Chỉ số xét nghiệm amylase máu là gì? Thế nào là bình thường?

1. Xét nghiệm amylase máu là gì?

Xét nghiệm amylase máu dùng để đo lường amylase trong máu, một loại enzyme được sản xuất chủ yếu bởi tuyến tụy và tuyến nước bọt giúp con người tiêu hóa carbohydrate. Tuyến tuỵ là một cơ quan nằm sâu trong khoang bụng bên trong có chứa các ống nhỏ đưa các enzym tiêu hóa do tuyến tụy sản xuất đi và giải phóng amylase qua ống tuỵ tới phần đầu tiên của ruột non, nơi giúp phân huỷ carbohydrate trong chế độ ăn uống. Khi amylase trong xét nghiệm máu tăng thì có khả năng tuyến tuỵ bị tổn thương hoặc viêm tụy do sỏi mật, u tuyến tụy hoặc các nguyên nhân khác.

Chỉ số xét nghiệm máu amylase thường sẽ được thực hiện trong các trường hợp chẩn đoán tình trạng sức khoẻ như:

• Viêm tuỵ: là tình trạng viêm tuyến tụy cấp tính với các biểu hiện đau bụng dữ dội, buồn nôn, nôn mửa, đau bụng, tiêu chảy, vàng da, vàng mắt và sốt.
• Ung thư tuyến tụy: xét nghiệm amylase máu rất hữu ích trong việc chẩn đoán hoặc theo dõi các khối u và ung thư ảnh hưởng tới tuyến tuỵ.
• Ung thư buồng trứng: một số nghiên cứu gợi ý mối liên hệ tiềm ẩn giữa mức amylase cao hơn bình thường ở bệnh nhân ung thư buồng trứng
• Ung thư phổi: kiểm tra nồng độ amylase của một người còn có thể giúp bác sĩ chẩn đoán và theo dõi bệnh ung thư phổi.
• Các tình trạng khác: các vấn đề về thận, ghép thận gần đây, viêm ruột thừa, bệnh quai bị hoặc nhiễm toan đái tháo đường.

2. Xét nghiệm amylase máu được thực hiện như thế nào?

Để chuẩn bị cho xét nghiệm amylase máu điều quan trọng nhất là không uống rượu trước khi xét nghiệm. Bạn cũng cần thông tin cho các bác sĩ về những loại thuốc đang sử dụng vì một số loại thuốc có thể ảnh hưởng tới kết quả xét nghiệm như:

• Aspirin
• Thuốc tránh thai
• Thuốc cholinergic
• Methyldopa
• Axit ethacrynic
• Codeine, meperidine và morphine
• Thuốc lợi tiểu thiazid

Xét nghiệm amylase máu sẽ dùng mẫu máu được lấy qua đường tĩnh mạch như các xét nghiệm máu thông thường. Đôi khi xét nghiệm amylase máu có thể được sử dụng cùng với một số xét nghiệm khác như xét nghiệm lipase để phát hiện các bệnh lý về tuyến tụy mà bạn gặp phải. Nguyên nhân là do amylase máu rất nhạy đối với các bệnh về tuyến tụy nhưng không đặc hiệu, vì vậy xét nghiệm lipase có thể được sử dụng để giúp bác sĩ chẩn đoán hoặc loại trừ viêm tụy hoặc các tình trạng khác.

3. Chỉ số xét nghiệm Amylase máu thế nào là bình thường?

Mức amylase máu bình thường sẽ khác nhau tùy thuộc vào mỗi đối tượng và phương pháp thử nghiệm trong phòng thí nghiệm. Tuy nhiên nhiều nơi đã coi mức amylase bình thường tiêu chuẩn ở một người khoẻ mạnh nằm trong phạm vi từ 19-86 U/L.

4. Chỉ số xét nghiệm Amylase máu thế nào là bất thường?

Chỉ số xét nghiệm máu amylase cao bất thường là dấu hiệu của viêm tuỵ cấp hoặc mãn tính. Tuy nhiên các trường hợp viêm tụy cấp tính có thể khiến nồng độ amylase tăng cao gấp 4-6 lần so với giới hạn trên mức bình thường. Các tình trạng khác có thể khiến nồng độ Amylase tăng lên gồm:

• Ung thư tuyến tụy
• Ung thư buồng trứng
• Viêm túi mật và các tình trạng khác ảnh hưởng tới túi mật
• Bệnh quai bị và các tình trạng ảnh hưởng tới tuyến nước bọt
• Toan đái tháo đường
• Thai ngoài tử cung
• Tắc nghẽn ở tuyến tụy, ống mật hoặc ruột
• Viêm dạ dày ruột
• Loét dạ dày
• U tuyến nước bọt, tuyến mang tai

Nếu amylase trong xét nghiệm máu có giá trị thấp hơn giới hạn dưới của chỉ số bình thường có thể vẫn là một tình trạng viêm tụy mãn tính, theo thời gian làm giảm mức độ amylase trong cơ thể. Nồng độ amylase thấp trong máu cũng có thể là dấu hiệu của:

• Ung thư tuyến tụy
• Bệnh gan, thận
• Bệnh xơ nang
• Tiền sản giật khi mang thai

Tóm lại, Amylase là một loại enzyme tiêu hoá cần thiết cho cơ thể được sản xuất chủ yếu bởi tuyến tụy và tuyến nước bọt. Các bác sĩ thường sử dụng xét nghiệm máu amylase để chẩn đoán và theo dõi những bệnh nhân viêm tuỵ cấp hoặc mãn tính. Tuy nhiên mức amylase máu bất thường cũng có thể là dấu hiệu cho các tình trạng sức khoẻ khác.