Thuốc kháng axit, sử dụng kháng sinh và nguy cơ béo phì

1. Thuốc kháng sinh và thuốc kháng axit có thể làm tăng nguy cơ béo phì không?

Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng, những đứa trẻ được cho dùng thuốc kháng sinh và kháng axit trong 2 năm đầu đời có nhiều khả năng mắc bệnh béo phì. Kết quả này là tổng hợp quá trình xem xét hơn 300.000 hồ sơ trẻ em dưới 2 tuổi khi có tới 72,4% trẻ được kê đơn thuốc kháng sinh và 11,8% được cho dùng thuốc kháng axit trước khi lên hai tuổi và có liên quan đến tình trạng béo phì về sau.

Các nhà nghiên cứu cho rằng, tác động của thuốc kháng axit và kháng sinh tới hệ vi sinh vật đường ruột con người chính là nguyên nhân chính gây ra tình trạng béo phì về sau. Thuốc kháng sinh trực tiếp tiêu diệt một phần hệ vi sinh vật đường ruột khỏe mạnh trong khi thuốc kháng axit cũng làm giảm sự đa dạng của hệ vi khuẩn đường ruột. Điều này có ảnh hưởng đến cách con người tiêu thụ chất dinh dưỡng và quá trình trao đổi chất nói chung. Vì vậy mặc dù thuốc kháng sinh rất cần thiết trong điều trị các bệnh nhiễm khuẩn nhưng cần lưu ý không sử dụng kháng sinh cho trẻ bị cảm lạnh do virus thông thường. Tương tự như vậy phần lớn trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh là bình thường và có thể tự cải thiện mà không cần sử dụng thuốc.

2. Các yếu tố khác dẫn tới béo phì ở trẻ em

Mặc dù nghiên cứu về tác động của thuốc kháng sinh và thuốc kháng axit đối với tình trạng béo phì ở trẻ em có số mẫu tương đối lớn nhưng vẫn có những giới hạn nhất định với loại nghiên cứu này. Đó chính là việc nghiên cứu không tính đến các yếu tố môi trường khác trong cuộc sống của những đứa trẻ hoặc tiền sử gia đình làm tăng nguy cơ béo phì trên các đối tượng này.

Béo phì là do nhiều yếu tố cấu thành nên, vì vậy khi thực hiện các nghiên cứu về béo phì cần tính đến các yếu tố góp phần vào việc liệu một đứa trẻ có nguy cơ béo phì hay không hơn là đứa trẻ chỉ được kê đơn thuốc kháng sinh khi còn nhỏ. Bên cạnh đó, dù đứa trẻ sử dụng kháng sinh và thuốc kháng axit trước hai tuổi nhưng được nuôi dưỡng bởi một chế độ ăn nhiều trái cây và rau quả chứa nhiều chất chống oxy hoá và chất xơ vẫn có thể cải thiện sự phong phú và đa dạng về hệ vi sinh vật đường ruột, cũng như hỗ trợ chức năng miễn dịch và có thể chống viêm.

3. Làm thế nào để phòng ngừa béo phì do sử dụng kháng sinh, thuốc kháng axit?

Để ngăn ngừa tình trạng béo phì do sử dụng thuốc kháng sinh, kháng axit phụ huynh cần phải lưu ý các vấn đề sau:

• Nếu trẻ đang phải sử dụng kháng sinh điều trị thì có thể cân nhắc cho trẻ uống một số loại men vi sinh, men tiêu hoá như sữa chua để cải thiện hệ lợi khuẩn đường ruột, bảo vệ các vi sinh vật hữu ích trong đường ruột.
• Chỉ sử dụng kháng sinh hoặc thuốc kháng axit cho trẻ khi thực sự cần thiết
• Không phải tất cả các chế phẩm sinh học đều giống nhau, một số loại men vi sinh lại có khả năng chống lại thuốc kháng sinh, vì vậy tốt nhất nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại men vi sinh nào.

Tóm lại, một số nghiên cứu cho thấy sự liên hệ giữa việc sử dụng kháng sinh, thuốc kháng axit đối với trẻ em bị béo phì sau này, tuy nhiên các nghiên cứu vẫn chỉ dừng lại ở mức quan sát và chưa có các đánh giá đầy đủ về yếu tố bên ngoài tác động lên tình trạng béo phì ở trẻ. Theo đó, để phòng ngừa tình trạng béo phì cho trẻ phụ huynh có thể chú ý kiểm soát việc sử dụng thuốc, dùng đúng liều, đúng thời điểm và theo chỉ dẫn của bác sĩ. Có thể bổ sung thêm các loại men vi sinh được khuyến cáo từ các bác sĩ chuyên khoa sau khi sử dụng kháng sinh để cải thiện hệ lợi khuẩn đường ruột cho trẻ.