Các nguyên nhân gây mỡ nội tạng

1. Mỡ nội tạng là gì?

Mỡ nội tạng hay còn gọi là mỡ trong ổ bụng là loại mỡ tích tụ sâu bên trong khoang bụng, xung quanh các cơ quan quan trọng như gan, tuyến tụy, ruột. Không giống như mỡ dưới da, nằm ngay dưới da, mỡ nội tạng nằm sâu hơn trong cơ thể.

Chất béo nội tạng đóng vai trò như một lớp đệm bảo vệ các cơ quan, nhưng lượng chất béo quá mức có thể gây ra những rủi ro đáng kể cho sức khỏe. Loại chất béo này hoạt động trao đổi chất và giải phóng các hormone và hóa chất có thể cản trở hoạt động bình thường của các cơ quan và góp phần gây ra nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau. Một trong những đặc điểm chính của chất béo nội tạng là mối liên hệ với việc tăng nguy cơ sức khỏe. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người có lượng mỡ nội tạng cao hơn có nguy cơ mắc các bệnh như tiểu đường type 2, bệnh tim mạch, đột quỵ, một số loại ung thư và hội chứng chuyển hóa. Điều này là do chất béo nội tạng tạo ra các chất gây viêm có thể dẫn đến kháng insulin, tăng huyết áp và mức cholesterol bất thường. Chất béo nội tạng bị ảnh hưởng bởi sự kết hợp của các yếu tố di truyền, mất cân bằng nội tiết tố, chế độ ăn uống kém, lối sống ít vận động, căng thẳng và thiếu hoạt động thể chất. Nó có xu hướng tăng theo tuổi tác, đặc biệt ở những người có lối sống ít vận động và có thói quen ăn uống kém.

Đo lượng mỡ nội tạng một cách chính xác đòi hỏi các kỹ thuật hình ảnh chuyên dụng như chụp cộng hưởng từ (MRI) hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT). Tuy nhiên, các chỉ số đơn giản như chu vi vòng eo và tỷ lệ eo/hông có thể đưa ra một số ước tính về mức độ mỡ nội tạng.

Giảm mỡ nội tạng rất quan trọng để cải thiện sức khỏe tổng thể và giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan. Thay đổi lối sống như áp dụng chế độ ăn uống cân bằng và bổ dưỡng, tham gia hoạt động thể chất thường xuyên, kiểm soát mức độ căng thẳng, ngủ đủ giấc và tránh uống quá nhiều rượu có thể giúp giảm mỡ nội tạng. Việc tư vấn với các bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng có thể cung cấp hướng dẫn và hỗ trợ trong việc phát triển một kế hoạch hiệu quả để giải quyết tình trạng tích tụ mỡ nội tạng.

2. Mỡ nội tạng tích tụ thế nào?

Nhiều người thường thắc mắc rằng, vì sao có mỡ nội tạng hay mỡ nội tạng tích tụ thế nào trong cơ thể? Sự hình thành mỡ nội tạng liên quan đến các cơ chế phức tạp bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm di truyền, hormone và lựa chọn lối sống. Dưới đây là một số cơ chế chính liên quan đến sự phát triển của mỡ nội tạng:

• Quá trình tạo mỡ: Quá trình tạo mỡ đề cập đến quá trình hình thành và biệt hóa tế bào mỡ. Tế bào mỡ hay mô mỡ, có thể phát sinh từ các tế bào mỡ có sẵn (tăng sản) hoặc từ sự biệt hóa của các tế bào tiền thân (tế bào tiền thân của tế bào mỡ) được gọi là preadipocytes. Cả hai quá trình đều góp phần làm tăng lượng mỡ nội tạng. Các hormone như insulin, cortisol và các yếu tố tăng trưởng đóng vai trò thúc đẩy quá trình tạo mỡ. 
• Chuyển hóa lipid: Sự tích tụ mỡ nội tạng xảy ra khi có sự mất cân bằng giữa hấp thu, lưu trữ và phân hủy lipid. Các tế bào mỡ trong mỡ nội tạng có khả năng hấp thu và lưu trữ lipid cao. Việc tăng lượng axit béo trong chế độ ăn uống, đặc biệt là chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa có thể góp phần tích tụ chất béo trung tính trong tế bào mỡ. Các hormone như insulin và leptin điều chỉnh quá trình chuyển hóa và lưu trữ lipid trong mô mỡ.
• Điều hòa nội tiết tố: Nội tiết tố đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa sự hình thành mỡ nội tạng. Insulin, được tiết ra để đáp ứng với lượng đường trong máu tăng cao, thúc đẩy việc lưu trữ lượng glucose dư thừa dưới dạng chất béo trong tế bào mỡ. Cortisol, một loại hormone gây căng thẳng, có thể kích thích quá trình chuyển đổi protein thành glucose và thúc đẩy quá trình tích tụ chất béo, đặc biệt là ở các vùng dự trữ mỡ nội tạng. Các hormone giới tính, chẳng hạn như estrogen và testosterone, cũng ảnh hưởng đến sự phân bổ chất béo, với lượng mỡ nội tạng cao hơn thường thấy ở nam giới.
• Phản ứng viêm: Mỡ nội tạng có đặc điểm là tình trạng viêm tăng lên so với mỡ dưới da. Mô mỡ tiết ra nhiều chất gây viêm khác nhau gọi là adipokine, bao gồm yếu tố hoại tử khối u-alpha (TNF-α), interleukin-6 (IL-6) và protein phản ứng C (CRP). Tình trạng viêm mãn tính ở mức độ thấp ở mỡ nội tạng có thể góp phần gây kháng insulin, bệnh tim mạch và các rối loạn chuyển hóa khác.
• Các yếu tố về lối sống: Hành vi ít vận động, chế độ ăn nhiều calo và lựa chọn lối sống không lành mạnh góp phần hình thành mỡ nội tạng. Thiếu hoạt động thể chất làm giảm tiêu hao năng lượng và có thể dẫn đến tăng tích trữ chất béo. Chế độ ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn, carbohydrate tinh chế và đường bổ sung sẽ thúc đẩy tích tụ mỡ nội tạng. Uống quá nhiều rượu cũng có thể góp phần tích tụ mỡ nội tạng.

