Tác dụng phụ của vắc xin Covid-19 là gì?

1. Vắc xin hoạt động như thế nào?

Để hiểu tại sao vắc-xin lại có tác dụng phụ, trước tiên chúng ta phải hiểu được cách thức hoạt động của vắc-xin truyền thống.

Vắc-xin truyền thống đưa một dạng virus vô hại vào vật chủ để thúc đẩy phản ứng miễn dịch: hệ thống miễn dịch phản ứng với vi-rút không hoạt động và có bộ nhớ miễn dịch. Mỗi loại vi-rút có thể phân biệt theo các protein bề mặt sử dụng để liên kết với các tế bào và gây nhiễm trùng. Đây là những gì hệ thống miễn dịch có thể nhận ra và đáp ứng bằng cách tạo ra các kháng thể phù hợp để ngăn ngừa nhiễm trùng.

Tuy nhiên, cả hai loại vắc-xin Covid-19 đã được FDA cấp phép hoạt động theo cách khác với vắc-xin truyền thống kết hợp một dạng vi-rút không hoạt động.

2. Vắc xin Covid-19 hoạt động như thế nào?

Cơ thể sử dụng RNA thông tin (mRNA) để truyền đạt các hướng dẫn tổng hợp protein, có ứng dụng trong vô số quá trình tế bào. Quá trình tổng hợp protein này có thể được áp dụng để tạo ra các protein “tăng đột biến” được tìm thấy trên bề mặt của SARS-Cov-2, loại vi rút gây ra Covid-19. Do đó, vắc xin dựa trên mRNA sẽ hướng dẫn cơ thể tạo ra những protein xác định Covid-19, thúc đẩy phản ứng miễn dịch trước khi vật chủ có khả năng tiếp xúc với vi rút sống.

Từ những năm 1990, công nghệ mRNA đã bắt đầu được sử dụng sau khi nhóm nghiên cứu tại Đại học Wisconsin chứng minh rằng mRNA có thể sản xuất protein trong cơ thể chuột. Kể từ đó, công nghệ này đã được áp dụng trong việc điều trị nhiều loại bệnh khác nhau, từ ung thư cho đến suy tim. Ví dụ, BioNtech, cùng với Pfizer, đã sử dụng công nghệ này để tạo ra một trong hai loại vaccine Covid-19 đang được phân phối rộng rãi tại Hoa Kỳ. Ban đầu, BioNtech là một công ty tập trung vào sản xuất thuốc hỗ trợ miễn dịch. Moderna, một công ty khác cũng sản xuất vaccine Covid-19 được FDA chấp thuận, cũng đã tuyên bố rằng công nghệ mRNA có thể được áp dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực điều trị khác nhau.

Cả hai công ty đều ở vị trí thuận lợi khi SARS-CoV-2 được phân lập và giải trình tự kỹ thuật số vào tháng 1 năm 2020. Vì công nghệ vắc-xin của họ không yêu cầu vi-rút sống nên họ có thể ngay lập tức bắt đầu nghiên cứu khoa học dẫn đến việc cuối cùng là chế tạo ra Covid-19 mRNA thúc đẩy phản ứng miễn dịch của cơ thể.

Một trong những lý do giúp vắc-xin Covid-19 được phê duyệt nhanh chóng là không chứa vi rút sống. Thông thường, việc xử lý và giám sát vi rút sống gây khó khăn và làm trì hoãn quá trình phê duyệt của FDA. Thông qua việc sử dụng trình tự gen kỹ thuật số thay vì vi rút thực sự, quá trình sản xuất và giám sát vắc-xin đã được thực hiện nhanh chóng một cách an toàn và hiệu quả, điều mà thông thường có thể mất nhiều năm hoặc thậm chí thập kỷ để hoàn thành. 

Dù cả Pfizer và Moderna đều sử dụng công nghệ mRNA, nhưng chúng có các khác biệt về cấu trúc hóa học, quá trình sản xuất và cách vận chuyển vào tế bào. Điều này có thể dẫn đến hiệu quả và tác dụng phụ khác nhau giữa hai loại vắc-xin này.

