Làm thế nào để giảm mức ALT trong máu?

1. ALT là gì?

Alanine Aminotransferase (ALT) là một loại enzyme được tìm thấy chủ yếu ở gan, mặc dù một lượng nhỏ hơn cũng có thể được tìm thấy ở các cơ quan khác như thận và tim. ALT đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa axit amin, đặc biệt là trong quá trình chuyển hóa lẫn nhau của hai axit amin: alanine và alpha-ketoglutarate. Cơ chế hình thành ALT trong cơ thể liên quan đến một quá trình sinh hóa được gọi là chuyển hóa. Dưới đây là tổng quan đơn giản về cách hoạt động của quy trình này:

Phân tử cơ chất: Quá trình bắt đầu với hai phân tử cơ chất:

• Alanine: Đây là một loại axit amin được cơ thể sử dụng trong nhiều quá trình trao đổi chất khác nhau.
• Alpha-ketoglutarate: Đây là một phân tử tham gia vào chu trình axit citric (còn được gọi là chu trình Krebs), là phần trung tâm của quá trình hô hấp tế bào.

Xúc tác enzyme: 

• ALT, enzyme chịu trách nhiệm cho quá trình này, tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển một nhóm amino (NH2) từ alanine sang alpha-ketoglutarate. Sự chuyển giao này dẫn đến việc chuyển đổi alanine thành pyruvate và alpha-ketoglutarate thành glutamate.

Sự hình thành Pyruvate và Glutamate:

• Alanine mất nhóm amino và chuyển thành pyruvate. Pyruvate là một phân tử quan trọng trong quá trình chuyển hóa năng lượng và có thể được sử dụng thêm trong các con đường sinh hóa khác nhau.
• Alpha-ketoglutarate thu được nhóm amino từ alanine và được chuyển thành glutamate. Glutamate là một axit amin thiết yếu khác tham gia vào nhiều quá trình sinh hóa, bao gồm cả dẫn truyền thần kinh.

Phản ứng tổng thể có thể được tóm tắt như sau:

• Alanine + Alpha-ketoglutarate ⇌ Pyruvate + Glutamate

Phản ứng này có thể đảo ngược, nghĩa là nó có thể diễn ra theo cả 2 hướng, tùy thuộc vào nhu cầu trao đổi chất của cơ thể. ALT giúp duy trì sự cân bằng của các axit amin này và các chất trung gian của chúng trong cơ thể, đảm bảo rằng chúng có sẵn cho các con đường trao đổi chất khác nhau.

Việc đo nồng độ ALT trong máu thường được sử dụng như một chỉ số về sức khỏe của gan, vì tổn thương hoặc bệnh ở gan có thể dẫn đến giải phóng ALT vào máu, khiến nồng độ ALT tăng cao. Theo dõi mức ALT là một phần thiết yếu trong chẩn đoán và quản lý tình trạng gan.

2. Nguyên nhân làm mức ALT tăng cao trong máu

Nồng độ Alanine Aminotransferase (ALT) tăng cao trong máu có thể là dấu hiệu của nhiều tình trạng sức khỏe tiềm ẩn khác nhau, đặc biệt là những tình trạng ảnh hưởng đến gan. ALT chủ yếu được tìm thấy ở gan, do đó, sự gia tăng nồng độ ALT thường gợi ý tổn thương gan hoặc bệnh tật. Tuy nhiên, nồng độ ALT tăng cao cũng có thể do các yếu tố không liên quan đến gan. Dưới đây là một số lý do phổ biến làm tăng ALT trong máu:

• Bệnh gan: Các bệnh và tình trạng về gan có thể khiến tế bào gan giải phóng ALT vào máu. Những điều kiện này bao gồm:
  • Viêm gan: Cả viêm gan do virus (ví dụ viêm gan A, B, C) và viêm gan không do virus đều có thể dẫn đến nồng độ ALT tăng cao.
  • Bệnh gan do rượu: Uống rượu quá mức có thể làm hỏng tế bào gan và dẫn đến ALT tăng cao.
  • Bệnh gan nhiễm mỡ: Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) và viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH), thường liên quan đến béo phì và hội chứng chuyển hóa, có thể dẫn đến tăng ALT.
  • Xơ gan: Sẹo tiến triển ở mô gan có thể khiến nồng độ ALT tăng cao.

