Giảm cân là một yếu tố quan trọng để giảm viêm

1. Thừa cân góp phần gây ra viêm mãn tính

Hiện nay, các nhà nghiên cứu vẫn đang tiếp tục tìm hiểu các cơ chế và mối liên quan giữa thừa cân với tình trạng viêm mãn tính. Chính xác thì thừa cân béo phì gây ra chứng viêm như thế nào vẫn chưa được hiểu chắc chắn, nhưng các chuyên gia nhận định nó xuất phát từ những phản ứng miễn dịch.

Nhiều báo cáo đã chấp nhận rằng, đặc điểm viêm bất thường quan sát thấy ở bệnh nhân thừa cân béo phì là do phì đại tế bào mỡ (tăng kích thước tế bào mỡ), gây ra bởi việc tích trữ lipid dư thừa. Ngoài ra, một số nghiên cứu cũng cho thấy sự gia tăng số lượng tế bào mỡ (tăng sản) cũng có thể góp phần vào tình trạng viêm bất thường. 

2. Giảm cân là một yếu tố quan trọng để giảm viêm

Các biện pháp giảm cân được phân thành bốn loại, bao gồm chế độ ăn uống, hoạt động thể chất, chế độ ăn uống và hoạt động thể chất kết hợp và can thiệp phẫu thuật. 

2.1. Can thiệp chế độ ăn uống

Chế độ ăn ít calo được các nghiên cứu cho rằng có thể giảm cân khoảng 15%, giảm 32 % CRP huyết tương sau 14 tháng và giảm 24 % IL-6 huyết tương chỉ sau 6 tháng tháng. Không có nghiên cứu chế độ ăn ít calo nào đo nồng độ adiponectin sau khi giảm cân. Tuy nhiên, một chế độ ăn rất ít calo ngắn hạn (6 tuần) báo cáo giảm cân 11% có liên quan đến việc tăng 19% adiponectin (chất chống viêm) huyết thanh. 

Hơn nữa, các chuyên gia cũng đã chứng minh rằng việc giảm cân 5% trọng lượng cơ thể, không thể tạo ra những cải thiện ở nồng độ các chất gây viêm. Lợi ích giảm viêm từ việc giảm cân chỉ được ghi nhận khi con số này lớn hơn 10%.

2.2. Can thiệp hoạt động thể chất

Các loại phương pháp hoạt động thể chất được sử dụng là luyện tập thể dục cơ bản, rèn luyện kháng lực hoặc luyện tập thể dục nhịp điệu…

Nhìn chung, một số nghiên cứu sử dụng hoạt động thể chất để giảm cân không vượt quá 5% cân nặng. Do đó, do lượng cân nặng giảm được quan sát thấy ít hơn, kết quả là những thay đổi trong các hợp chất viêm liên quan đến thừa cân béo phì cũng có phần không nhất quán, tình trạng giảm viêm mãn tính không được nhìn nhận chính xác. Ví dụ, TNF-α được chứng minh là giảm đáng kể 16 % (sau 12 tuần) trong một nghiên cứu, giảm 83 % (sau 5 tháng) trong một nghiên cứu khác và tăng đáng kể 12 % (sau 1 năm) trong lần kiểm tra thứ ba.

2.3 Can thiệp chế độ ăn uống kết hợp hoạt động thể chất

Phần lớn các biện pháp can thiệp này được thực hiện ở những đối tượng béo phì (50%), với 22% nghiên cứu ở những đối tượng thừa cân và 11% ở những đối tượng béo phì. 

Tương tự như những can thiệp chỉ sử dụng việc thay đổi chế độ ăn uống, việc giảm cân ít nhất 10 % dẫn đến sự cải thiện lớn nhất về nồng độ các hợp chất viêm liên quan đến thừa cân béo phì (ORIM). Các nghiên cứu báo cáo giảm cân dưới 10 % cho thấy tác động không nhất quán đối với nồng độ ORIM. Ví dụ, sau 6 tháng giảm cân, một nhóm nghiên cứu đã quan sát thấy sự cải thiện đáng kể về nồng độ CRP và IL-6 trong huyết tương (giảm tương ứng là 7 % và 16 %), nhưng lại không có sự thay đổi đáng kể nào về TNF-α trong huyết tương. Trong khi một nhóm tác giả khác lại phát hiện ra rằng nồng độ CRP, IL-6 và TNF-α trong huyết tương giảm lần lượt là 34 %, 27 % và 6 % ở 17 phụ nữ sau mãn kinh với mức độ giảm cân tương tự (7 – 9 % hoặc 6 –7 kg). 

2.4. Can thiệp phẫu thuật

Các phương pháp can thiệp phẫu thuật được phân loại thành ba loại, bao gồm phẫu thuật loại bỏ chất béo, phẫu thuật hạn chế dạ dày hoặc phẫu thuật bắc cầu dạ dày. Trong phần lớn các nghiên cứu, chỉ số BMI trung bình sau phẫu thuật đã giảm đáng kể xuống dưới 40 kg/m2, một vài nghiên cứu còn ghi nhận chỉ số BMI sau phẫu thuật giảm xuống dưới 30 kg/m2.

Phạm vi giảm cân lớn hơn (3 – 50 % hoặc 3 – 84 kg) đã được quan sát thấy trong các can thiệp phẫu thuật, với phẫu thuật cắt dạ dày dẫn đến giảm cân trung bình nhiều hơn (33 %) so với phẫu thuật loại bỏ chất béo. Hiệu quả là giảm đáng kể nồng độ CRP lưu hành dao động từ 17 - 79 %. Mức giảm leptin nằm trong khoảng từ 15 - 76 % và mức tăng adiponectin nằm trong khoảng từ 13 - 209 %. 

Nhìn chung, những cải thiện về nồng độ IL-6 và TNF-α còn ít nhất quán hơn so với những cải tiến quan sát được đối với hoạt chất gây viêm khác. Nồng độ IL-6 không giảm đáng kể trong một vài trường hợp đã phẫu thuật, trong khi một số đối tượng ghi nhận mức giảm từ 9 đến 59 %. TNF-α huyết thanh chỉ giảm đáng kể ở một vài nghiên cứu.

Trong một vài trường hợp, phản ứng viêm ngay lập tức được quan sát thấy sau 1 ngày sau phẫu thuật, đặc trưng bởi sự gia tăng đáng kể leptin, CRP và IL-6 và giảm nồng độ adiponectin. Tuy nhiên, các tác giả kết luận rằng khi bệnh nhân hồi phục sau phẫu thuật, nồng độ các chất này sẽ trở lại giá trị ban đầu trong vòng 6 tháng, chỉ còn lại nồng độ leptin và adiponectin giảm đáng kể sau phẫu thuật 

Thừa cân và béo phì có sự liên quan mật thiết đến tình trạng viêm nhiễm trong cơ thể, hai vấn đề này có thể vừa là nguyên nhân cũng vừa là hậu quả của nhau. Với những nghiên cứu hiện đại ngày nay, các nhà khoa học đã ghi nhận những hiệu quả giảm viêm mãn tính rất tích cực đến từ việc giảm cân. Nếu bạn đang gặp phải những vấn đề này, hãy nói chuyện với bác sĩ để được tư vấn và xây dựng một kế hoạch điều trị phù hợp.