Xét nghiệm CA 72-4 là gì?

1. Xét nghiệm CA 72-4 là gì?

Ung thư dạ dày là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ 2 trong tất cả các loại ung thư. Riêng tại Việt Nam, ung thư dạ dày là nguyên nhân tử vong thứ 3 ở cả 2 giới nam và nữ. Ung thư dạ dày giai đoạn sớm thường không có biểu hiện rõ ràng, bệnh thường được phát hiện tình cờ khi nội soi. Khi xuất hiện các triệu chứng như chán ăn, đau bụng, đầy bụng, nôn ra máu, đi cầu phân đen,… là ung thư đã ở giai đoạn muộn. Vì vậy, các nhà khoa học liên tục nghiên cứu các phương pháp chẩn đoán sớm ung thư dạ dày trong các lĩnh vực sinh học phân tử, hóa sinh miễn dịch, chẩn đoán hình ảnh. Trong đó, xét nghiệm CA 72-4 bằng phương pháp hóa sinh miễn dịch đã góp phần giúp phát hiện sớm, theo dõi và đánh giá sự phát triển của ung thư, tiên lượng thời gian sống thêm của người bệnh. Nếu chưa biết “CA 72-4 là xét nghiệm gì?” thì bạn có thể hiểu đơn giản thế này:

• CA 72-4 là viết tắt của kháng nguyên carbohydrate 72-4 hay kháng nguyên ung thư 72-4, được mô tả đầu tiên vào những năm 1980. Trong các chất chỉ điểm khối u thì CA 72-4 được ứng dụng phổ biến nhất trong ung thư dạ dày vì có độ nhạy và độ đặc hiệu cao để chẩn đoán và theo dõi bệnh. CA 72-4 được sản xuất bởi các tế bào trong cơ thể nên luôn tồn tại 1 lượng nhất định trong máu. CA 72-4 được tìm thấy trên bề mặt của nhiều loại tế bào như tế bào vú, buồng trứng, đại tràng và tụy. Trong đó, tế bào ung thư biểu mô dạ dày có khả năng tiết CA 72-3 cao hơn các tế bào khác.
• Xét nghiệm CA 72-4 là định lượng CA 72-4 bằng phương pháp miễn dịch sandwich với công nghệ điện hóa phát quang. Kháng nguyên CA 72-4 trong mẫu thử được kẹp giữa 2 kháng thể là kháng thể đơn dòng đặc hiệu kháng CA 72-4 đánh dấu biotin và kháng thể đơn dòng đặc hiệu kháng CA 724 đánh dấu ruthenium có khả năng phát quang tạo thành phức hợp miễn dịch kiểu « bánh mì kẹp thịt ». Cường độ phát quang tỉ lệ thuận với lượng CA 72-4 trong mẫu xét nghiệm.

2. Mục đích của xét nghiệm CA 72-4 là gì?

Xét nghiệm CA 72-4 được thực hiện với mục đích định hướng chẩn đoán, tiên lượng và theo dõi hiệu quả điều trị ung thư, cụ thể:

• Chẩn đoán ung thư: Xét nghiệm CA 72-4 được sử dụng như để định hướng chẩn đoán ung thư dạ dày, đại trực tràng, buồng trứng, ung thư đường tiêu hóa hoặc phần phụ khác. Để chẩn đoán chính xác người bệnh có mắc ung thư không, bên cạnh xét nghiệm CA 72-4, cần thực hiện thêm các phương pháp khác như sinh thiết, …
• Theo dõi đáp ứng điều trị: Xét nghiệm CA 72-4 còn được sử dụng để theo dõi đáp ứng với điều trị của người mắc ung thư, xác định giai đoạn bệnh và tiên lượng bệnh.

Chỉ định của xét nghiệm CA 72-4 khi:

• Chỉ định tuyệt đối: Người bệnh có bất kỳ triệu chứng nào nghi ngờ ung thư dạ dày như sút cân, ăn uống kém, ợ hơi, ợ chua, đau vùng thượng vị, mệt mỏi và rối loạn đại tiện, … Ngoài ra, xét nghiệm CA 72-4 còn được chỉ định ở người bệnh ung thư dạ dày đã và đang điều trị bệnh để theo dõi hiệu quả điều trị và kiểm soát tái phát.
• Chỉ định tương đối: CA 72-4 còn được sản xuất bởi tế bào buồng trứng. Do đó, xét nghiệm CA 72-4 còn được chỉ định trong trường hợp nghi ngờ ung thư buồng trứng.