• Thuốc: Một số loại thuốc, bao gồm thuốc giảm đau, thuốc giảm cholesterol và thuốc chống động kinh, có thể ảnh hưởng đến chức năng gan và dẫn đến tăng mức ALT.
• Béo phì: Thừa cân hoặc béo phì, đặc biệt khi đi kèm với tình trạng kháng insulin, có thể góp phần gây ra bệnh gan nhiễm mỡ và tăng nồng độ ALT.
• Uống rượu: Lạm dụng rượu mãn tính có thể dẫn đến bệnh gan do rượu, có liên quan đến nồng độ ALT tăng cao.
• Nhiễm virus: Ngoài virus viêm gan, các bệnh nhiễm trùng do virus khác như bệnh bạch cầu đơn nhân (do virus Epstein-Barr gây ra) có thể khiến mức ALT tăng lên.
• Bệnh gan tự miễn: Các tình trạng như viêm gan tự miễn và xơ gan mật nguyên phát có thể dẫn đến viêm gan và tăng nồng độ ALT.
• Bệnh nhiễm sắc tố sắt mô: Rối loạn di truyền này khiến cơ thể hấp thụ quá nhiều chất sắt, có thể gây tổn thương gan và làm tăng mức ALT.
• Chấn thương cơ: Trong khi ALT chủ yếu được tìm thấy ở gan, một lượng nhỏ cũng có trong mô cơ. Chấn thương cơ nghiêm trọng, chẳng hạn như tiêu cơ vân, có thể giải phóng ALT vào máu.
• Viêm tụy: Viêm tuyến tụy có thể dẫn đến tăng mức ALT.
• Bệnh tim: ALT có thể tăng cao trong trường hợp suy tim sung huyết nặng, mặc dù điều này ít phổ biến hơn.

Điều quan trọng cần lưu ý là chỉ số ALT tăng cao không đưa ra chẩn đoán xác định về một tình trạng cụ thể. Các bác sĩ thường xem xét mức ALT kết hợp với các xét nghiệm chức năng gan khác như AST, GGT, Bilirubin…, tiền sử bệnh và khám thực thể để xác định nguyên nhân cơ bản của ALT tăng cao và xây dựng kế hoạch điều trị thích hợp nếu cần thiết. Nếu bạn lo lắng về mức ALT của mình, tốt nhất bạn nên tham khảo ý kiến ​​của chuyên gia chăm sóc sức khỏe để được đánh giá và chẩn đoán thích hợp.

3. Cách giảm chỉ số ALT trong máu

Chúng ta đã cùng tìm hiểu về nguyên nhân khiến cho mức ALT tăng cao trong máu, tiếp theo hãy cùng đi tìm cách giảm ALT trong máu hay những tip giúp ALT trong máu giảm hiệu quả và an toàn. Giảm ALT trong máu thường liên quan đến việc giải quyết nguyên nhân cơ bản. ALT chủ yếu được tìm thấy ở gan, vì vậy nồng độ ALT tăng cao thường là dấu hiệu của tổn thương gan hoặc bệnh tật. Dưới đây là một số chiến lược và thay đổi lối sống có thể giúp mức ALT trong máu giảm hiệu quả:

• Tham khảo ý kiến ​​chuyên gia chăm sóc sức khỏe: Nếu bạn có mức ALT tăng cao, bước đầu tiên là tham khảo ý kiến ​​của các bác sĩ chuyên khoa, tốt nhất là bác sĩ tiêu hóa hoặc bác sĩ chuyên về gan mật. Họ có thể chẩn đoán chính xác nguyên nhân cơ bản khiến ALT tăng cao và đưa ra hướng dẫn về kế hoạch điều trị thích hợp nhất nhằm giúp mức ALT trong máu giảm hiệu quả hơn.
• Quản lý các tình trạng bệnh gan tiềm ẩn: Nếu một tình trạng gan cụ thể như viêm gan, bệnh gan nhiễm mỡ hoặc xơ gan là nguyên nhân làm tăng nồng độ ALT, thì việc tuân theo kế hoạch điều trị được khuyến nghị cho tình trạng đó là điều cần thiết. Điều này có thể bao gồm thuốc kháng vi-rút, thay đổi lối sống hoặc giảm cân nhằm giúp giảm ALT trong máu.
• Hạn chế uống rượu: Nếu lạm dụng rượu hoặc uống quá nhiều rượu là một yếu tố góp phần gây tăng ALT, thì việc giảm hoặc loại bỏ rượu là rất quan trọng nhằm giúp giảm ALT trong máu hiệu quả. Gan chuyển hóa rượu và uống quá nhiều rượu có thể dẫn đến tổn thương gan.

