Cách chăm sóc da mặt bị nám và tàn nhang

1.Tình trạng nám da là gì?

Nám da là tình trạng rối loạn sắc tố da thường gặp chủ yếu ở phụ nữ, đặc biệt là những người có làn da sẫm màu. Nám da không gây hại về mặt thể chất, nhưng các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, nó có thể dẫn đến các vấn đề về tâm lý và chất lượng cuộc sống kém hơn do những thay đổi mà nó gây ra trên ngoại hình của một người.

Vị trí xuất hiện nám phổ biến nhất ở má, mũi, cằm, phía trên môi trên và trán hoặc vùng da ở cánh tay, cổ và lưng. Trên thực tế, nám da có thể gây ảnh hưởng đến bất kỳ phần da nào tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Đó là lý do tại sao hầu hết những người bị nám đều nhận thấy các dấu hiệu triệu chứng của họ trở nên trầm trọng hơn trong những tháng hè.

Nám gây ra các mảng màu nâu nhạt, nâu sẫm và/hoặc hơi xanh hoặc các đốm giống tàn nhang trên da và đôi khi những mảng đó có thể trở nên đỏ hoặc bị viêm. Nám xuất hiện nhiều vị trí trên da của bạn:

• Vùng cánh tay: Nám xuất hiện ở vai và cánh tay trên
• Vùng da mặt: Nám xuất hiện ở trán, má, mũi và môi trên.
• Vùng má bên: Nám xuất hiện ở cả hai bên má.
• Vùng hàm dưới: Nám xuất hiện ở đường viền hàm dưới.
• Cổ: Ở những người từ 50 tuổi trở lên, nám có thể xuất hiện ở tất cả hai bên cổ.

2. Nguyên nhân khiến cho da bị nám và tàn nhang

Da được tạo thành từ ba lớp với lớp ngoài cùng là biểu bì, lớp giữa là lớp hạ bì và lớp sâu nhất là lớp dưới da. Đó là một cơ quan – cơ quan lớn nhất – và nó chiếm khoảng 1/7 trọng lượng cơ thể bạn. Làn da là rào cản có tác dụng bảo vệ xương, cơ, các cơ quan khỏi cái lạnh, ánh nắng mặt trời, độ ẩm, các chất độc hại, chấn thương. Da cũng có tác dụng giúp điều chỉnh nhiệt độ cơ thể, ngăn ngừa tình trạng hydrat hóa.

Lớp biểu bì chứa các tế bào gọi là tế bào hắc tố lưu trữ và tạo ra màu tối (sắc tố) được gọi là melanin. Để phản ứng với ánh sáng, nhiệt hoặc bức xạ tia cực tím hoặc do kích thích nội tiết tố, các tế bào hắc tố sẽ sản xuất ra nhiều melanin hơn và đó là lý do tại sao da bị sẫm màu. Phụ nữ mang thai có nồng độ hormone estrogen và progesterone tăng cao. Những hormone này được cho là góp phần gây ra tình trạng nám. Màu sẫm hơn thường mờ dần sau khi mang thai. 

Có hai nguyên nhân chính gây ra nám là bức xạ, dù là tia cực tím, ánh sáng nhìn thấy hay tia hồng ngoại (nhiệt); và hormone. Bức xạ tia cực tím và hồng ngoại từ mặt trời là nguyên nhân khiến tình trạng nám trở nên trầm trọng hơn. 

Các nguyên nhân khác có thể gây ra nám và tàn nhang bao gồm:

