Chế độ ăn cho người suy thận độ 3 để kiểm soát cân nặng

1. Suy thận độ 3 có đặc điểm gì ?

Suy thận là tình trạng suy giảm chức năng của thận khiến nó không còn đảm bảo các hoạt động như bình thường được nữa, trong đó bao gồm giảm khả năng lọc chất thải kém, mất các chất cần thiết đi qua cầu thận, thiếu máu, rối loạn hệ nội tiết,... 

Suy thận được chia thành nhiều mức dựa trên chỉ số tốc độ lọc cầu thận, trong đó suy thận độ 3 là cấp độ nặng. Suy thận độ 3 được chia thành 2 giai đoạn nhỏ hơn như sau:

• Suy thận độ 3a: suy giảm chức năng thận từ mức độ nhẹ đến trung bình, với độ lọc cầu thận từ 45 - 59 ml/phút/1.73 m2.
• Suy thận độ 3b: tổn thương thận từ trung bình đến nặng với độ lọc cầu thận từ 30 - 44 ml/phút/1.73 m2.

Số ca mắc suy thận được ghi nhận gia tăng nhanh chóng trong những năm gần đây, các chuyên gia sức khỏe ước tính có rằng có đến khoảng 5% người trưởng thành có một trong những triệu chứng của bệnh suy thận giai đoạn 3. Trong khi đó, tình trạng nguy hiểm hơn là nhiều người mắc suy thận độ 3 lại không hề xuất hiện các triệu chứng nào làm cho chậm trễ trong việc phát hiện và điều trị.

Các triệu chứng khi bị suy thận độ 3 bao gồm mệt mỏi, mất ngủ, xanh xao, đau lưng, khó thở, phù, nước tiểu có bọt, đi tiểu nhiều lần,... Suy thận độ 3 làm giảm khả năng loại bỏ các chất độc hại, từ đó gây ra những biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe. Biến chứng hay gặp nhất ở suy thận giai đoạn này là bệnh lý về xương khớp, thiếu máu, tụ độc, huyết áp cao,... làm bệnh tiến triển nhanh sang giai đoạn 4 và 5 hoặc có thể gây tử vong.

Suy thận độ 3 chính là là giai đoạn báo động thực sự về chức năng thận cũng như toàn bộ sức khỏe, là mối đe dọa trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng của người bệnh nên việc điều trị và chăm sóc tích cực là rất quan trọng. 

2. Tầm quan trọng của chế độ dinh dưỡng đối với người suy thận độ 3

Trong quá trình điều trị, bên cạnh những phác đồ và liệu trình y tế như khuyến cáo, việc có một chế độ dinh dưỡng đúng cách có vai trò hết sức quan trọng đối với những bệnh nhân suy thận .

Một chế độ ăn của người suy thận độ 3 đảm bảo khoa học và phù hợp sẽ hỗ trợ tích cực cho quá trình thải độc của thận, có tác động giúp trong việc sản xuất những loại hormone cần thiết của cơ thể. Từ đó, hạn chế tốt nhất những triệu chứng của suy thận, giúp kiểm soát bệnh và làm chậm tiến triển bệnh cũng như kéo dài thời gian trước khi phải chạy thận nhân tạo. 

Ngược lại, một chế độ ăn không phù hợp có thể gây ra những nguy cơ về sức khỏe cho ngay cả những người khỏe mạnh như thừa cân, béo phì, rối loạn chuyển hóa thì đối với những bệnh nhân suy thận độ 3 lại càng nguy hiểm hơn, vì có thể làm tăng áp lực lên thận, khiến thận suy nhanh hơn, tích tụ nhiều độc tố trong cơ thể từ đó dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng về sức khỏe. 

3. Chế độ ăn cho người suy thận độ 3 cần lưu ý gì để kiểm soát cân nặng?

Như đã nói chế độ ăn ở những bệnh nhân suy giảm chức năng có vai trò hết sức quan trọng trong việc kiểm soát tình trạng bệnh, ngăn ngừa tăng cân vì sẽ làm tăng áp lực lên thận cũng như giúp làm chậm tiến triển của bệnh. Vì vậy, để có một chế độ ăn của người suy thận độ 3 phù hợp, bệnh nhân cần tuân thủ một số nguyên tắc sau trong quá trình lên thực đơn.

