Mỡ máu, hay lipid máu, là một thành phần quan trọng của cơ thể người, bao gồm Triglyceride, Cholesterol toàn phần, HDL-Cholesterol và LDL-Cholesterol. Cholesterol có mặt ở nhiều cơ quan và cũng là thành phần trong nhiều loại hormone với nhiệm vụ giúp cơ thể phát triển và hoạt động bình thường. Nguồn gốc của Cholesterol có thể do cơ thể tự tổng hợp hoặc cung cấp từ thực phẩm, trong đó Cholesterol do gan và các cơ quan khác tổng hợp chiếm khoảng 75% tổng lượng Cholesterol trong máu, phần còn lại là từ thức ăn mà chủ yếu là mỡ động vật. Cholesterol bao gồm 2 loại chính là HDL và LDL:
Tình trạng mỡ máu cao thường ám chỉ số LDL-Cholesterol cao, do đó đây là chỉ số được theo dõi chính trong quá trình điều trị. LDL-Cholesterol cao có thể liên quan đến yếu tố gia đình, chế độ dinh dưỡng, các thói quen có hại (như hút thuốc lá, uống rượu bia hoặc lười vận động) hoặc các bệnh lý khác như tăng huyết áp, đái tháo đường… Chỉ số mỡ máu còn lại ít được quan tâm hơn là Triglyceride. Nồng độ Triglyceride cao thường xảy ra ở người béo phì/thừa cân, lối sống tĩnh tại lười vận động, hút thuốc lá thường xuyên, bệnh nhân đái tháo đường hay uống nhiều bia rượu… Những người có mỡ máu cao thường sẽ có chỉ số Triglycerides và Cholesterol cao đồng thời, cụ thể là tăng LDL và giảm HDL.
Để biết khi nào được gọi là Cholesterol cao, chúng ta cần biết các mốc chẩn đoán khi thực hiện xét nghiệm máu, cụ thể như sau:
Các giá trị của Triglyceride trong máu:
Nồng độ LDL-Cholesterol máu càng cao sẽ tỷ lệ thuận với nguy cơ xơ vữa động mạch, dẫn đến hạn chế lưu thông máu và nghiêm trọng hơn sẽ tạo điều kiện hình thành huyết khối hoặc chính mảng xơ vữa bong tróc gây nghẽn mạch máu, đặc biệt là mạch vành gây nhồi máu cơ tim hoặc mạch não gây đột quỵ nhồi máu não. Triglyceride cao đồng nghĩa có sự mất cân bằng giữa việc vận chuyển lipid đi vào gan và lipid ra khỏi gan, dẫn đến tích tụ mỡ và gây nên gan nhiễm mỡ. Khi đó gan sẽ bị hạn chế chức năng sản xuất Apoprotein, từ đó làm cho lượng acid béo vào gan càng tăng và hệ quả là gan càng nhiễm mỡ nặng hơn, cuối cùng sẽ dẫn đến xơ gan. Ngoài ra, Triglyceride cao quá mức còn làm tăng nguy cơ viêm tụy cấp tính và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Tóm lại, bệnh nhân mỡ máu cao, cụ thể là Triglyceride và Cholesterol cao đồng thời, sẽ có nguy cơ biến chứng cao hơn rất nhiều.
Tình trạng mỡ máu cao có thể kiểm soát nếu bệnh nhân điều chỉnh những yếu tố ảnh hưởng có thể thay đổi được, bao gồm chế độ dinh dưỡng, kiểm soát cân nặng, tăng cường tập luyện và từ bỏ những thói quen tiêu cực (như hút thuốc lá, uống rượu bia)… Theo đó, bác sĩ khuyến cáo bệnh nhân Triglyceride và Cholesterol cao cần tuân thủ:
Với chế độ ăn uống, các chuyên gia đưa ra lời khuyên là bệnh nhân mỡ máu cao cần xác định những thực phẩm giàu chất béo cần tránh và những thực phẩm nên tiêu thụ để từ đó xá dựng chế độ ăn uống phù hợp nhất. Những thực phẩm làm tăng Triglyceride và LDL-Cholesterol bao gồm:
Ngược với những chất gây tăng Triglyceride và LDL, nhóm chất béo không bão hòa được tìm thấy nhiều trong các loại cá, các loại hạt, các loại củ và dầu thực vật, được chứng minh là có lợi cho cơ thể khi dùng thay thế cho chất béo bão hòa. Do đó bệnh nhân mỡ máu cao nên xây dựng khẩu phần ăn với chất béo không bão hòa loại này chiếm 25-35%. Vậy, bệnh nhân Triglyceride và Cholesterol cao nên ăn những thực phẩm sau:
Ngược lại, bệnh nhân Triglyceride và Cholesterol cao nên hạn chế:
Bên cạnh chế độ ăn, bệnh nhân có Triglyceride và Cholesterol cao cần tăng cường tập luyện thể dục thể thao và từ bỏ những thói quen có hại như sau:
Nhóm statins được lựa chọn ưu tiên trong điều trị mỡ máu cao vì tác dụng giảm LDL-C hiệu quả, đồng thời làm tăng HDL và giảm được cả Triglycerid. Ngoài ra, statin còn hỗ trợ duy trì ổn định mảng xơ vữa động mạch và chống viêm… Các nghiên cứu lâm sàng đều chứng minh lợi ích của nhóm statins trong việc giảm nguy cơ hoặc ngăn ngừa tái phát/tiến triển bệnh lý tim mạch. Một số thuốc hiện có trên thị trường như Atorvastatin, Fluvastatin, Rosuvastatin và Simvastatin.
Nhóm ức chế hấp thu Cholesterol từ ruột non, qua đó hỗ trợ giảm Cholesterol máu. Thuốc hiện có trên thị trường là Ezetimibe. Resin trao đổi acid mật, qua đó kích thích tăng ly giải cholesterol. Một số thuốc hiện có là Cholestyramine và Colestipol. Nhóm Fibrates là nhóm thuốc làm giảm Triglycerides tốt nhất, đồng thời làm tăng HDL. Do đó nhóm Fibrate có thể phối hợp với nhóm statin để điều trị một số rối loạn lipid máu hỗn hợp, như Triglyceride và Cholesterol cao đồng thời. Một số thuốc hiện có là Gemfibrozil và Fenofibrate. Niacin (hay nicotinic acid) là thuốc thuộc nhóm không kê đơn. Niacin tác động qua trung gian gan khi tổng hợp chất béo và là nhóm thuốc làm tăng HDL tốt nhất nên thường được chỉ định phối hợp với các statin. Ngoài những lưu ý quan trọng trên thì những người gặp vấn đề về các bệnh lý chuyển hóa, mỡ máu cao, tim mạch, gan nhiễm mỡ, béo phì… cũng nên chủ động thực hiện làm xét nghiệm máu từ cơ bản đến chuyên sâu, năm 2 lần để bác sĩ có thể đánh giá chính xác tình trạng sức khỏe hiện tại, từ đó đưa ra lời khuyên tốt nhất trong việc kiểm soát sức khỏe. Đây vốn là một xét nghiệm vô cùng quan trọng, do đó người bệnh không nên xem nhẹ. Lưu ý để có thể đánh giá chính xác tình trạng sức khỏe thông qua xét nghiệm máu, người bệnh nên chọn các cơ sở y tế uy tín để thực hiện, từ đó có những lời khuyên phù hợp nhất.
1865
Bài viết hữu ích?
Bài viết hữu ích?
1865
Bài viết hữu ích?
Copyright @
2024 DripCare.
All rights reserved