• Thuốc chống động kinh: Thuốc chống động kinh, co giật có thể là nguyên nhân gây ra nám. Thuốc chống động kinh thuộc nhóm này có thể kể đến là Clobazam.
• Liệu pháp tránh thai: Nám da đã được quan sát thấy ở những người sử dụng thuốc tránh thai đường uống có chứa estrogen và progesterone.
• Estrogen/Diethylstilbestrol: Diethylstilbestrol là dạng tổng hợp của hormone estrogen được sử dụng trong điều trị ung thư tuyến tiền liệt. Các nhà khoa học đã chứng minh có mối liên hệ giữa việc tăng estrogen và nám.
• Di truyền: Khoảng 33% đến 50% số người bị nám cho biết có người khác trong gia đình mắc bệnh này. Phần lớn các cặp song sinh giống hệt nhau hay còn gọi là sinh đôi cùng trứng đều bị nám.
• Suy giáp: Tình trạng tuyến giáp hoạt động một cách kém hiệu quả.
• Màn hình LED: Nám nguyên nhân có thể do đèn LED từ tivi, máy tính xách tay, điện thoại di động và máy tính bảng của bạn gây ra.
• Trong quá trình mang thai: Hiện nay vẫn chưa có đầy đủ nghiên cứu tại sao hiện tượng nám và tàn nhang lại xảy ra với phụ nữ mang thai. Tuy nhiên, theo như các chuyên gia đưa ra giả thuyết rằng mức độ tăng lên của estrogen, progesterone và các hormone kích thích tế bào hắc tố trong ba tháng thứ ba của thai kỳ đóng một vai trò trong hình thành nám da.
• Nội tiết tố: Cơ thể người có các nội tiết tố như estrogen và progesterone. Phụ nữ sau mãn kinh đôi khi được dùng progesterone và được quan sát thấy phát triển nám và tàn nhang. 
• Trang điểm hoặc sử dụng các loại mỹ phẩm: Một số mỹ phẩm có thể gây ra phản ứng được gọi là phản ứng quang độc.
• Sử dụng các loại thuốc trong điều trị bệnh: Chúng bao gồm một số loại thuốc kháng sinh, thuốc chống viêm không steroid (NSAID), thuốc lợi tiểu, retinoid, thuốc chống loạn thần,  thuốc hạ đường huyết, liệu pháp nhắm mục tiêu và một số loại thuốc khác.
• Sản phẩm chăm sóc da: Một sản phẩm gây kích ứng da nói chung sẽ có thể khiến tình trạng nám trở nên trầm trọng hơn.
• Xà phòng: Một số loại xà phòng có mùi thơm được cho là gây ra hoặc làm tình trạng nám nặng hơn.
• Giường tắm nắng: Tia UV do giường tắm nắng tạo ra sẽ gây tổn hại cho làn da tương tự như tia UV từ mặt trời, và đôi khi còn tệ hơn.

3. Các kiểu nám da

Có ba loại nám liên quan đến độ sâu của sắc tố. Dựa vào độ sâu của sắc tố, các nhà khoa học đã chia nám da thành ba loại, cụ thể như sau:

• Biểu bì: Nám da vùng biểu bì có màu nâu sẫm, đường viền rõ, hiện rõ dưới ánh sáng đen và đôi khi đáp ứng tốt với điều trị.
• Da: Nám da có màu nâu nhạt hoặc hơi xanh, viền mờ, nhìn không khác biệt dưới ánh sáng đen và không đáp ứng tốt với điều trị.
• Nám hỗn hợp: Nám hỗn hợp, là loại phổ biến nhất trong ba loại, có cả mảng màu xanh và nâu, biểu hiện dạng hỗn hợp dưới ánh sáng đen và đáp ứng được với một số phản ứng của quá trình điều trị.

4. Hướng dẫn những cách chăm sóc da mặt bị nám tàn nhang

Nám da có thể tự biến mất, điều này thường xảy ra khi có một tác nhân nào đó như mang thai hoặc dùng thuốc, gây ra nám. Khi bạn sinh con hoặc ngừng dùng thuốc, vết nám có thể mờ đi. Nám da cũng có thể xuất hiện và tồn tại trong nhiều năm, thậm chí kéo dài đến suốt đời. 

Mục tiêu của việc điều trị và chăm sóc da mặt bị nám tàn nhang là:

• Giảm lượng sắc tố mà cơ thể tạo ra.
• Làm đều màu da, khôi phục lại màu da tự nhiên.

Để đạt được những mục tiêu này, cách chăm sóc da mặt bị nám hàng ngày thường bao gồm:

4.1. Chống nắng

Cách chăm sóc da mặt bị nám và tàn nhang đầu tiên là chọn một loại kem chống nắng thích hợp. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, kem chống nắng có màu phổ rộng, đặc biệt là những loại có chứa oxit sắt, có thể làm giảm quá trình sản xuất sắc tố trên da đối với làn da bị nám và tàn nhang. Nguyên nhân là do tác dụng của kem chống nắng là giúp bảo vệ làn da khỏi ánh sáng mặt trời cũng như tia UVA/UVB. tia sáng. 

Đối với một số người, họ có thể thuận tiện hơn khi sử dụng các loại sản phẩm mỹ phẩm như kem nền có chứa cả chất chặn tia UVA/UVB. Những sản phẩm này có thể che giấu các đốm đen và do đó làm giảm tác động đến tâm lý xã hội của nám, đồng thời hoạt động như một loại kem chống nắng để bảo vệ các tổn thương không bị sạm đen.

