Ý nghĩa của xét nghiệm vitamin D

1. Xét nghiệm vitamin total D là gì? Mục đích của việc xét nghiệm vitamin D

1.1. Vai trò vitamin D

Vitamin D là 1 trong các vitamin tan trong chất béo bên cạnh các vitamin A,E,K của cơ thể. Đây là 1 trong các vitamin quan trọng trong quá trình phát triển và chuyển hóa của mỗi người. 

Vitamin D có chức năng chính là duy trì nồng độ Calci và Phospho trong máu ở mức bình thường. Ngoài ra, Vitamin D còn có liên quan đến nồng độ cholesterol trong máu, xét nghiệm vitamin D cũng là rất cần thiết ở các bệnh nhân thừa cân, béo phì.

Ở trong cơ thể người, vitamin D được tồn tại chủ yếu ở dạng 25-hydroxyvitamin D3 (vitamin D3). Xét nghiệm vitamin D chính là định lượng nồng độ 25-hydroxyvitamin D3 trong máu. Xét nghiệm vitamin D trong máu ngày nay đã trở nên dễ dàng hơn rất nhiều, bạn có thể đến các cơ sở y tế tư nhân, phòng khám xét nghiệm tư nhân để thực hiện. Với các máy xét nghiệm tự động hiện nay thì việc thực hiện xét nghiệm vitamin D chỉ mất trong vòng vài giờ là có thể có được kết quả chính xác.

1.2. Mục đích của xét nghiệm vitamin D là gì?

Tại Việt Nam, tỷ lệ người thiếu hụt vitamin D là khá cao, lên đến 46% ở nữ giới trưởng thành, với nam giới thì con số này là 20%. Do đó, xét nghiệm vitamin D trong máu là việc vô cùng cần thiết và nên được thực hiện định kỳ. Xét nghiệm vitamin D không chỉ để tìm ra các bệnh lý liên quan mà còn giúp bạn có thể điều chỉnh chế độ ăn uống để lượng vitamin D phù hợp với cơ thể của mình.

2. Khi nào bác sĩ chỉ định xét nghiệm vitamin D?

Trên lâm sàng, xét nghiệm vitamin D sẽ được các bác sĩ chỉ định trong các trường hợp sau:

• Các bệnh lý có liên quan đến Vitamin D (Ung thư, đái tháo đường, tăng huyết áp, bệnh đa xơ cứng, lupus ban đỏ, trầm cảm, bệnh Alzheimer, Parkinson và bệnh tim,..).
• Người bị loãng xương, còi xương. 
• Đau cơ xương khớp dai dẳng.
• Người có dấu hiệu trầm cảm. 
• Bệnh liên quan đến hệ tiêu hóa hoặc người bệnh cắt bỏ túi mật.
• Người già thiếu canxi.
• Người thừa cân, béo phì.
• Trẻ em chỉ có nguồn dinh dưỡng là sữa mẹ.
• Người ít tiếp xúc với ánh nắng mặt trời hàng ngày.

3. Ý nghĩa các kết quả xét nghiệm vitamin D là gì?

Thiếu hụt hay thừa Vitamin D trong máu đều là các dấu hiệu nghiêm trọng và liên quan đến các bệnh lý nguy hiểm. Hiện nay, kết quả xét nghiệm vitamin D trong máu được đo bằng đơn vị ng/ml, tùy vào từng giá trị xét nghiệm để phân loại người bệnh đang thừa hay thiếu vitamin D:

• Giá trị xét nghiệm vitamin D trong máu dưới 50ng/ml ⇒ thiếu hụt vitamin D.
• Giá trị xét nghiệm vitamin D trong máu từ 50-70ng/ml ⇒ vitamin D trong máu bình thường. 
• Chỉ số xét nghiệm vitamin D trong máu từ 70-100ng/ml ⇒ cần theo dõi điều trị, tránh nhiễm độc do thừa vitamin D.
• Chỉ số xét nghiệm vitamin D trong máu trên 100ng/ml ⇒ thừa Vitamin D trong máu, cần điều trị gấp. 

Giá trị xét nghiệm vitamin D trong máu ở mức thiếu hụt có thể do các bệnh lý sau:

• Loãng xương: Thường gặp ở những người lớn tuổi, người ở độ tuổi trung niên trở đi, ít hấp thu vitamin D qua đường tiêu hóa.
• Bệnh tim mạch.
• Gây viêm: Theo một số nghiên cứu cho thấy vitamin D nếu thiếu hụt thì cơ thể sẽ dễ bị viêm, bao gồm viêm khớp dạng thấp, viêm ruột hay nặng hơn là tiểu đường type 1.
• Bệnh hen suyễn: Vitamin D đóng vai trò ngăn chặn các protein gây viêm trong phổi và gia tăng một loại protein giúp chống viêm.
• Bệnh cúm: Thiếu hụt vitamin D có liên quan mật thiết đến việc bạn dễ mắc cúm mùa, cảm cúm và các bệnh đường hô hấp.
• Bệnh lý vùng răng miệng: Người có chỉ số xét nghiệm vitamin D trong máu thấp có nguy cơ mất các bệnh lý răng miệng cao hơn. Bao gồm các bệnh về nha chu, tiêu xương hàm, răng giòn và dễ vỡ. 
• Viêm khớp thấp: Theo một số nghiên cứu cho thấy thì lượng vitamin D thấp cũng dễ khiến phụ nữ dễ mắc bệnh viêm khớp dạng thấp. 
• Ung thư: Có đến 75% những người bị ung thư đều có chỉ số xét nghiệm vitamin D thấp, ở trong thời kỳ bệnh ung thư phát triển mạnh thì chỉ số xét nghiệm vitamin D sẽ ở mức thấp nhất. 

Nếu tình trạng giá trị xét nghiệm vitamin D trong máu ở mức thừa hoặc đáng báo động thì nên đến các cơ sở y tế gần nhất để được điều trị. Vitamin D trong máu thừa sẽ dễ gây ra ngộ độc, tăng canxi huyết dẫn tới đau đầu, chóng mặt, chán ăn, chuột rút, vôi hóa mạch máu gây nguy hiểm đến tính mạng. 

4. Chỉ số xét nghiệm vitamin D có vai trò gì với việc giảm cân, giảm béo?

Theo các nghiên cứu chỉ ra rằng, tiền chất của vitamin D trong da chính là 7-dehydrocholesterol, chất này khi được tiếp xúc với ánh sáng mặt trời sẽ chuyển thành vitamin D3, sau đó được giải phóng vào tuần hoàn và gắn với protein vận chuyển để đi đến gan. Với những người béo phì thì đa phần tiền chất 7-dehydrocholesterol sẽ chuyển hóa thành cholesterol thay vì vitamin D3. Đây cũng là lý do  những người béo phì thì khả năng chỉ số xét nghiệm vitamin D sẽ ở mức thấp. Trong khi đó, ở những người có cân nặng bình thường thì lượng vitamin D3 sẽ ở mức ổn định hơn, giúp cân bằng cholesterol trong máu đặc biệt là giảm nồng độ LDL-cholesterol. 

Nhìn chung, xét nghiệm vitamin D đóng vai trò rất quan trọng. Dựa vào kết quả xét nghiệm vitamin D trong máu, các bác sĩ có thể đưa ra liệu trình điều trị phù hợp với từng người để cải thiện nồng độ vitamin D trong máu về mức thích hợp. Đồng thời dự đoán được những nguy cơ về sức khỏe mà bạn có thể gặp phải để đưa ra lời khuyên phù hợp.