3.1 Cắt giảm natri

Natri là một trong những yếu tố ảnh hưởng đến huyết áp của cơ thể, nhiều natri trong máu sẽ gây ra tăng huyết áp và làm tăng áp lực lên cầu thận. Vì thế cắt giảm lượng natri nạp vào cơ thể sẽ giúp hạ huyết áp và làm chậm tiến triển của bệnh thận. Điều này là do thận có chức năng lọc natri trong máu và thải ra ngoài thông qua nước tiểu. Khi thận bị tổn thương sẽ làm giảm chức năng lọc natri làm cho natri bị tích tụ quá nhiều trong cơ thể gây ra tăng huyết áp. Theo các bác sĩ, hàm lượng natri có thể nạp vào cơ thể ở mức lý tưởng là < 2,3mg/ngày. 

Natri là một thành phần trong muối ăn nên việc ăn nhạt, hạn chế tẩm ướp với muối sẽ giúp bạn hạn chế nạp lượng natri quá mức cho phép. Bên cạnh đó, bạn cũng cần phải tuyệt đối tránh xa các loại thực phẩm nhiều natri như thịt muối, thịt xông khói, súp đóng hộp, xúc xích, khoai tây chiên, hoa quả đóng hộp, bánh snack, bánh quy mặn, nước tương, rau quả ngâm muối, các thức ăn dùng liền như ngũ cốc, bánh mì nướng,...

3.2 Giảm lượng kali 

Kali đóng vai trò quan trọng trong việc ổn định huyết áp, duy trì nhịp tim ổn định và sự co cơ. Tuy nhiên, nếu thận giảm chức năng sẽ làm giảm khả năng đào thải kali qua nước tiểu làm tăng kali trong máu. Thừa kali trong cơ thể sẽ gây yếu cơ, tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim, thậm chí là ngưng tim. Kali có nhiều trong các loại hoa quả và rau củ. Ở những bệnh nhân chạy thận nhu cầu bổ sung kali là < 2g mỗi ngày. Người bệnh suy thận độ 3 cần lưu ý khi lên thực đơn, cần kiêng các loại rau quả nhiều kali như sầu riêng, mơ, cam, chuối, những loại quả khô, bơ, đậu tương, đậu xanh, cà chua, măng, khoai tây, bí ngô, rau muống, rau khoai lang,…

3.3 Hạn chế photpho

Photpho là khoáng chất cần thiết cho cơ thể và có trong hầu hết các loại thực phẩm. Photpho có vai trò giúp duy trì hệ xương khớp vững chắc cùng với canxi và vitamin D. Thận có chức năng điều hòa nồng độ photpho trong máu, ở người khỏe mạnh lượng photpho sẽ được giữ ở lượng vừa đủ để đảm bảo cho các chức năng của cơ thể. Khi thận bị tổn thương, photpho không lọc được sẽ bị tích tụ quá nhiều trong máu. Dư thừa photpho trong máu sẽ làm cho xương bị yếu, dễ gãy. Vì thế, chế độ ăn cho người suy thận độ 3 cần tránh các thức ăn giàu photpho như thức ăn nhanh, phô mai chế biến sẵn, các loại thực phẩm đóng gói, thịt tươi đông lạnh, các thức uống có hương vị, soda, nước tăng lực, bia, rượu, thức uống thể thao.

3.4 Ăn đạm đúng và đủ

Chế độ ăn uống cho người suy thận độ 3 hợp lý là ăn đúng lượng và đúng loại đạm cần thiết. Nếu ăn quá nhiều Protein khi bị suy thận có thể dẫn đến tích tụ chất thải trong máu dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm cho cơ thể vì thận đang suy yếu, không đảm bảo đầy đủ các chức năng. Vì thế, người bệnh suy thận độ 3 cần giới hạn lượng đạm nạp vào cơ thể và đảm bảo tỷ lệ đạm động vật/đạm thực vật là 6/4.