3. Tác dụng phụ của vắc xin Covid-19 là gì?

Vắc xin Covid-19 được thiết kế để kích thích hệ thống miễn dịch và thúc đẩy phản ứng miễn dịch. Một số phản ứng sau tiêm vắc-xin như sưng và sốt thực tế là phản ứng thông thường của cơ thể với việc kích thích hệ thống miễn dịch. Ví dụ, sốt là cách mà cơ thể phản ứng với nhiễm trùng để kích thích hoạt động của hệ thống miễn dịch. Khi nhiệt độ cơ thể tăng lên, điều này thường là một phản ứng tích cực, cho thấy rằng hệ thống miễn dịch đang hoạt động để đối phó với tác nhân gây bệnh. Việc gây sưng và sốt sau tiêm vắc-xin Covid-19 không phải lúc nào cũng xảy ra, nhưng khi xảy ra, nó thể hiện rằng vắc-xin đang kích thích hệ thống miễn dịch của cơ thể, giúp cơ thể chuẩn bị đối phó với virus và tạo ra kháng thể để bảo vệ. Điều này thường được coi là dấu hiệu tích cực cho thấy vắc-xin đang hoạt động và kích thích cơ thể tạo miễn dịch phòng ngừa.

Các tác dụng phụ khác của vắc-xin có thể bao gồm ớn lạnh, nhức đầu, mệt mỏi hoặc đau nhức cơ thể. Một lần nữa, đây đều là những dấu hiệu tích cực cho thấy vắc xin đang hoạt động bình thường và bản thân chúng không gây lo ngại.

4. Khả năng miễn dịch từ vắc-xin Covid-19 sẽ kéo dài bao lâu?

Đây là một câu hỏi thú vị và hiện chưa có câu trả lời rõ ràng. Tuy nhiên, có một số nghiên cứu cho thấy khả năng miễn dịch có thể kéo dài hàng tháng hoặc có thể hàng năm.

Một số nghiên cứu đang tiến hành điều tra chính câu hỏi này đã xác định rằng trong nhiều tháng sau khi bị nhiễm Covid-19, cơ thể có thể duy trì mức kháng thể cao để tạo ra khả năng miễn dịch đối với lần nhiễm Covid-19 tiếp theo.

Có một số lo ngại trong cộng đồng y tế rằng virus gây ra Covid-19 có thể thay đổi một cách có thể làm cho các loại vắc xin hiện có không còn hiệu quả lâu dài. Ví dụ, một số loại virus như virus cúm phải thay đổi liên tục thông qua một quá trình được gọi là "sự biến đổi kháng nguyên": đó là khi gen của virus thay đổi. Điều này giải thích tại sao người ta cần tiếp tục cập nhật vắc-xin cúm hàng năm.

Đã có những báo cáo ban đầu về một số bệnh nhân xét nghiệm dương tính với Covid-19 nhiều lần trong khoảng thời gian nhiều tháng, cho thấy ký ức miễn dịch của họ về lần nhiễm bệnh ban đầu chỉ tồn tại trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, kể từ đó, người ta cho rằng điều này là do sự không nhất quán trong cách những bệnh nhân đó được xét nghiệm Covid-19.

Cuối cùng, các chuyên gia vẫn chưa biết khả năng miễn dịch sẽ kéo dài bao lâu sau khi tiêm vắc-xin Covid-19. Nó có thể tồn tại trong thời gian ngắn, hoặc nó không thể. Để so sánh với vi-rút sởi và vắc-xin của nó, dấu vết của bộ nhớ miễn dịch được tìm thấy trong “tế bào B” ở bệnh nhân 90 năm sau đại dịch Cúm Tây Ban Nha. Loại vắc-xin đó giúp người nhận miễn dịch hiệu quả với bệnh sởi suốt đời. Vẫn chưa xác định được khung thời gian miễn dịch đối với vắc xin Covid-19. Tuy nhiên, như đã đề cập trước đây, nghiên cứu sơ bộ liên quan đến tuổi thọ của bộ nhớ miễn dịch Covid-19 cho thấy kết quả đầy hứa hẹn.

Nguồn: Driphydration.com