Xét nghiệm máu phát hiện được những bệnh gì?

1. Xét nghiệm máu là gì?

Xét nghiệm máu còn được gọi là xét nghiệm huyết học, là một loại xét nghiệm lâm sàng được thực hiện để kiểm tra và đánh giá các thành phần của máu để xác định tình trạng sức khỏe của người bệnh. Xét nghiệm máu thông thường được thực hiện bằng cách lấy một mẫu máu từ tĩnh mạch hoặc ngón tay của bệnh nhân và sau đó chuyển nó đến phòng thí nghiệm để phân tích.

Các thành phần máu quan trọng được kiểm tra trong xét nghiệm máu bao gồm:

1.1. Hồng cầu

Hồng cầu chứa hồng cầu đỏ, là tế bào chuyên trách mang oxy từ phổi đến các mô và cơ quan khác trong cơ thể. Xét nghiệm hồng cầu có thể đo lượng hồng cầu, kích thước và hàm lượng hemoglobin trong hồng cầu để đánh giá tình trạng máu và phát hiện các bệnh máu như thiếu máu.

1.2. Bạch cầu

Bạch cầu là tế bào chuyên trách trong hệ thống miễn dịch và chống lại nhiễm trùng. Xét nghiệm bạch cầu đo số lượng các loại bạch cầu khác nhau để xác định nhiễm trùng hoặc bất kỳ bệnh lý nào liên quan đến miễn dịch.

1.3. Tiểu cầu 

Tiểu cầu là tế bào nhỏ giúp trong quá trình đông máu. Xét nghiệm tiểu cầu đo lượng tiểu cầu để đánh giá khả năng của máu trong việc đông lại và phát hiện các vấn đề về đông máu.

1.4. Mức đường huyết (Glucose)

Đo mức đường huyết trong máu, quan trọng trong việc chẩn đoán và theo dõi bệnh tiểu đường.

1.5. Mức cholesterol và triglyceride

Đo mức cholesterol và triglyceride trong máu để đánh giá nguy cơ bệnh tim mạch.

1.6. Chức năng gan

Kiểm tra các chỉ số enzym gan và bilirubin để đánh giá sức khỏe gan.

1.7. Chức năng thận

Đánh giá chức năng thận bằng cách kiểm tra mức độ creatinin và urea nitrogen trong máu.

1.8. Chức năng tuyến giáp

Đo mức độ các hormon tuyến giáp (TSH, T3, T4) để đánh giá sức khỏe tuyến giáp.

2. Xét nghiệm máu phát hiện được những bệnh gì?

Xét nghiệm máu là một công cụ quan trọng trong lĩnh vực chẩn đoán y tế và có thể phát hiện nhiều loại bệnh và tình trạng sức khỏe khác nhau. Vậy xét nghiệm máu phát hiện được những bệnh gì? Dưới đây là một số loại bệnh và tình trạng có thể được phát hiện thông qua xét nghiệm máu:

2.1. Bệnh về máu

Xét nghiệm máu tổng quát có tác dụng phát hiện ra các bệnh về máu, bất kể thành phần máu nào có sự thay đổi bất thường thì đều phản ánh một điều là người bệnh đang gặp vấn đề nào đó về sức khỏe, nhất là các bệnh về máu như:

• Bạch cầu tăng hoặc giảm về số lượng: rối loạn hệ miễn dịch, nhiễm trùng máu, bệnh ung thư máu,...;
• Tế bào hồng cầu bất thường: xuất huyết, rối loạn hồng huyết cầu, thiếu máu,...;
• Tiểu cầu bất thường: có khả năng mắc bệnh tụ huyết khối, rối loạn chảy máu;
• Hemoglobin bất thường: hội chứng Thalassemia (tán máu bẩm sinh) hoặc thiếu máu hồng cầu hình liềm;
• Hematocrit: nếu ở mức thấp thì là dấu hiệu của bệnh thiếu máu, mức cao thì là triệu chứng khi cơ thể đang bị mất nước.

