Siêu âm ổ bụng tổng quát gồm những gì?

1. Siêu âm tổng quát ổ bụng là gì?

Siêu âm là 1 xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh sử dụng đầu dò cầm tay hoặc cây đũa gọi là đầu dò. Siêu âm sử dụng sóng âm thanh mà bạn không thể nghe thấy. Đầu dò siêu âm được đặt trên da và sóng siêu âm di chuyển khắp cơ thể đến các cơ quan và cấu trúc bên trong. Các sóng âm thanh bật ra khỏi các cơ quan giống như tiếng vang và quay trở lại đầu dò. Đầu dò xử lý các sóng phản xạ, sau đó được máy tính chuyển đổi thành hình ảnh của các cơ quan hoặc mô được kiểm tra. Các sóng âm thanh sẽ di chuyển với tốc độ khác nhau tùy thuộc vào các loại mô mà nó gặp phải - nhanh nhất là khi qua mô xương và chậm nhất khi qua không khí. Tốc độ mà sóng âm thanh được trả lại cho đầu dò, cũng như lượng sóng âm thanh được trả lại, được chuyển đổi bởi đầu dò dưới dạng các loại mô khác nhau. Một loại gel siêu âm được đặt trên đầu dò và da để cho phép đầu dò di chuyển trơn tru trên da và loại bỏ không khí giữa da và đầu dò để truyền âm tốt nhất. Có một số loại xét nghiệm siêu âm. Mỗi loại sẽ sử dụng một đầu dò được thiết kế để có thể hiển thị hình ảnh các khu vực cụ thể của cơ thể. Siêu âm bụng cho thấy các cơ quan và mô mềm khác (chẳng hạn như mạch máu) bên trong bụng của bạn.

2. Siêu âm ổ bụng tổng quát gồm những gì và khi nào cần thực hiện?

Siêu âm ổ bụng tổng quát là 1 xét nghiệm phổ biến để kiểm tra thai nhi đang phát triển trong suốt thai kỳ. Các nhà cung cấp dịch vụ thường gọi xét nghiệm này là siêu âm trước khi sinh.

Siêu âm ổ bụng tổng quát có thể được sử dụng để đánh giá kích thước và vị trí của các cơ quan và cấu trúc ổ bụng. Nó cũng có thể được sử dụng để kiểm tra bụng cho các điều kiện như:

• Sỏi bàng quang;
• Lách to;
• Sỏi mật;
• Viêm túi mật;
• Viêm tụy;
• Ung thư, ví dụ như ung thư tuyến tụy hoặc ung thư dạ dày;
• Bệnh gan nhiễm mỡ;
• Phình động mạch chủ bụng (khối phình ở thành động mạch chủ ở khu vực giữa của bạn);
• U nang;
• Áp xe;
• Tắc nghẽn (cục máu đông) trong mạch máu;
• Sự nhiễm trùng.

Kích thước của động mạch chủ bụng có thể được đo bằng siêu âm tổng quát ổ bụng để phát hiện phình động mạch chủ. Sỏi trong túi mật, thận và niệu quản có thể được phát hiện bằng siêu âm. Siêu âm ổ bụng tổng quát có thể được chỉ định thực hiện trong việc hỗ trợ đặt kim dùng để sinh thiết mô bụng hoặc để hút dịch từ u nang hoặc các ổ áp xe. Siêu âm bụng cũng có thể được sử dụng để đánh giá lưu lượng máu của các cấu trúc khác nhau trong bụng. Ngoài ra, còn có những lý do khác mà bác sĩ của bạn sẽ chỉ định siêu âm tổng quát ổ bụng.

3. Siêu âm tổng quát ổ bụng đánh giá những bộ phận cơ thể nào?

Siêu âm góc phần tư phía trên bên phải kiểm tra 3 cơ quan của hệ thống tiêu hóa:

• Gan;
• Tuyến tụy;
• Túi mật.

Siêu âm ổ bụng hoàn chỉnh kiểm tra 3 cơ quan đó và thêm:

• Thận;
• Lách;
• Bọng đái;
• Mạch máu bụng (chẳng hạn như tĩnh mạch chủ dưới và động mạch chủ).

4. Hướng dẫn siêu âm ổ bụng tổng quát

4.1. Chuẩn bị như thế nào cho siêu âm tổng quát ổ bụng?

Bác sĩ có thể yêu cầu bạn ngừng ăn hoặc uống vài giờ trước khi siêu âm. Trong một số trường hợp, bạn có thể cần uống một lượng nước cụ thể ngay trước khi siêu âm. Hoặc bạn có thể không cần chuẩn bị gì cả. Ví dụ, bàng quang hoặc dạ dày đầy (hoặc rỗng) đôi khi có thể dẫn đến hình ảnh siêu âm bị mờ. Hỏi bác sĩ của bạn nếu bạn nên nhịn ăn trước khi siêu âm bụng. Quy trình kỹ thuật siêu âm ổ bụng tổng quát được thực hiện tương tự như kỹ thuật siêu âm ở các vị trí khác, có các bước cơ bản như sau:

• Thoa gel lên bụng của bạn: Gel tan trong nước sẽ bao phủ bất kỳ vùng nào trên bụng của bạn mà bác sĩ sẽ kiểm tra. Gel này có thể khiến bạn cảm thấy lạnh. Tuy nhiên, nó sẽ không làm tổn thương bạn hoặc làm hỏng quần áo của bạn.
• Di chuyển đầu dò trên da của bạn: Kỹ thuật viên nhẹ nhàng di chuyển đầu dò siêu âm cầm tay trên da của bạn, trên lớp gel. Kỹ thuật viên di chuyển đầu dò qua lại cho đến khi họ nhìn rõ các vị trí có nghi vấn.
• Hướng dẫn bạn cách thực hiện: Họ có thể yêu cầu bạn quay sang một bên hoặc nín thở trong vài giây. Chuyên gia thực hiện bài kiểm tra này đã được đào tạo về cách đạt được hình ảnh rõ nét nhất.
• Làm sạch da: Kỹ thuật viên lau sạch gel còn sót lại trên da của bạn.

Nếu bác sĩ muốn nghiên cứu mạch máu của bạn, xét nghiệm của bạn có thể bao gồm siêu âm Doppler. Sóng âm Doppler phát hiện chi tiết cách máu chảy bên trong mạch máu của bạn.

4.2. Siêu âm ổ bụng tổng quát mất bao lâu?

Siêu âm bụng kéo dài miễn là kỹ thuật viên có được hình ảnh rõ ràng về các khu vực dự định. Kiểm tra siêu âm thường mất 30 phút (đôi khi ít hơn) để hoàn thành. Siêu âm bụng thường không đau. Bạn có thể cảm thấy áp lực hoặc hơi khó chịu nếu đầu dò siêu âm chạm vào vùng mềm. Bất kỳ sự khó chịu nào bạn cảm thấy sẽ biến mất ngay sau khi làm thủ thuật. Nhìn chung, siêu âm là 1 kỹ thuật xét nghiệm hỗ trợ đắc lực cho bác sĩ trong quá trình tầm soát bệnh lý. Trước khi đưa ra bất cứ phác đồ điều trị nào, bác sĩ cần chắc chắn chẩn đoán của mình dựa vào kinh nghiệm lâm sàng và các xét nghiệm hỗ trợ trong đó có siêu âm.

Nguồn tham khảo: my.clevelandclinic.org; medlineplus.gov; hopkinsmedicine.org.