Zalo

Giải mã bí mật: Ăn nhiều chất béo có tốt không?

Trang chủ | Tin tức | Thông tin Y khoa Theo dõi thông tin từ Dripcare trên google news
Bạn muốn tận hưởng những món ăn yêu thích mà không phải cảm thấy tội lỗi. Bạn muốn khám phá cách thưởng thức hương vị mà không lo tích mỡ. Tin tốt là bạn vẫn có thể thỏa mãn vị giác của mình, miễn là bạn áp dụng một chế độ ăn thông minh khi tiêu thụ chất béo.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá thế giới hấp dẫn của việc tiêu thụ chất béo, tìm hiểu lợi ích của việc ăn chất béo lành mạnh và được cung cấp những chiến lược thiết thực để kiểm soát tình trạng tích mỡ. Hãy sẵn sàng để thay đổi cách tiếp cận dinh dưỡng của bạn và tận hưởng mọi hương vị mà không ảnh hưởng đến sự khỏe mạnh và vẻ đẹp của bạn.

1. Sức khỏe và quá trình tiêu thụ nhiều chất béo

1.1. Lợi ích của chất béo

Chất béo là 1 chất dinh dưỡng đa lượng thiết yếu, không chỉ đóng vai trò quan trọng trong dự trữ và cung cấp năng lượng mà còn hỗ trợ hấp thu các vitamin tan trong béo như vitamin A, D, E, K, đồng thời tham gia nhiều quá trình sinh lý khác.

Đặc trưng riêng của chất béo là khả năng tạo cảm giác no lâu hơn so với tinh bột. Vì vậy, khi bổ sung chất béo lành mạnh vào chế độ ăn, chúng ta vừa có thể kiềm chế cảm giác thèm ăn một cách hiệu quả, ngăn ngừa ăn quá nhiều, vừa duy trì một chế độ dinh dưỡng cân bằng và lành mạnh.

1.2. Quá trình tiêu hóa – hấp thu chất béo

Quá trình tiêu hóa chất béo bắt đầu ở miệng, với men lipase từ tuyến nước bọt dưới đáy lưỡi thủy phân một lượng nhỏ chất béo. Tuy nhiên, hầu hết chất béo được tiêu hóa chủ yếu trong ruột non. 

Các axit béo ngắn và trung bình chiều có thể khuếch tán trực tiếp vào các tế bào ruột để được hấp thu. Các axit béo dài và monoglycerid được nhũ hóa thành các phức hợp micelle nhờ mật. Micelle sau đó khuếch tán vào các tế bào ruột.

Axit mật được sản xuất bởi gan và dự trữ trong túi mật, được tiết ra để nhũ tương hóa chất béo. Đồng thời, lipase từ tuyến tụy tiết ra giúp thủy phân chất béo thành glycerol, các axit béo và monoglyceride. Sau đó, axit béo và monoglyceride được hấp thu vào trong tế bào ruột và được tái tổ hợp thành triglyceride. Triglyceride kết hợp với cholesterol tạo thành cấu trúc gọi là chylomicron.

Chylomicrons là các hạt lipoprotein lớn, hình thành trong tế bào ruột, Triglyceride cùng với các lipid khác như phospholipid và cholesterol được đóng gói vào các hạt chylomicron và được giải phóng vào hệ thống bạch huyết thông qua nhung mao ruột. Từ hệ thống bạch huyết, chylomicron đi vào máu. 

Theo dòng tuần hoàn, chylomicron tương tác với lipoprotein lipase, một loại enzyme được tìm thấy trên bề mặt mạch máu. Lipoprotein lipase phân hủy triglyceride trong chylomicron thành axit béo và glycerol. Các axit béo được hấp thụ bởi các mô, như cơ bắp và mô mỡ, để sử dụng hoặc dự trữ năng lượng. Mô mỡ đóng vai trò như là nơi dự trữ năng lượng chính dưới dạng triglyceride khi chế độ ăn dư thừa năng lượng.

Hình 1. Quá trình tiêu hóa chất béo

2. Quá trình tích mỡ sau khi tiêu thụ nhiều chất béo

Trong cơ thể, mỡ được dự trữ chủ yếu dưới da (subcutaneous fat) và cũng xuất hiện xung quanh các cơ quan nội tạng (visceral fat). Những tế bào mỡ chuyên biệt gọi là adipocyte, đóng vai trò quan trọng trong việc dự trữ và giải phóng triglyceride. Dù số lượng tế bào mỡ trong cơ thể ổn định khi trưởng thành, nhưng kích thước của chúng có thể biến đổi dựa vào lượng chất béo được dự trữ. 

Có một số yếu tổ ảnh hưởng đến việc tích mỡ:

  • Lượng calo tiêu thụ: Dự trữ chất béo xảy ra khi năng lượng nạp vào vượt quá năng lượng tiêu hao, dẫn đến dư thừa calo. Lượng calo dư thừa sẽ được dự trữ trong các tế bào mỡ dưới dạng triglyceride. Điều này có thể xảy ra do tiêu thụ thực phẩm giàu calo hoặc ăn nhiều chất béo.
  • Tiêu thụ nhiều chất béo: Lựa chọn loại chất béo tiêu thụ có thể ảnh hưởng đến việc dự trữ chất béo. Chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa (saturated fat) và chất béo chuyển hóa (trans fat) có thể thúc đẩy tăng khả năng dự trữ chất béo hơn so với chế độ ăn giàu chất béo không bão hòa.  
  • Hoạt động thể chất: Tích cực tham gia vào hoạt động thể chất thường xuyên giúp điều chỉnh việc dự trữ mỡ bằng cách kích thích tiêu hao năng lượng và sử dụng chất béo. Đặc biệt, các bài tập sức mạnh có thể tăng cường khối lượng cơ bắp, hỗ trợ hiệu quả đốt cháy chất béo và cải thiện tỷ lệ trao đổi chất.
  • Điều hòa nội tiết tố: Nội tiết tố đóng một vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh việc dự trữ chất béo. Insulin được giải phóng bởi tuyến tụy nhằm điều chỉnh lượng đường trong máu tăng cao, thúc đẩy quá trình dự trữ chất béo bằng cách tạo điều kiện thuận lợi cho việc hấp thu glucose và axit béo vào các tế bào mỡ. Các hormon khác như cortisol và hormone giới tính, cũng ảnh hưởng đến việc lưu trữ chất béo.
  • Di truyền: Các yếu tố di truyền có thể ảnh hưởng đến xu hướng lưu trữ và phân phối chất béo của mỗi cá nhân.
Hình 2. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc tích mỡ

3. Ăn nhiều chất béo có tốt không?

Hình 3. Thực phẩm chứa chất béo lành mạnh

Chất béo cung cấp nhiều năng lượng hơn carbohydrate và protein. Mỗi gam chất béo cung cấp 9 calo, trong khi carbohydrate và protein chỉ cung cấp 4 calo mỗi gam. Do đó, tiêu thụ quá nhiều chất béo dễ dẫn đến vượt quá nhu cầu năng lượng và tăng cân. Chế độ ăn giàu chất béo nhưng thiếu vận động thể lực là nguyên nhân chính gây béo phì ở nhiều nước phát triển. Giảm lượng chất béo trong chế độ ăn có thể giúp giảm lượng calo tiêu thụ và hỗ trợ giảm cân.

Tuy nhiên, chất béo cũng có tác dụng tạo cảm giác no, giúp kiểm soát cân nặng khi ăn vừa phải. Các loại hạt, dầu thực vật, cá... cung cấp các loại chất béo tốt giúp kiểm soát đói và cân nặng. Một số thực phẩm ít chất béo nhưng lại chứa nhiều đường, tinh bột có thể khiến lượng calo tăng lên nhưng không tạo cảm giác no bụng. Do đó, thay thế chất béo bằng carbohydrate không phải là giải pháp khôn ngoan để kiểm soát cân nặng.

Cần lựa chọn các loại chất béo lành mạnh (chất béo không no, chất béo omega-3...) và hạn chế chất béo bão hòa, chất béo trans để duy trì sức khỏe tốt và giảm nguy cơ bệnh tim mạch khi giảm cân.

4. Kết luận

Bài viết đã giải mã bí mật đằng sau chất béo lành mạnh và bí quyết thông minh để kiểm soát việc tích mỡ, từ đó bạn có thể tận hưởng vị ngon mà không lo tích tụ mỡ thừa. Hãy áp dụng một chế độ ăn lành mạnh và đưa ra lựa chọn dinh dưỡng một cách tỉ mỉ. Bên cạnh đó, sự cân bằng giữa năng lượng tiêu thụ và nạp vào là chìa khóa quyết định để duy trì sức khỏe và kiểm soát cân nặng. Với cách tiếp cận này, bạn không chỉ duy trì sự cân bằng dinh dưỡng và sức khỏe, mà còn tạo ra sự thay đổi đáng kinh ngạc trong lối sống của bạn. Đừng ngần ngại thay đổi và khám phá cách tiếp cận dinh dưỡng thông minh để tận hưởng mỗi bữa ăn mà không đánh đổi sức khỏe và vẻ đẹp của bạn.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

  1. Harvard T.H. Chan School of Public Health. Fats and Cholesterol: Out with the Bad, In with the Good [Internet]. Boston: The School; c2021 [cited 2023 Jul 15]. Available from: https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/what-should-you-eat/fats-and-cholesterol/.
  2. World Health Organization. Healthy Diet [Internet]. Geneva: WHO; [updated 2021 Apr 20; cited 2023 Jul 15]. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/healthy-diet.
  3. World Health Organization. WHO Trans Fat Elimination Validation Program is now open for country applications [Internet]. Geneva: World Health Organization; 2023 [cited 2023 Apr 14]. Available from: https://www.who.int/news/item/14-04-2023-who-trans-fat-elimination-validation-program-is-now-open-for-country-applications
  4. Hidalgo B, Goodman M, Jiménez J, et al. The impact of trans-fatty acids on human health: a systematic review. Nutr Hosp. 2015;31(2):512-520. doi:10.3305/nh.2015.31.2.7692
Để đặt hẹn thăm khám và tư vấn tại phòng khám DripCare, Quý khách vui lòng bấm số 094 164 8888 hoặc đăng ký tư vấn theo mẫu
Bài viết của Bác sĩ Phạm Trần Thiên Nhân xem thêm bài viết cùng tác giả
xem thêm
Tối ưu hóa chất béo: Khoảng cách giữa quá ít và quá nhiều

Tối ưu hóa chất béo: Khoảng cách giữa quá ít và quá nhiều

Cách giảm mỡ vùng cổ

Cách giảm mỡ vùng cổ

Có cách giảm cân nhanh trong 7 ngày hiệu quả  không?

Có cách giảm cân nhanh trong 7 ngày hiệu quả không?

Ăn chuối kết hợp với gì để giảm cân hiệu quả?

Ăn chuối kết hợp với gì để giảm cân hiệu quả?

Danh sách các thực đơn giảm cân hiệu quả nhất

Danh sách các thực đơn giảm cân hiệu quả nhất

18

Bài viết hữu ích?