Siêu âm vùng cổ phát hiện bệnh gì?

1. Vai trò của siêu âm trong chẩn đoán bệnh lý

Siêu âm được thực hiện bởi 1 bác sĩ có kinh nghiệm, có thể được sử dụng để đánh giá nhiều bệnh lý ở vùng đầu và cổ. Một số tổn thương cổ lành tính, chẳng hạn như u nang, u mỡ, khối u cơ thể động mạch cảnh và các hạch bạch huyết tăng sản có thể quan sát dưới dạng hình thái âm học điển hình. 

Siêu âm có thể phát hiện chính xác khoảng 90% các vấn đề ở hạch bạch huyết cổ và có thể nhận diện tái phát hạch cận lâm sàng. Đây là phương pháp được lựa chọn để đánh giá sự xâm nhập của khối u vào thành mạch máu lớn. Các khối u tuyến nước bọt ở thùy nông có thể được nhận diện hoàn toàn bằng siêu âm. 

Sỏi tuyến nước bọt vốn là 1 cấu trúc bị vôi hóa và hình thành trong ống dẫn tuyến nước bọt, cũng có thể thông qua siêu âm mà được phát hiện và xác định vị trí. 

Ung thư lưỡi và sàn miệng với giai đoạn T1 và T2 có thể được đánh giá bằng siêu âm. Đối với các hạch bạch huyết và khối u của tuyến nước bọt, sinh thiết lấy mẫu bệnh phẩm bằng kim nhỏ dưới hướng dẫn của siêu âm rất dễ thực hiện và hiệu quả nhờ độ nhạy và độ đặc hiệu cao. 

Để thực hiện siêu âm vùng đầu và cổ với chất lượng cao nhất, người thăm khám phải quen thuộc với giải phẫu vùng đầu và cổ, có hiểu biết về vấn đề lâm sàng và có kinh nghiệm trong việc giải thích các phát hiện bất thường trên siêu âm. Siêu âm vùng đầu và cổ là một trong những kiểm tra siêu âm khó nhất và cần được thực hiện bởi bác sĩ có kinh nghiệm.

2. Siêu âm cổ phát hiện bệnh gì? Siêu âm cổ họng có phát hiện ung thư?

Siêu âm chủ yếu được dùng để đánh giá các vấn đề ở đầu và cổ đồng thời khảo sát ung thư. Vì hầu hết cấu trúc của phần đầu và cổ là mô mềm nên siêu âm sẽ cực kỳ phù hợp để đánh giá và chẩn đoán sơ bộ. Trong thực hành lâm sàng hiện nay, siêu âm có thể được dùng để đánh giá các rối loạn tuyến giáp, tổn thương hạch bạch huyết, phát hiện các khối u ở đầu và cổ.

Liên quan đến rối loạn tuyến giáp, sinh thiết bằng kim nhỏ dưới hướng dẫn của siêu âm có thể giúp bác sĩ xác định bản chất của khối u trước khi phẫu thuật và theo dõi hậu phẫu để dự phòng khối u tái phát. 

Vì ung thư vùng đầu và cổ có khả năng di căn hạch cổ cao nên siêu âm có thể được sử dụng làm cơ sở tham khảo để phân loại khối u trong quá trình chẩn đoán ban đầu và để đánh giá theo dõi sau điều trị. Đối với việc đánh giá các khối khác ở đầu và cổ, chẩn đoán ban đầu có thể đạt được dựa trên vị trí giải phẫu và các đặc điểm siêu âm.

Chọc hút bằng kim nhỏ hoặc sinh thiết kim lõi có thể được sử dụng để chẩn đoán khối u tuyến giáp, khối u tuyến nước bọt hoặc tổn thương hạch bạch huyết dưới hướng dẫn của siêu âm. Sinh thiết dưới hướng dẫn của siêu âm có thể được sử dụng để lấy đủ mô cho chẩn đoán bệnh và tránh làm tổn thương các mạch máu và dây thần kinh chính ở cổ. Đối với bệnh nhân cao tuổi hoặc bệnh nhân mắc nhiều bệnh đi kèm không phù hợp với gây mê toàn thân và không thể lấy mẫu bệnh phẩm bằng phẫu thuật, siêu âm có thể được sử dụng để chẩn đoán 1 số bệnh ở những bệnh nhân này. 

