Lý do cần kiểm tra chức năng gan ở người béo phì

1. Gan chịu tác động thế nào từ tình trạng thừa cân?

Gan là cơ quan to nhất trong cơ thể. Chúng giữ chức năng chính là đào thải độc tố, ngoài ra còn có vai trò quan trọng trong việc chuyển hóa đường, các axit béo và protein thành năng lượng. Khi cơ thể tích tụ quá nhiều mỡ thừa, đặt biệt chất béo trung tính triglyceride khiến gan không thể chuyển hóa hết được. Từ đó, mỡ bắt đầu được lưu trữ trong gan, chúng chen lấn đến các tế bào gan làm tăng nguy cơ viêm gan, tổn thương gan. Ở người bình thường, tỉ lệ mỡ chỉ chiếm khoảng 2 - 4% trọng lượng của gan. Khi tỉ lệ mỡ trong gan tăng lên hơn 5% trọng lượng gan là tình trạng gan nhiễm mỡ. 

Béo phì chính là yếu tố nguy cơ rõ ràng nhất dẫn đến tình trạng viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH) - giai đoạn tiếp theo của gan nhiễm mỡ. Theo kết quả của một nghiên cứu có đến 70% những người bị thừa cân, béo phì mắc gan nhiễm mỡ không do rượu trong khi chỉ khoảng 10 - 15 % những người có cân nặng bình thường mắc NASH.

Gan nhiễm mỡ trong thời gian đầu, không ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ quan khác trong cơ thể và sức khỏe của người bệnh. Tuy nhiên nếu không được khắc phục sớm, gan nhiễm mỡ sẽ tiến triển nặng hơn, gây những tổn thương nghiêm trọng như một số biến chứng liên quan đến gan như xơ gan, suy gan cấp, xuất huyết tiêu hóa, rối loạn chức năng đông máu, ung thư gan…Ngoài ra, còn gây suy giảm khả năng miễn dịch của cơ thể và ảnh hưởng tới chức năng của tim mạch. 

2. Người thừa cân có thể gặp các vấn đề gì về gan?

Người thừa cân, béo phì có nguy cơ cao gặp các vấn đề sức khỏe liên quan đến gan cao hơn. Dưới đây là một số tổn thương gan thường gặp:

2.1 Gan nhiễm mỡ không do rượu

Gan nhiễm mỡ do béo phì là tình trạng mỡ tích tụ quá nhiều trong gan, dẫn đến tình trạng tăng kích thước và trọng lượng của gan. Gan nhiễm mỡ mặc dù không quá nguy hiểm nhưng nếu không được xử lý đúng cách có thể tiến triển thành viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH) và sẽ bị xơ gan trong vòng 10 năm tới. Ngoài ra, gan nhiễm mỡ do béo phì sẽ còn kéo theo một loạt các bệnh lý khác như bệnh tim mạch, bệnh thận…

2.2 Viêm gan mỡ không do rượu (NASH)

Viêm gan mỡ không do rượu (NASH) là một biến thể của tình trạng gan nhiễm mỡ. Trong NASH, không chỉ có sự tích tụ mỡ trong gan mà còn có sự viêm nhiễm và tổn thương tế bào gan. Đây là một tình trạng nghiêm trọng có thể dẫn đến các vấn đề như sẹo gan, suy giảm chức năng gan

2.3 Xơ gan

Nếu không được kiểm soát tốt, viêm gan mỡ không do rượu có thể tiến triển thành xơ gan. Xơ gan là quá trình thay thế mô gan bình thường bằng mô sẹo. Khi bị xơ gan, người bệnh thường có cảm giác mệt mỏi, chán ăn, vàng da, xuất huyết tiêu hóa, chướng bụng, phù chân… Xơ gan lâu ngày có thể dẫn đến suy gan, suy thận, rối loạn chức năng gan và gây tăng nguy cơ dẫn tới ung thư gan.

2.4 Ung thư gan

Ung thư gan là một bệnh lý nghiêm trọng dẫn đến việc sẽ phá hủy các tế bào gan và có thể gây nguy hiểm đến tính mạng. Đây cũng có thể là hậu quả của quá trình xơ gan do gan nhiễm mỡ kéo dài không được điều trị đúng cách. 

3. Lý do cần kiểm tra chức năng gan ở người béo phì?

Khi tiến hành nghiên cứu 1.190 mẫu mô người, bao gồm hơn 130 mẫu gan. Các nhà nghiên cứu đã nhận thấy rằng mỗi khi chỉ số BMI (BMI là tỷ lệ giữa cân nặng và chiều ca) tăng lên 10 đơn vị thì gan sẽ bị lão hóa thêm khoảng 3,3 năm.

Cụ thể: Một người có chiều cao 1m70 và cân nặng 60 kg. Người này sẽ có chỉ số BMI = 20,7. So sánh người này với một người ở cùng độ tuổi và cùng chiều cao, cân nặng khoảng 90kg. Người này bị béo phì, có chỉ số BMI = 25,7. Từ kết quả nghiên cứu cho thấy gan của người bị béo phì này bị lão hóa nhanh hơn 3,3 năm so với người có cân nặng 60kg. 

