Cách hạ sốt nhanh cho người lớn tại nhà an toàn và hiệu quả

Nguyên nhân gây sốt ở người lớn

Sốt là phản ứng tự nhiên của cơ thể khi hệ miễn dịch chống lại các tác nhân gây bệnh. Ở người lớn, sốt thường xuất phát từ một số nguyên nhân chính sau:

• Nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc virus:  Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Khi cơ thể bị virus (như cảm cúm, sốt virus, COVID-19) hoặc vi khuẩn (như viêm họng, viêm phổi) xâm nhập, hệ miễn dịch sẽ sản sinh các chất trung gian như cytokine, làm tăng thân nhiệt để tiêu diệt mầm bệnh.
• Viêm hoặc bệnh lý tự miễn: Một số bệnh viêm mạn tính hoặc tự miễn, như viêm khớp dạng thấp hay lupus, cũng có thể gây sốt kéo dài. Trong các trường hợp này, thân nhiệt tăng không phải do nhiễm trùng mà do phản ứng viêm nội sinh.
• Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc kháng sinh, thuốc chống co giật hoặc thuốc hóa trị, có thể gây sốt như một phản ứng phụ. Đây được gọi là “sốt do thuốc” và thường biến mất khi ngừng thuốc.
• Ung thư hoặc các bệnh lý nghiêm trọng khác: Một số loại ung thư, đặc biệt là ung thư máu (leukemia, lymphoma), có thể khởi phát với triệu chứng sốt không rõ nguyên nhân. Đây là cơ chế cơ thể phản ứng với sự tăng sinh bất thường của tế bào ác tính.

Triệu chứng nhận biết sốt ở người lớn

Sốt là dấu hiệu cơ thể phản ứng với tác nhân gây bệnh, nhưng đôi khi người lớn khó nhận biết nếu chỉ dựa vào cảm giác. Các triệu chứng chính giúp nhận biết sốt bao gồm:

• Thân nhiệt tăng cao: Nhiệt độ cơ thể bình thường dao động khoảng 36,5 - 37,5°C. Khi sốt, thân nhiệt thường trên 38°C, và trong một số trường hợp nặng có thể vượt 39 - 40°C. Đo nhiệt độ bằng nhiệt kế là cách chính xác nhất để xác định.
• Ớn lạnh, run rẩy: Khi cơ thể tăng nhiệt, người bệnh thường cảm thấy lạnh, run rẩy, mặc dù thực tế thân nhiệt đang cao. Đây là cơ chế cơ thể tăng sản sinh nhiệt để chống lại tác nhân gây bệnh.
• Đổ mồ hôi, da ấm hoặc nóng: Khi sốt cao, da thường đỏ, nóng, và cơ thể có thể đổ mồ hôi để hạ nhiệt. Sự thay đổi này là dấu hiệu cho thấy cơ chế điều hòa nhiệt đang hoạt động.
• Mệt mỏi, chán ăn, đau đầu: Sốt khiến cơ thể tiêu tốn nhiều năng lượng, dẫn đến cảm giác mệt mỏi, uể oải, chán ăn. Nhiều người cũng xuất hiện đau đầu, đau cơ hoặc đau khớp do các cytokine viêm tăng lên.
• Nhịp tim và nhịp thở tăng: Khi sốt, tim đập nhanh hơn và nhịp thở tăng để cung cấp đủ oxy và hỗ trợ quá trình trao đổi chất, đây là phản ứng sinh lý bình thường của cơ thể.

Cách hạ sốt nhanh cho người lớn tại nhà

Khi thân nhiệt người lớn tăng trên 38°C, việc hạ sốt kịp thời giúp giảm mệt mỏi và phòng biến chứng. Một trong những cách hạ sốt nhanh cho người lớn tại nhà hiệu quả là sử dụng thuốc hạ sốt theo hướng dẫn y tế. Các loại thuốc như Paracetamol hay Ibuprofen có tác dụng hạ thân nhiệt và giảm đau nhức cơ thể.