3. Ý nghĩa của xét nghiệm CA 72-4

Nồng độ CA 72-4 ở người trưởng thành khỏe mạnh là < 6,9UI/ml. Tăng CA 72-4 gợi ý đến sự xuất hiện, di căn hoặc tái phát khối u ác tính dạ dày. Xét nghiệm CA 72-4 có giá trị càng cao thì tỉ lệ mắc ung thư dạ dày càng lớn. Tuy nhiên, xét nghiệm CA 72-4 có kết quả bất thường không đủ để kết luận một người mắc ung thư dạ dày, phải cần thêm các xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh khác như CEA, CA 19-9,… Ngược lại, chỉ số CA 72-4 bình thường nhưng lại có các triệu chứng gợi ý ung thư dạ dày cũng không thể loại trừ bệnh mà phải làm thêm các cận lâm sàng khác như nội soi,… Ý nghĩa của chỉ số xét nghiệm CA 72-4:

• Trong ung thư dạ dày:
• Ở giai đoạn sớm: Nồng độ CA 72-4 tăng trên mức bình thường, tỉ lệ có kết quả tăng là 10 – 20% và các triệu chứng lâm sàng mơ hồ nên lúc này xét nghiệm CA 72-4 có vai trò định hướng chẩn đoán.
• Ở giai đoạn tiến triển: Nồng độ CA 72-4 tăng nhanh, có thể trên 100UI/ml. Đây là dấu hiệu chứng tỏ ung thư dạ dày rõ rệt và đang tiến triển nhanh.
• Theo dõi đáp ứng với điều trị ung thư dạ dày:
• Sau khi đã phẫu thuật cắt bỏ khối u: Xét nghiệm CA 72-4 sẽ được chỉ định lại để kiểm tra. Nếu chỉ số CA 72-4 tăng trên 70% có nghĩa là bệnh tái phát.
• Chỉ số CA 72-4 trước mổ có giá trị tiên lượng tiến triển của khối u. Sau mổ, nồng độ CA 72-4 sẽ trở về giá trị bình thường sau 1 – 2 tuần.

Ngoài ra, nồng độ CA 72-4 còn tăng trong một số loại ung thư khác như buồng trứng, đại trực tràng, đường mật, tuyến tụy, thực quản, phổi, vú, nội mạc tử cung, cổ tử cung,… và các bệnh lý khác như viêm tụy, xơ gan, bệnh phổi, bệnh khớp,… Trong ung thư đại trực tràng, tỉ lệ CA 72-4 tăng là 20 – 40%, khi cắt bỏ hoàn toàn khối u thì CA 72-4 sẽ giảm. Độ nhạy của xét nghiệm CA 72-4 trong chẩn đoán ung thư buồng trứng là 40 – 80%. Sau khi cắt bỏ u, giá trị CA 72-4 tăng trên 40% tiên lượng khả năng tái phát ung thư buồng trứng cao.

4. Ý nghĩa của xét nghiệm CA 72-4 với người thừa cân béo phì, rối loạn chuyển hóa

Kết quả nghiên cứu của Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ đã tìm ra mối liên quan giữa thừa cân béo phì với ung thư thực quản và ung thư dạ dày ở những người trong độ tuổi 20. Nguy cơ mắc ung thư ở người béo phì cao hơn 60 – 80% so với người có cân nặng bình thường trong suốt cuộc đời. Thừa cân béo phì có thể gây ra các vấn đề như trào ngược, ợ nóng, … và góp phần gây ung thư. Tăng trọng lượng cơ thể ảnh hưởng đến một số hormon như estrogen và testosterone và tăng insulin, dẫn đến viêm, tất cả những điều này có liên quan đến tăng nguy cơ xuất hiện ung thư. Theo Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế, các loại ung thư có nguyên nhân từ thừa cân, béo phì gồm có u màng não, đa u tủy xương, ung thư thực quản, ung thư dạ dày, đại trực tràng, gan, thận, buồng trứng, tuyến giáp, vú, buồng trứng, tử cung. Vì vậy, những người thừa cân béo phì, rối loạn chuyển hóa nên thực hiện xét nghiệm CA 72-4 để giúp tầm soát và phát hiện sớm bệnh. Tóm lại, xét nghiệm máu là 1 phần quan trọng của kiểm tra sức khỏe tổng quát, giúp bác sĩ chẩn đoán hoặc theo dõi tình trạng bệnh lý cụ thể của người bệnh, giúp người bệnh chủ động theo dõi và quản lý sức khỏe, đặc biệt là với những người có vấn đề về cân nặng, chuyển hóa, …Trong trường hợp bạn đang nghi ngờ bản thân mình gặp các vấn đề sức khỏe thì nên đăng ký xét nghiệm máu tổng quát từ cơ bản đến chuyên sâu tại các cơ sở y tế uy tín. Sau khi có kết quả xét nghiệm, bác sĩ sẽ có những tư vấn  tốt nhất về tình trạng sức khỏe của bạn và hướng xử lý phù hợp.