Ngoài ra, siêu âm có thể được sử dụng để đánh giá các cấu trúc trong miệng và hầu họng, ví dụ, đo độ dày của gốc lưỡi để dự đoán mức độ nghiêm trọng của chứng ngưng thở khi ngủ.  Đôi khi, nó cũng có thể được sử dụng để đánh giá các khối u ở lưỡi và gốc lưỡi. Ngoài ra, siêu âm có thể được sử dụng để đánh giá hoạt động của dây thanh âm, động lực nuốt và kích thước của khối u thanh quản (siêu âm trong thanh quản). Ngoài ra, có thể tiến hành siêu âm kiểm tra áp xe quanh amidan hoặc thậm chí hướng dẫn dẫn lưu áp xe. 

Nhìn chung, nếu bạn nhận thấy các dấu hiệu bất thường xuất hiện ở vùng cổ, họng, thanh quản, siêu âm có thể nhanh chóng phát hiện vấn đề và hướng tới chẩn đoán.

3. Quy trình siêu âm vùng cổ diễn ra như thế nào?

Khi thực hiện siêu âm, 1 loại gel sẽ được thoa lên làn da của bạn, trên khu vực cần được khảo sát. Thao tác này giúp thiết bị đầu dò dễ dàng trượt trên da và tạo ra hình ảnh rõ nét hơn. Trong quá trình quét, kỹ thuật viên sẽ quan sát các hình ảnh trên màn hình máy tính và lưu trữ, ghi lại các hình ảnh đó để phục vụ chẩn đoán về sau.

Trong một số trường hợp, nếu phát hiện ra những vấn đề bất thường trong quá trình siêu âm, bác sĩ có thể thực hiện sinh thiết và lấy mẫu bệnh phẩm để đánh giá mức độ lành tính, ác tính. Thao tác này sẽ sử dụng 1 cây kim mảnh (thường mỏng hơn kim xét nghiệm máu) để lấy 1 ít tế bào từ khối u hay vết sưng ở cổ/ tuyến giáp để làm mẫu. Các mẫu sau đó sẽ được gửi đến phòng xét nghiệm và được đánh giá dưới kính hiển vi. 

Quá trình siêu âm và sinh thiết thường áp dụng cho bệnh nhân trên 18 tuổi và phải được thực hiện bởi các kỹ thuật viên siêu âm có nhiều năm kinh nghiệm trong siêu âm cơ xương. Trước khi thực hiện siêu âm, bạn cần đảm bảo đã tháo tất cả đồ trang sức, bao gồm cả dây chuyền và hoa tai để quá trình siêu âm diễn ra hiệu quả hơn. 

Cũng giống như các hình thức chẩn đoán hình ảnh khác, khi công nghệ phát triển siêu âm đã phát triển từ hình ảnh 2 chiều truyền thống sang công nghệ siêu âm 3 chiều. Nhờ đó có thể giúp thu được các phép đo thể tích chính xác hơn. Nếu sử dụng phương pháp siêu âm Doppler vùng cổ, hình thái mạch máu có thể được hiển thị và sử dụng trong chẩn đoán bệnh tuyến giáp, xác định bản chất bệnh hạch bạch huyết.  

Trước thế kỷ 21, có rất ít bác sĩ Tai - Mũi - Họng hay bác sĩ phẫu thuật đầu cổ có điều kiện siêu âm thường xuyên cho bệnh nhân. Nhưng hiện nay siêu âm là 1 công cụ chẩn đoán hình ảnh đầy hứa hẹn với nhiều tính năng đa dạng, và được áp dụng rộng rãi tại các bệnh viện hay phòng khám ở khắp mọi nơi.

Siêu âm vùng cổ có ưu điểm thuận tiện, an toàn, nhanh chóng, ít xâm lấn và hỗ trợ hiệu quả trong chẩn đoán và điều trị các bệnh lý khu vực này. Chúng tôi tin rằng đây chắc chắn sẽ trở thành 1 công cụ hữu ích để bảo vệ sức khỏe cộng đồng trong tương lai.