Paracetamol thường giảm thân nhiệt trong vòng 30–60 phút. Tuy nhiên, liều dùng phải tuân thủ hướng dẫn trên nhãn hoặc theo kê đơn bác sĩ để tránh tác dụng phụ.

Ngoài thuốc, chườm mát hoặc tắm nước ấm cũng là phương pháp giúp hạ sốt nhanh tại nhà. Bạn có thể dùng khăn ấm hoặc khăn mát chườm lên trán, nách hoặc bẹn để cơ thể giảm nhiệt. Tắm nước ấm (không quá lạnh) giúp cơ thể hạ nhiệt tự nhiên. Cần tránh nước quá lạnh vì có thể làm co mạch máu và khiến sốt lâu hạ hơn.

Việc uống nhiều nước và bổ sung điện giải là rất quan trọng khi sốt. Sốt làm cơ thể mất nước nhanh qua mồ hôi, gây mệt mỏi và khô họng. Bạn nên uống nước lọc, nước trái cây, nước canh hoặc dung dịch điện giải để bù nước và duy trì cân bằng muối khoáng, giúp cơ thể hoạt động hiệu quả hơn.

Ngoài ra, nghỉ ngơi hợp lý và ăn uống nhẹ nhàng cũng là cách hạ sốt nhanh cho người lớn tại nhà. Nghỉ ngơi giúp cơ thể tập trung năng lượng chống lại tác nhân gây bệnh. Chọn các món ăn nhẹ, giàu vitamin và protein giúp tăng cường miễn dịch, đồng thời tránh làm cơ thể quá tải.

Cuối cùng, theo dõi thân nhiệt và các triệu chứng đi kèm là bước quan trọng để đảm bảo an toàn. Bạn nên đo nhiệt độ đều đặn 2–3 giờ một lần để đánh giá hiệu quả hạ sốt. 

 Khi nào nên đến cơ sở y tế?

Mặc dù nhiều trường hợp sốt ở người lớn có thể hạ tại nhà, nhưng có những tình huống cần đến cơ sở y tế ngay để được chẩn đoán và điều trị đúng cách. Trước hết, nếu thân nhiệt trên 39°C kéo dài hơn 1–2 ngày hoặc sốt không giảm dù đã áp dụng các cách hạ sốt nhanh cho người lớn tại nhà thì bạn nên đi khám. Đây có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng nghiêm trọng hoặc bệnh lý tiềm ẩn.

Ngoài ra, nếu sốt kèm theo các triệu chứng nguy hiểm, cần tìm đến bác sĩ ngay. Những dấu hiệu này bao gồm: Khó thở, đau ngực, co giật, nôn nhiều, mất ý thức, mệt lả hoặc tím tái. Đây là những tình trạng có thể đe dọa tính mạng nếu không được xử lý kịp thời.

Một số trường hợp khác cũng cần thăm khám y tế sớm, như sốt kéo dài hơn 3 ngày, sốt đi kèm phát ban, đau đầu dữ dội, hoặc đau cơ, khớp nghiêm trọng. Những triệu chứng này có thể báo hiệu bệnh viêm, nhiễm trùng nặng hoặc các bệnh lý tự miễn, ung thư.

Với người có bệnh nền như tim mạch, tiểu đường, bệnh gan, thận hoặc hệ miễn dịch yếu, ngay cả sốt nhẹ cũng nên được theo dõi bởi nhân viên y tế để phòng rủi ro.

Tóm lại, sốt ở người lớn có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân như nhiễm trùng, viêm, tác dụng phụ của thuốc hay các bệnh lý nghiêm trọng. Việc nắm vững cách hạ sốt nhanh cho người lớn tại nhà không chỉ giảm cảm giác khó chịu mà còn phòng tránh biến chứng nguy hiểm. Đồng thời, cần lưu ý những tình huống đặc biệt yêu cầu thăm khám y tế kịp thời để bảo vệ sức khỏe toàn diện.