Điều quan trọng là những người bị nám phải biết rằng, ánh sáng nhìn thấy được có thể xuyên qua cửa sổ, và do đó, ngay cả khi không ra ngoài nắng, họ vẫn có thể bị xuất hiện nám và tàn nhang nguyên nhân do tiếp xúc với ánh sáng nhìn thấy được khi lái xe hoặc ngồi cạnh cửa sổ. Ánh nắng khiến da tạo ra nhiều sắc tố hơn, có thể làm sẫm màu các vết nám hiện có và tạo ra các mảng nám mới.

Bác sĩ da liễu sẽ cho bạn biết cách bảo vệ làn da cũng như chăm sóc da mặt bị nám và tàn nhang. Một số biện pháp chống nắng có thể kể đến như sử dụng đội mũ rộng vành khi ở ngoài trời, tìm bóng râm và bôi kem chống nắng phổ rộng với chỉ số SPF 30 trở lên suốt cả ngày.

Các bác sĩ da liễu thường khuyên dùng kem chống nắng có chứa oxit kẽm, titan dioxit và sắt oxit trong cách chăm sóc da mặt bị nám hàng ngày.

4.2. Điều trị bằng thuốc

Hiện nay chưa có phương pháp chữa trị nám; tuy nhiên, có một số loại thuốc và can thiệp thủ thuật có sẵn để kiểm soát tình trạng này. Điều quan trọng cần biết là các phương pháp điều trị này có thể dẫn đến phản ứng không hoàn toàn. Nghĩa là một số vết đổi màu trở nên nhạt màu hơn hoặc biến mất tuy nhiên một số vết không thay đổi, nguy cơ nám tàn nhang tái phát thường xuyên là phổ biến.

Các phương pháp điều trị cũng như cách chăm sóc da mặt bị nám tàn nhang phổ biến nhất là dùng thuốc làm sáng da bôi tại chỗ. Chúng bao gồm các loại thuốc như hydroquinone, axit azelaic, niacinamide và axit tranexamic. Những loại thuốc này hoạt động bằng cách giảm sản xuất sắc tố và viêm, đồng thời giảm các mạch máu dư thừa trên da góp phần gây ra nám.

Phụ nữ đang trong thời gian mang thai bị nám tàn nhang trên da nên tránh sử dụng hầu hết các loại thuốc này, ngoại trừ axit azelaic, đây là lựa chọn an toàn khi mang thai. Hydroquinone là chất làm sáng da được sử dụng phổ biến và chỉ nên sử dụng trong thời gian giới hạn do tác dụng phụ có thể xảy ra khi sử dụng kéo dài. Thời gian điều trị tối đa sáu tháng cho lần điều trị ban đầu và sau đó thỉnh thoảng nếu cần.

Bác sĩ da liễu có thể kê toa một loại thuốc làm giảm sắc tố dư thừa trên da của bạn. Hầu hết người bệnh đều sẽ được bác sĩ kê đơn thuốc để bôi lên da tại nhà. Bác sĩ da liễu có thể kê đơn một hoặc nhiều loại thuốc sau đây: 

• Hydroquinone: Đây là phương pháp điều trị nám phổ biến được áp dụng cho da và có tác dụng làm đều màu da. 
• Tretinoin và corticosteroid nhẹ: Sự kết hợp này chứa các thành phần retinol và chất chống viêm tác dụng làm đều màu da.
• Kem kết hợp ba loại: Loại kem này chứa ba loại thành phần chính là tretinoin (một loại retinoid), một loại corticosteroid để giảm viêm và hydroquinone tác dụng làm đều màu da.
• Các loại thuốc khác: Bác sĩ da liễu có thể kê toa một loại thuốc nhẹ nhàng hơn cho da của bạn như axit azelaic, axit kojic hoặc vitamin C.
• Đối với hầu hết những người bị nám tàn nhang cần phải có liệu pháp kết hợp để điều trị nám tàn nhang. Một lựa chọn phổ biến là sự kết hợp giữa hydroquinone với retinoid làm tăng sự thay đổi tế bào da và một loại steroid làm giảm viêm da. Thuốc uống bao gồm axit tranexamic có tác dụng trị nám bằng cách giảm sản xuất sắc tố và giảm các mạch máu dư thừa trên da.

