Xét nghiệm Haptoglobin trong máu

1. Haptoglobin là gì?

Haptoglobin là một loại glycoprotein, chính xác là một protein alpha-2 globulin, được tổng hợp chủ yếu trong cơ thể. Chức năng chính của nó là kết hợp với hemoglobin tự do trong máu để ngăn chặn sự xuất hiện tự do của các phân tử hemoglobin trong hệ tuần hoàn. Thông thường, hệ tuần hoàn chỉ chứa ít hemoglobin tự do. Tuy nhiên, khi có sự phá hủy hồng cầu, hemoglobin tự do sẽ được giải phóng.

Khi haptoglobin kết hợp với hemoglobin tự do, nó tạo thành một phức chất được gọi là haptoglobin-hemoglobin (Hp/Hb). Phức chất này sau đó được vận chuyển trở lại gan bởi các đại thực bào, và ở đó các thành phần của nó, chẳng hạn như sắt và hemoglobin, được tái sử dụng. Quá trình này giúp duy trì kho dự trữ sắt trong cơ thể bằng cách ngăn sắt bài tiết vào nước tiểu. Tuy nhiên, quá trình tái sử dụng cũng dẫn đến phá hủy haptoglobin.

Khi có một lượng lớn hồng cầu bị phá hủy, tốc độ phá hủy haptoglobin tại gan sẽ nhanh hơn tốc độ tái tạo, dẫn đến giảm nồng độ haptoglobin trong máu. Điều này xảy ra trong các tình trạng như thiếu máu tan máu, các vấn đề về van cơ học của tim, và các phản ứng truyền máu có kháng thể. Điểm chung của những tình trạng này là haptoglobin không thể được thay thế nhanh chóng. Đáng chú ý, haptoglobin cũng là một chất phản ứng pha cấp, tức là nó có thể tăng lên trong trường hợp phản ứng cấp bách của cơ thể.

2. Xét nghiệm haptoglobin trong máu có ý nghĩa gì?

Xét nghiệm haptoglobin trong máu có ý nghĩa mục đích như thế nào, có vai trò gì trong chẩn đoán các bệnh lý tan máu và tình trạng viêm. 

2.1.Xét nghiệm haptoglobin có mục đích gì?

Xét nghiệm haptoglobin thường được chỉ định để đo lường lượng haptoglobin trong máu của bạn. Thông thường, cơ thể duy trì sự cân bằng giữa quá trình phá hủy và sản xuất hồng cầu. Tuy nhiên, khi quá trình này bị gián đoạn, hồng cầu có thể bị loại bỏ nhanh hơn so với tốc độ sản xuất. Điều này dẫn đến sự thay đổi nồng độ haptoglobin trong máu, vì protein này bị loại bỏ khỏi cơ thể nhanh hơn so với tốc độ sản xuất của gan.

2.2.Vai trò của xét nghiệm haptoglobin máu

Xét nghiệm haptoglobin máu nhằm mục đích hỗ trợ cho chẩn đoán các yếu tố gây ra hội chứng viêm hay tan máu. Thông thường sự gia tăng phá hủy của các hồng cầu có thể xảy ra do:

• Các điều kiện di truyền gây ra sự bất thường về kích thước hoặc hình dạng của các hồng cầu, chẳng hạn như bệnh hình cầu di truyền.
• Các vấn đề về lá lách.
• Xơ gan nặng hoặc sẹo gan.
• Xơ tủy xương hoặc sẹo tủy xương.
• Các điều kiện này có thể dẫn đến sự phát triển của một loại thiếu máu gọi là thiếu máu hủy học.
• Thiếu máu hủy học xảy ra khi tủy xương không thể sản xuất hồng cầu nhanh chóng bằng tốc độ mà chúng bị phá hủy. Sự cung cấp không đủ về hồng cầu có nghĩa là cơ thể có thể không đủ oxy.

Xét nghiệm haptoglobin có thể phát hiện xem bạn có thiếu máu hủy học hoặc một loại thiếu máu khác. Nó cũng có thể giúp xác định nguyên nhân chính xác của sự tăng phá hủy hồng cầu hay tan máu trong lòng mạch

2.3.Ý nghĩa của xét nghiệm haptoglobin

Xét nghiệm haptoglobin là một công cụ quan trọng trong việc chẩn đoán các tình trạng viêm nhiễm. Haptoglobin cùng với các protein khác trong huyết thanh được gọi là protein viêm, thường tăng cao trong các tình trạng viêm, bất kể nguyên nhân gây ra tình trạng này, ví dụ như viêm đa khớp dạng thấp hoặc các bệnh tạo keo hệ thống.

Nồng độ haptoglobin trong máu giảm khi có sự giảm tổng hợp haptoglobin tại gan (chẳng hạn trong trường hợp bệnh gan) hoặc khi có sự tăng dị hóa haptoglobin (ví dụ, trong tình trạng tan máu). Giảm nặng nồng độ haptoglobin, thậm chí là mất haptoglobin trong máu, là dấu hiệu đáng chú ý của tình trạng tan máu trong dòng máu, dẫn đến giải phóng hemoglobin vào huyết tương và hình thành các phức hợp Hp/Hb.

Xét nghiệm haptoglobin cũng hữu ích trong việc tìm nguyên nhân của thiếu máu, đặc biệt là thiếu máu do tan máu. Nó được coi là một phương pháp rất nhạy để xác định tình trạng phá hủy hồng cầu. Khi đánh giá tình trạng thiếu máu, nồng độ haptoglobin được đo cùng với kiểm tra số lượng hồng cầu lưới và công thức máu.

Chung quy lại, việc xét nghiệm haptoglobin thường được thực hiện để phát hiện và theo dõi các bệnh lý liên quan đến sự phân giải của haptoglobin, chẳng hạn như viêm nhiễm, tổn thương gan, và bệnh máu. Để thực hiện xét nghiệm haptoglobin, bạn nên được thăm khám bởi các bác sĩ có kinh nghiệm và nên được chỉ định trước khi thực hiện xét nghiệm này.