Các loại ngũ cốc chứa lượng đạm ít là sự lựa chọn phù hợp cho chế độ ăn của người suy thận độ 3 vì chúng chỉ cung cấp lượng đạm vừa phải, trong khi đó, nếu ăn ngũ cốc thì sẽ bị dư thừa đạm dẫn đến phải cắt giảm rất nhiều nguồn đạm quý từ các loại thịt hoặc cá. 

3.5 Tiêu thụ chất béo phù hợp

Bệnh nhân suy thận độ 3 nên bổ sung chất béo tốt vào chế độ dinh dưỡng từ các nguồn lành mạnh như cá, các loại dầu thực vật như dầu hạnh cải, dầu oliu,…

3.6 Bổ sung nước ở lượng vừa đủ

Bệnh nhân suy thận độ 3 bị suy giảm khả năng lọc nước và chất thải nên dẫn đến tình trạng phù, đặc biệt là ở tay, chân và mặt, trường hợp nặng hơn là tích nước trong các cơ quan nội tạng gây tràn dịch màng phổi, tràn dịch màng tim, cổ chướng,... Vì thế, đối với bệnh suy thận độ 3 chỉ nạp lượng nước vào cơ thể ở một lượng phù hợp, nhất là với nếu có các triệu chứng tiểu ít, phù…

4. Những thực phẩm dành cho người suy thận độ 3 để kiểm soát cân nặng

Để có một chế độ ăn uống cho người suy thận độ 3 khoa học và phù hợp, bệnh nhân nên bổ sung những loại thực phẩm lành mạnh sau đây để kiểm soát cân nặng cũng như hạn chế những biến chứng cho bệnh này gây ra. 

4.1 Ớt chuông đỏ

Ớt chuông là nguồn dinh dưỡng dồi dào nhưng lại ít kali với khoảng 156mg kali có trong một quả ớt chuông nặng khoảng 74g, ngoài ra còn có 3mg natri và 19mg photpho. Đây còn là một loại quả giàu vitamin C, một chất chống oxy hóa mạnh mẽ. Nếu ăn một quả ớt chuông 74g sẽ giúp bổ sung 158% lượng vitamin C cần thiết trong ngày cho cơ thể. Ngoài ra, hàm lượng vitamin A dồi dào trong ớt chuông cũng giúp tăng cường hệ miễn dịch cho người bệnh suy thận.

4.2 Súp lơ

Súp lơ chứa lượng lớn các chất dinh dưỡng như vitamin C, folate và chất xơ. Chúng cũng là nguồn indol, glucosinolate và thiocyanat dồi dào. Đây là các hợp chất có vai trò trung hòa những chất độc hại tại gan, hạn chế làm hỏng màng tế bào, ADN. Nửa chén súp lơ luộc sẽ cung cấp khoảng 9mg natri, 20mg photpho và 88mg kali.

Để hạn chế nạp tinh bột và đạm quá nhiều, bạn có thể ăn súp lơ nghiền thay cho khoai tây vì chúng chỉ chứa lượng kali rất ít, thích hợp cho chế độ ăn của người suy thận độ 3.

4.3 Bắp cải

Bắp cải rất giàu vitamin và khoáng chất cũng như là nguồn cung cấp vitamin C, vitamin K và vitamin B dồi dào. Trong 70g bắp cải chứa 13mg natri, 18mg photpho và 119mg kali cũng như lượng chất xơ không hòa tan cần thiết để giúp hệ thống tiêu hóa khỏe mạnh hơn và thúc đẩy nhu động ruột. Vì thế, hãy ăn bắp cải thường xuyên mang lại nhiều lợi ích cho bệnh nhân suy thận độ 3.

4.4 Táo

Táo là một trong những loại quả lành mạnh nhất và người bệnh suy thận nên bổ sung loại quả này vào chế độ ăn. 1 quả táo chứa 158mg kali và 10mg photpho trong khi không có natri trong loại quả này. Những lợi ích của táo có thể kể ra là:

Giàu chất chống oxy hóa: Hợp chất Quercetin có trong táo là một chất chống oxy hóa mạnh giúp bảo vệ tế bào não trước những tổn thương do việc suy giảm chức năng thận gây ra.

Giàu pectin: Đây là một chất xơ hòa tan lành mạnh giúp giảm và duy trì hàm lượng cholesterol, đường huyết ở mức phù hợp.