2.2. Bệnh về gan

Xét nghiệm máu để biết bệnh gì? Bên cạnh việc phát hiện ra các bệnh về máu, phương pháp xét nghiệm này còn giúp kiểm tra, đánh giá chức năng gan. ALT và AST là những enzyme có mặt ở gan. Nếu mức độ ALT và AST tăng cao trong máu, đây có thể là dấu hiệu của tổn thương gan, viêm gan. 

Bilirubin là một chất bã nhờn được sản xuất trong gan. Mức độ cao của bilirubin trong máu có thể gây ra triệu chứng như vàng da, có thể là dấu hiệu của suy gan hoặc rối loạn chức năng gan.

Albumin là một loại protein quan trọng do gan sản xuất. Mức độ thấp của albumin trong máu có thể dẫn đến suy gan hoặc bệnh lý gan khác.

2.3. Bệnh về thận

Xét nghiệm máu phát hiện bệnh về thận. Creatinine là một chất còn lại sau quá trình cơ bản của cơ bắp, nó được loại bỏ thông qua thận. Khi chức năng thận bị suy yếu, mức creatinine trong máu tăng lên. Do đó, kiểm tra mức creatinine trong máu thường được sử dụng để đánh giá chức năng thận.

GFR là chỉ số quan trọng để đánh giá chức năng thận. Nó tính toán khả năng của thận trong việc loại bỏ các chất thải khỏi máu. Mức GFR thấp hơn bình thường có thể là dấu hiệu của suy thận.

2.4. Tiểu đường

Xét nghiệm máu có vai trò quan trọng trong việc phát hiện và đánh giá bệnh tiểu đường. Nếu mức đường huyết ngẫu nhiên là 200 mg/dL (11.1 mmol/L) hoặc cao hơn và đi kèm với triệu chứng tiểu đường như uống nhiều nước và tiểu thường xuyên thì có thể đây là dấu hiệu của tiểu đường.

2.5. Bệnh lý tim mạch

Chỉ số nồng độ Triglyceride và Cholesterol trong máu sẽ giúp chúng ta đánh giá được các bệnh lý liên quan đến tim mạch. Nếu chỉ số 2 thành phần này có bất thường thì khả năng người bệnh đang gặp một số vấn đề như rối loạn mỡ máu, xơ vữa động mạch hay bệnh tim mạch vành.

2.6. Bệnh lý tuyến giáp

TSH là một hormone được sản xuất bởi tuyến yên, và nó có tác dụng kích thích tuyến giáp sản xuất hormone tuyến giáp (T3 và T4). Khi tuyến giáp hoạt động chậm (gây ra tình trạng giảm chức năng tuyến giáp, gọi là bệnh giáp nội tiết), mức độ TSH trong máu thường tăng lên. Ngược lại, nếu tuyến giáp hoạt động quá nhiều (gây ra tình trạng tăng chức năng tuyến giáp, gọi là bệnh Basedow), mức độ TSH thường giảm xuống.

T4 và T3 là hai hormone chính do tuyến giáp sản xuất. Mức độ T4 và T3 trong máu được đo để đánh giá chức năng của tuyến giáp. Mức độ thấp của T4 và T3 có thể liên quan đến suy giảm chức năng tuyến giáp, trong khi mức độ cao có thể liên quan đến tăng chức năng tuyến giáp.

2.7. Bệnh lý khác

Không chỉ những bệnh điển hình nêu trên, xét nghiệm máu còn được chỉ định trong những trường hợp cần chẩn đoán các bệnh xã hội như sùi mào gà, lậu, giang mai, HIV/AIDS, một số bệnh về não như nhiễm trùng não hay thiếu máu não,...

Tóm lại, xét nghiệm máu là một công cụ quan trọng trong việc đánh giá sức khỏe và chẩn đoán bệnh tình. Tuy nhiên, để có chẩn đoán chính xác và kế hoạch điều trị thích hợp, kết quả xét nghiệm máu thường cần được xem xét cùng với thông tin lâm sàng và các xét nghiệm bổ sung khác. Điều này giúp bác sĩ có cái nhìn toàn diện về sức khỏe của người bệnh và quyết định liệu cần thực hiện thêm các xét nghiệm hoặc điều trị cụ thể nào.