Khi trang điểm để che nám, điều quan trọng là phải áp dụng theo đúng thứ tự  bao gồm thuốc trị nám, kem chống nắng, trang điểm. Tuy nhiên, ngay cả khi bạn tuân thủ kế hoạch điều trị, tình trạng nám da vẫn có thể dai dẳng. 

4.3. Các phương pháp điều trị thay thế khác

Nếu tình trạng nám không cải thiện bằng thuốc bôi hoặc thuốc uống, cách chăm sóc da mặt bị nám hàng ngày bổ sung các quy trình như lột da bằng hóa chất và trị liệu bằng laser vào chế độ điều trị nám.

• Lột da hóa học là phương pháp sử dụng các chất như axit glycolic, axit alpha-hydroxy và axit salicylic tác dụng nhằm loại bỏ lớp da bề mặt chứa sắc tố dư thừa ở những người bị nám, tàn nhang. Tác dụng của lột da hóa học chỉ là tạm thời, vì quy trình này loại bỏ một lớp da mà không làm giảm việc sản xuất sắc tố trong việc tái tạo các lớp sâu hơn.
• Liệu pháp laser có thể phá hủy các tế bào sắc tố trên da và từ đó làm sáng các đốm đen ở nám. Tuy nhiên, tương tự như bất kỳ phương pháp điều trị nám nào khác vẫn có nguy cơ tái phát sau điều trị đáng kể.
• Lăn kim vi điểm: Thủ thuật xâm lấn tối thiểu này tạo ra những vết rách cực nhỏ trên da. Khi da lành lại thì nó có xu hướng làm cho tông màu da đều hơn.
• Điều trị bằng laser và ánh sáng: Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng, việc bổ sung phương pháp điều trị bằng laser hoặc ánh sáng có thể cải thiện kết quả cho những người đang bôi thuốc lên da và bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời.

Chỉ có bác sĩ da liễu được hội đồng chứng nhận mới nên thực hiện các quy trình trên. Để có được kết quả mong muốn đòi hỏi phải có kiến thức chuyên sâu về da. Bác sĩ chuyên khoa da liễu sẽ lựa chọn quy trình phù hợp cho từng người, tư vấn những gì sẽ xảy ra và thực hiện quy trình một cách an toàn.

Đôi khi, nám cực kỳ khó điều trị. Khi điều này xảy ra, bác sĩ da liễu có thể tư vấn và bổ sung loại thuốc axit tranexamic. Thuốc này được bào chế dưới dạng kem bôi ngoài da hoặc dùng dưới dạng thuốc viên. Trong các nghiên cứu đã chứng minh rằng, axit tranexamic làm giảm các mảng nám khi các phương pháp điều trị khác không hiệu quả.

Kế hoạch điều trị cũng như cách chăm sóc da mặt bị nám và tàn nhang thường mất từ ​​3 đến 12 tháng để thấy kết quả. Có thể mất nhiều thời gian hơn với những người bị nám lâu năm.

Sau khi cải thiện được các tổn thương nám, bạn vẫn cần phải tiếp tục điều trị duy trì và chống nắng nghiêm ngặt. Các chất làm sáng da không phải hydroquinone có thể được sử dụng kết hợp với retinoid để duy trì kết quả và liệu pháp hydroquinone có thể được sử dụng không liên tục nếu cần.

Tóm lại, điểm mấu chốt trong việc kiểm soát cũng như cách chăm sóc da mặt bị nám và tàn nhang là sử dụng kem chống nắng mọi lúc và hạn chế các tác nhân khác như thuốc nội tiết tố khi có thể. Vì không có phương pháp điều trị nào có thể điều trị bệnh khỏi hoàn toàn nên phòng ngừa là lựa chọn tốt nhất. Người bị nám nên đi khám bác sĩ da liễu để đánh giá và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhằm kiểm soát nám và duy trì kết quả điều trị.

Hiện tại, nám không thể được ngăn ngừa hoàn toàn ở những người có khả năng phát triển tình trạng này do di truyền, loại màu da, hormone hoặc mức độ tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Việc tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời trong thời gian cao điểm từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều, thường xuyên sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF cao và hạn chế sử dụng các thuốc nội tiết tố khi có thể có thể giúp bảo vệ khỏi các đợt bùng phát nám và giảm tái phát sau khi điều trị. Chống nắng nghiêm ngặt là nền tảng của bất kỳ cách chăm sóc da mặt bị nám và tàn nhang nào.