Bên cạnh đó, tổn thương gan do béo phì có thể biến đổi qua từng giai đoạn bắt đầu từ gan nhiễm mỡ đến viêm gan nhiễm mỡ, xơ gan và cuối cùng là ung thư gan. Nếu bạn có xu hướng giảm cân đưa cơ thể về cân nặng bình thường thì gan nhiễm mỡ sẽ không gây hại mà nhanh chóng biến mất và hiếm khi tiến triển thành bệnh viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH). Chính vì vậy, việc kiểm tra chức năng gan ở người béo phì là vô cùng cần thiết giúp chẩn đoán sớm và theo dõi các bệnh hoặc các tổn thương ở gan, từ đó tránh được những biến chứng không mong muốn. 

4. Các chỉ số kiểm tra chức năng gan ở người béo phì?

Kiểm tra chức năng gan thông qua xét nghiệm máu là một phương tiện quan trọng để đánh giá sức khỏe gan ở người béo phì. Dưới đây là một số chỉ số chính thường được sử dụng trong quá trình kiểm tra chức năng gan:

4.1 Xét nghiệm nồng độ ALT

ALT là một loại enzyme do gan tiết ra tham gia vào quá trình bẻ gãy các chuỗi protein. Sự xuất hiện của ALT trong máu thường cho thấy có tổn thương gan xảy ra

4.2 Xét nghiệm nồng độ AST

Xét nghiệm nồng độ AST có trong máu cũng là một trong các chỉ số kiểm tra chức năng gan khá quen thuộc, giống như ALT thì sự xuất hiện của AST thường chỉ ra sự tổn thương gan hoặc các vấn đề liên quan đến gan.

4.3 Xét nghiệm nồng độ ALP

ALP là một loại enzyme xuất hiện ở gan, mật và xương. Sự tăng cao bất thường của nồng độ ALP thường liên quan đến tổn thương gây suy giảm chức năng gan.

4.4 Xét nghiệm nồng độ Albumin

Albumin là một protein được tổng hợp bởi gan và có vai trò quan trọng trong việc duy trì áp lực máu. Mức độ albumin trong máu thấp có thể là dấu hiệu của tổn thương gan.

4.5 Xét nghiệm nồng độ Bilirubin

Bilirubin là một chất màu vàng được tạo ra khi hồng cầu cũ bị phá hủy. Gan giúp chuyển đổi bilirubin thành dạng dễ dàng loại bỏ qua niệu quản. Mức độ bilirubin tăng có thể là dấu hiệu gan đang gặp vấn đề. 

4.6 Xét nghiệm GGT

GGT là một trong các chỉ số kiểm tra chức năng gan khá cần thiết để đánh giá hoạt động của gan. GGT là một enzyme có mặt trong gan và túi mật. Nó có thể tăng cao trong trường hợp tổn thương gan, gan nhiễm mỡ.

4.7 Xét nghiệm thời gian đông máu PT

Ngoài những xét nghiệm định lượng các enzyme, chất liên quan đến hoạt động hay tổn thương của gan thì xét nghiệm xác định thời gian đông máu PT cũng dùng để đánh giá chức năng gan. Thời gian đông máu PT kéo dài hơn mức bình thường nghĩa là yếu tố đông máu bất thường là một dấu hiệu của tổn thương gan. Lưu ý, thời gian PT cũng bị ảnh hưởng bởi việc sử dụng thuốc chống đông.

4.8 Xét nghiệm INR 

INR là một chỉ số đánh giá quá trình đông máu. Gan đóng một vai trò quan trọng trong việc tạo ra các yếu tố đông máu, và bất kỳ sự tổn thương nào đối với gan đều có thể ảnh hưởng đến quá trình này.

Tóm lại, trong bối cảnh tỷ lệ béo phì ngày càng gia tăng, việc kiểm tra chức năng gan trở nên ngày càng quan trọng hơn. Nó không chỉ giúp phát hiện sớm các vấn đề liên quan đến chức năng, tổn thương gan mà còn mở ra cơ hội để phòng ngừa và điều trị hiệu quả. Sự chăm sóc đặc biệt đối với gan có thể giúp người béo phì giữ cho cơ thể ở trong tình trạng hoạt động tốt nhất đồng thời giảm nguy cơ mắc các bệnh lý nặng nề.

Ngoài ra việc những người thừa cân, béo phì chủ động giảm cân sẽ giúp cơ thể đẩy lùi được các nguy cơ mắc các vấn đề về sức khỏe, trong đó có các bệnh như gan nhiễm mỡ, tim mạch. Để quá trình giảm cân được hiệu quả, bạn có thể tham khảo liệu pháp tiêu hao năng lượng. Phương pháp này hoạt động thông qua việc bổ sung các chất dinh dưỡng như vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Thông qua việc này, quá trình tiêu hao năng lượng sẽ diễn ra, đồng thời kích thích quá trình chuyển hóa mỡ trong cơ thể một cách tự nhiên và an toàn, không gây ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.