• Duy trì cân nặng khỏe mạnh: Nếu béo phì hoặc thừa cân là một yếu tố làm tăng ALT trong máu, giảm cân thông qua sự kết hợp giữa chế độ ăn uống cân bằng và tập thể dục thường xuyên có thể giúp cải thiện sức khỏe gan. Giảm cân có thể làm giảm sự tích tụ chất béo trong gan, nguyên nhân phổ biến làm tăng ALT ở bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD), từ đó giúp mức ALT trong máu giảm về mức an toàn.
• Áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh: Một chế độ ăn nhiều trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt, protein nạc và ít chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa có thể hỗ trợ sức khỏe gan. Tránh dùng quá nhiều đường và thực phẩm chế biến sẵn là điều quan trọng, đặc biệt đối với những người mắc NAFLD.
• Tập thể dục thường xuyên: Tham gia hoạt động thể chất thường xuyên có thể giúp cải thiện chức năng gan và giúp mức ALT trong máu giảm hiệu quả. Đặt mục tiêu tập thể dục với cường độ vừa phải ít nhất 150 phút hoặc 75 phút tập thể dục với cường độ mạnh mỗi tuần.
• Đánh giá thuốc đang điều trị: Nếu bạn đang dùng các loại thuốc được biết là ảnh hưởng đến chức năng gan, hãy thảo luận về các lựa chọn thay thế với các bác sĩ hoặc dược sĩ của bạn. Họ có thể khuyên bạn nên điều chỉnh thuốc hoặc tìm phương pháp điều trị thay thế nhằm giảm ALT trong máu tốt hơn.
• Quản lý các bệnh mãn tính: Các tình trạng như tiểu đường và huyết áp cao có thể góp phần gây tổn thương gan. Quản lý đúng cách các tình trạng này thông qua thuốc men, chế độ ăn uống và thay đổi lối sống có thể giúp giảm mức ALT.
• Tránh các chất gây độc cho gan: Hãy thận trọng khi tiếp xúc với các chất gây độc cho gan, chẳng hạn như một số hóa chất và thuốc. Tuân theo các hướng dẫn và biện pháp phòng ngừa an toàn khi làm việc với các chất này.
• Theo dõi thường xuyên: Sau khi thực hiện thay đổi lối sống hoặc trải qua điều trị, điều cần thiết là phải có các cuộc hẹn tái khám thường xuyên với các bác sĩ của bạn để theo dõi tiến trình và mức ALT của bạn.
• Bổ sung thảo dược và thay đổi chế độ ăn uống: Một số cá nhân khám phá việc sử dụng các chất bổ sung thảo dược như cây kế sữa hoặc rễ bồ công anh, được cho là có tác dụng hỗ trợ sức khỏe gan. Tuy nhiên, hãy luôn tham khảo ý kiến của các bác sĩ trước khi sử dụng thực phẩm bổ sung vì chúng có thể tương tác với thuốc hoặc có tác dụng phụ ngoài ý muốn.

Hãy nhớ rằng, mức ALT có thể không giảm ngay lập tức và tốc độ cải thiện có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân cơ bản và các yếu tố cá nhân. Theo dõi nồng độ ALT thông qua xét nghiệm máu thường xuyên là rất quan trọng để đánh giá tiến triển và điều chỉnh kế hoạch điều trị nếu cần. Điều cần thiết là phải hợp tác chặt chẽ với các bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa hay gan mật để xác định phương pháp phù hợp nhất để giảm mức ALT tăng cao, vì điều này sẽ phụ thuộc vào tiền sử bệnh cụ thể của bạn và nguyên nhân cơ bản khiến ALT tăng cao.