Giàu vitamin C: Táo cũng rất giàu loại vitamin, từ đó hỗ trợ tích cực cho các hoạt động của những tế bào bạch cầu . Ngoài ra, táo còn có khả năng bảo vệ sức khỏe tim mạch và ngăn ngừa táo bón. 

4.5 Gà bỏ da

Phần thịt ức gà không da chứa lượng photpho, kali, natri rất nhỏ so với những phần khác. Vì thế, người bệnh suy thận độ 3 có thể bổ sung ức gà trong thực đơn dinh dưỡng của mình. Chú ý lựa chọn gà tươi khi nấu nướng và tránh gà chế biến sẵn vì chúng thường chứa lượng lớn natri, photpho.

4.6 Lòng trắng trứng

Lòng đỏ trứng chứa rất nhiều chất bổ dưỡng cho cơ thể nhưng cũng chứa lượng photpho nên không phù hợp với chế độ ăn cho người suy thận độ 3. Trong khi đó 2 lòng trắng trứng khoảng 66g cung cấp khoảng 110mg natri, 10mg photpho, 108mg kali và nguồn protein an toàn với thận. Lòng trắng trứng là lựa chọn thích hợp cho những bệnh nhân chạy thận nhân tạo vì sẽ họ sẽ có nhu cầu protein cao trong khi cần hạn chế photpho trong quá trình chạy thận.

4.7 Dầu ô-liu

Như đã nói, bệnh nhân suy thận độ 3 cần bổ sung những loại chất béo lành mạnh trong chế độ ăn uống của mình, điển hình là dầu ô-liu. Đây là nguồn cung cấp chất béo có lợi và không chứa photpho cùng với 0,6mg natri, 0,3mg kali có trong 28g dầu ô-liu. Thực phẩm lành mạnh như dầu ô-liu cũng có vai trò rất quan trọng đối với những bệnh nhân suy thận độ 3 cần kiểm soát cân nặng. Vì dầu ô liu chứa đa phần là chất béo không bão hòa (axit oleic), chúng còn có khả năng kháng viêm, bảo vệ cơ thể trước các loại độc tố và tình trạng viêm mạn tính do các gốc tự do gây ra.

Suy thận độ 3 là tình trạng suy giảm sức khỏe đáng lo ngại và người bệnh cần thận trọng trong việc ăn uống và chăm sóc sức khỏe cũng như tuân thủ các phương pháp điều trị của bác sĩ. Người bệnh có thể tham khảo các thông tin về chế độ ăn uống cho người suy thận độ 3 trên đây để hỗ trợ tích cực nhất cho quá trình kiểm soát cân nặng và điều trị bệnh suy thận mạn tính.

Trong trường hợp nếu tình trạng thừa cân của người suy thận đang ở mức báo động hoặc những phương pháp giảm cân đến từ việc điều chỉnh chế độ ăn uống mang đến hiệu quả chậm, bạn có thể tham khảo phương pháp giảm cân chuyên sâu truyền tiêu hao năng lượng.

Hiệu quả của phương pháp này được đánh giá cao là nhờ trước khi bước vào bất cứ một liệu trình giảm cân nào, bác sĩ sẽ cho bạn thực hiện làm các xét nghiệm, siêu âm, đánh giá chỉ số BMI cơ thể để từ đó xác định được những vấn đề sức khỏe đang gặp cũng như tìm hiểu nguyên nhân mỡ thừa đến từ đâu để từ đó đưa ra kế hoạch giảm cân sao cho phù hợp.

Ngoài việc cân bằng dinh dưỡng, truyền tiêu hao năng lượng còn chú trọng đến việc đưa vào cơ thể người thừa cân các loại vitamin, khoáng chất thiết yếu để thúc đẩy quá trình chuyển hóa mỡ thừa thành các năng lượng hoạt động trong ngày. Nhờ thế mà quá trình đào thải mỡ nội tạng, mỡ dưới da, mỡ bụng…. được diễn ra đồng đều và hiệu quả hơn.

Có thể thấy việc kiểm soát cân nặng ở người suy thận không chỉ giúp sức khỏe người bệnh được cải thiện mà còn mang đến cho bạn một thân hình săn chắc và gọn gàng hơn.