Mục đích của xét nghiệm glucose máu là gì?

1. Xét nghiệm glucose máu là gì?

“Chỉ số glucose trong xét nghiệm máu là gì?” hay “xét nghiệm glucose máu?” luôn là băn khoăn của nhiều người. Thực tế, glucose máu được hiểu là hàm lượng đường trong máu hay đường huyết, có giá trị quan trọng giúp cung cấp năng lượng cho các hoạt động của cơ thể. 

Khi chỉ số đường huyết giảm sẽ khiến cho người bệnh cảm thấy mệt mỏi, chóng mặt hoặc có thể bị ngất đi nếu lượng đường trong máu không đủ và dẫn tới tình trạng hạ đường huyết. 

Glucose trong máu có thể được hình thành từ các loại thực phẩm được sử dụng hàng ngày. Đây cũng chính là nguồn năng lượng chính của hầu hết các tế bào sống trong cơ thể. Khi lượng đường thiếu hụt hoặc dư thừa có thể khiến cho sức khỏe bị ảnh hưởng trầm trọng và gây ra các vấn đề liên quan đến tăng đường huyết, biến chứng…  

Xét nghiệm glucose trong máu giúp xác định nồng độ glucose trong máu và giúp khẳng định xem 1 người bệnh có bị đái tháo đường hay không. Kết quả xét nghiệm định lượng glucose trong máu sẽ khác nhau ở các thời điểm trong ngày. Kết quả này ở mỗi người cũng khác nhau và chỉ số sẽ biến đổi theo từng phút .

2. Mục đích và ý nghĩa của xét nghiệm glucose máu

Đái tháo đường là tình trạng rối loạn chuyển hoá cần có kế hoạch kịp thời kiểm soát, theo dõi thường xuyên nhằm đảm bảo lượng đường trong máu ở mức ổn định và an toàn. Xét nghiệm chỉ số glucose máu đóng vai trò quan trong trong sàng lọc bệnh đái tháo đường. Thông số này giúp bác sĩ đánh giá tình trạng bệnh từ đó có thể đề xuất kế hoạch điều trị hợp lý bằng thuốc hoặc kết hợp điều chỉnh chế độ ăn hợp lý. Mức đường huyết ở tình trạng cao có thể khiến người bệnh rơi vào tình trạng nguy hiểm như tăng áp lực thẩm thấu máu, nhiễm toan ceton… 

Người bệnh có thể thực hiện định lượng chỉ số glucose máu tại nhà bằng các thiết bị đo đường huyết cá nhân. Tuy nhiên, những kết quả thu được chỉ mang tính chất tham khảo nhằm theo dõi mức đường huyết khi điều chỉnh chế độ ăn, sinh hoạt… và nó không có giá trị để chẩn đoán bệnh.

• Xét nghiệm định lượng glucose máu được thực hiện tại bệnh viện là xét nghiệm đường huyết lúc đói để đo lượng đường trong máu. Xét nghiệm này thực hiện để chẩn đoán và quản lý bệnh đái tháo đường loại 1, 2 và đái tháo đường thai kỳ.
• Xét nghiệm đường huyết lúc đói thực hiện sau khi nhịn ăn tối thiểu 8 tiếng, người bệnh không ăn uống gì ngoại trừ nước lọc. Kết quả xét nghiệm đường huyết là chỉ số đầu tiên để chẩn đoán tiền đái tháo đường và bệnh đái tháo đường. 
• Xét nghiệm đường huyết ngẫu nhiên có thể thực hiện vào bất cứ thời điểm trong ngày. Quá trình thực hiện không yêu cầu người bệnh phải nhịn ăn và có thể thực hiện xét nghiệm nhiều lần trong ngày. Trong trường hợp nồng độ đường huyết đo trong ngày không ổn định thì cần được kiểm tra và thăm khám kỹ lưỡng hơn. 
• Nghiệm pháp dung nạp glucose bằng đường uống là xét nghiệm đái tháo đường và rối loạn dung nạp đường huyết. Người bệnh sẽ được lấy mẫu máu sau khi uống chất lỏng có chứa đường. Xét nghiệm này thường được áp dụng chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ. 
• Xét nghiệm HbA1c máu được thực hiện nhằm mục đích đo lượng đường ở dạng kết hợp với hồng cầu trong máu. Kết quả của xét nghiệm này có thể được sử dụng để chẩn đoán đái tháo đường. Ngoài ra, chỉ số HbA1c còn giúp đánh giá nồng độ trung bình trong máu với thời gian dài, cho biết người bệnh mắc đái tháo đường có đang được kiểm soát tốt hay không và chỉ số này còn được xem là chỉ số ước đoán. 

3. Chỉ định xét nghiệm glucose máu

Bệnh đái tháo đường có thể tồn tại trong nhiều năm mà không có biểu hiện bất kỳ triệu chứng rõ ràng. Vì vậy, xét nghiệm glucose máu được đưa vào chương trình khám sức khỏe cộng đồng định kỳ từ 6 tháng đến 1 năm để có thể sớm phát hiện chỉ số đường huyết bất thường. Đặc biệt là ở những đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh:

• Người bệnh có độ tuổi trên 45.
• Người bệnh mắc thừa cân béo phì hoặc gặp tình trạng rối loạn lipid máu với tình trạng triglycerid hoặc cholesterol LDL cao, người có lối sống và vận động…
• Người bệnh tăng huyết áp.
• Phụ nữ gặp tình trạng đái tháo đường thai kỳ.
• Người bệnh có tiền sử mắc bệnh đái tháo đường loại 1 và loại 2.
• Người có tiền sử kháng insulin.

Trong một số trường hợp, nếu có các triệu chứng sau thì sẽ được bác sĩ chỉ định xét nghiệm do nghi ngờ mắc đái tháo đường: 

• Người bệnh thường xuyên cảm thấy khác nước và cơn khát sẽ tăng dần lên.
• Người bệnh bị khô miệng, đi tiểu thường xuyên.
• Người bệnh có tình trạng giảm cân không kiểm soát.
• Người bệnh ngứa bàn chân, bàn tay, mờ mắt, các vết thương lâu lành….

Phụ nữ đang ở thời kỳ mang thai nên thực hiện xét nghiệm glucose máu nhằm tầm soát với bệnh đái tháo đường. Đặc biệt với những phụ nữ có nguy cơ  đái tháo đường như: Hội chứng tiền đái tháo đường, hội chứng buồng trứng đa nang, thừa cân béo phì hoặc gặp tình trạng tăng cân quá mức trong giai đoạn thai kỳ.

4. Cách đọc kết quả xét nghiệm glucose máu

Glucose luôn tồn tại một lượng nhất định trong máu ở mỗi người, đóng vai trò như năng lượng cho mọi hoạt động. 

Chỉ số glucose ở mức bình thường: 

• Glucose đạt mức từ 90 đến 130 mg/dl tương ứng với 5 đến 7.2 mmol/l lúc đói, cách bữa ăn gần nhất tối thiểu 8 giờ. 
• Glucose ở dưới mức 180mg/dl tương ứng với 10mmol/l ở thời điểm sau ăn khoảng 1 tiếng.
• Glucose ở mức 100 đến 150 mg/dl tương ứng 6 đến 8.3mmol/l ở thời điểm sau ăn 2 giờ. 

Trường hợp người bệnh có chỉ số glucose máu không nằm trong giới hạn có thể cao hơn hoặc thấp hơn sẽ gây ra các ảnh hưởng đáng kể cho người bệnh:

• Nếu chỉ số glucose máu lúc đói lớn hơn 126mg/dl tương ứng với 7mmol/l có thể chứng tỏ người bệnh mắc đái tháo đường. Tuy nhiên, người bệnh cần được chỉ định đo lần 2 để có kết quả chính xác hơn. Có thể chỉ số đo được cũng sẽ thay đổi và không có sự đồng nhất. Trường hợp chỉ số glucose máu dưới 110 mg/dl thì người bệnh cần đến bệnh viện để được thăm khám và tư vấn.
• Nếu chỉ số glucose máu lúc đói khoảng từ 110 đến 126mg/dl thì người bệnh có thể gặp tình trạng rối loạn dung nạp đường huyết lúc đói. Đây chính là giai đoạn tiền đái tháo đường. Theo thống kê có khoảng 40% người bệnh có chỉ số glucose máu ở mức này sẽ mắc đái tháo đường sau 4 hoặc 5 năm sau. 

Trong mọi tình huống, cần thực hiện xét nghiệm kiểm tra chỉ số glucose máu nếu có xuất hiện các dấu hiệu nghi ngờ. Điều này cũng giúp người bệnh sớm được điều trị và tránh được các biến chứng nguy hiểm.

5. Các vấn đề cần lưu ý

Với những trường hợp có chỉ số glucose trên 7mmol/l hoặc từ 6.4 - 7mmol/l thì đều được bác sĩ chỉ định thực hiện định lượng glucose máu lúc đói. Đồng thời, người bệnh cần uống thuốc theo đơn của bác sĩ và xây dựng chế độ ăn uống phù hợp để tránh bệnh tiến triển thành đái tháo đường. 

Như vậy, xét nghiệm glucose máu là một xét nghiệm máu cơ bản trong kiểm tra sức tổng quát, giúp bác sĩ chủ động theo dõi sức khỏe của từng đối tượng người bệnh. Đây là 1 xét nghiệm bắt buộc phải thực hiện lúc đói để đảm bảo tính chính xác. Việc thực hiện các xét nghiệm glucose máu có thể giúp tầm soát bệnh tật 1 cách hiệu quả, đặc biệt là các nguy cơ ở người thừa cân béo phì. Bác sĩ sẽ phân tích kết quả xét nghiệm glucose máu để đưa ra sự tư vấn phương pháp giảm cân phù hợp nhất với từng người.