Điều quan trọng cần lưu ý là cơ chế hình thành mỡ nội tạng có mối liên hệ với nhau và bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố. Khuynh hướng di truyền có thể ảnh hưởng đến xu hướng tích tụ mỡ nội tạng của một cá nhân, nhưng những lựa chọn về lối sống như chế độ ăn uống và tập thể dục vẫn có thể đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển của nó. Áp dụng lối sống lành mạnh, bao gồm hoạt động thể chất thường xuyên và chế độ ăn uống cân bằng là rất quan trọng để giảm mỡ nội tạng và cải thiện sức khỏe tổng thể.

3. Tác nhân gây mỡ nội tạng là gì?

Chúng ta đã cùng tìm câu trả lời cho câu hỏi vì sao có mỡ nội tạng, tiếp theo hãy cùng tìm hiểu nhân tác nhân gây mỡ nội tạng thường gặp. Sự tích tụ mỡ nội tạng có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

• Chế độ ăn uống không lành mạnh: Tiêu thụ một chế độ ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn, carbohydrate tinh chế, đường bổ sung và chất béo không lành mạnh có thể góp phần tích tụ mỡ nội tạng. Những loại thực phẩm này thường thiếu chất dinh dưỡng thiết yếu và chứa nhiều calo, thúc đẩy tăng cân và tích trữ chất béo, kể cả ở vùng bụng. Đây được xem là nguyên nhân gây mỡ nội tạng thường gặp nhất.
• Lối sống ít vận động: Lối sống ít vận động và ít hoạt động thể chất có thể dẫn đến tăng mỡ nội tạng. Thiếu tập thể dục làm giảm tiêu hao năng lượng và góp phần tăng cân và tích tụ mỡ, đặc biệt là ở vùng bụng.
• Di truyền: Di truyền là một nguyên nhân gây mỡ nội tạng không thể thay đổi được. Yếu tố di truyền có thể ảnh hưởng đến khuynh hướng tích trữ mỡ ở vùng nội tạng của một cá nhân. Một số người có thể có xu hướng di truyền để tích tụ nhiều mỡ nội tạng hơn so với những người khác, ngay cả khi có thói quen sinh hoạt tương tự.
• Mất cân bằng nội tiết tố: Như đã nói ở trên, nội tiết tố có mối liên quan mật thiết đến quá trình hình mỡ nội tạng. Mất cân bằng nội tiết tố có thể góp phần tích tụ mỡ nội tạng. Ví dụ, sự mất cân bằng insulin, cortisol (hormone gây căng thẳng) và hormone giới tính (như estrogen và testosterone) có thể thúc đẩy việc tích trữ chất béo xung quanh các cơ quan bụng.
• Tuổi tác: Tuổi tác cũng được xem là một tác nhân gây mỡ nội tạng không thể tránh khỏi. Khi con người già đi, quá trình trao đổi chất của họ chậm lại một cách tự nhiên và có xu hướng phân bổ lại chất béo từ vùng dưới da đến vùng nội tạng. Sự thay đổi liên quan đến tuổi tác trong việc phân bổ chất béo có thể dẫn đến sự gia tăng lượng mỡ nội tạng.
• Giới tính: Nam giới có xu hướng tích tụ mỡ nội tạng cao hơn so với phụ nữ tiền mãn kinh. Tuy nhiên, sau khi mãn kinh, phụ nữ cũng bị tăng mỡ nội tạng do thay đổi nội tiết tố.
• Căng thẳng: Căng thẳng mãn tính có thể góp phần tích tụ mỡ nội tạng. Khi gặp căng thẳng, cơ thể giải phóng cortisol, chất này có thể làm tăng cảm giác thèm ăn và thúc đẩy việc tích trữ chất béo, đặc biệt là ở vùng bụng và bên trong nội tạng. Đây cũng được xem là một tác nhân gây mỡ nội tạng tiềm ẩn và ít được nhiều người biết đến.
• Thiếu ngủ: Ngủ không đủ giấc hoặc chất lượng giấc ngủ kém có liên quan đến việc tăng mỡ nội tạng. Thiếu ngủ có thể phá vỡ sự điều hòa nội tiết tố, dẫn đến tăng cảm giác đói và thèm ăn, đồng thời ảnh hưởng đến khả năng chuyển hóa và tích trữ chất béo của cơ thể.
• Uống rượu: Uống quá nhiều rượu có thể góp phần tích tụ mỡ nội tạng. Rượu có lượng calo cao và có thể dẫn đến tăng cân, đặc biệt là quanh vùng bụng. Ngoài ra, rượu có thể phá vỡ quá trình trao đổi chất bình thường và góp phần kháng insulin, thúc đẩy quá trình tích trữ chất béo ở vùng nội tạng. Tuy nhiên, đây được xem là một tác nhân gây mỡ nội tạng có thể thay đổi được.
• Hút thuốc: Hút thuốc có liên quan đến việc tăng tích tụ mỡ nội tạng. Nicotine, chất gây nghiện trong thuốc lá, có thể làm thay đổi quá trình trao đổi chất và thúc đẩy tình trạng kháng insulin, dẫn đến tích tụ mỡ, kể cả ở vùng nội tạng.
• Tình trạng bệnh lý: Một số tình trạng bệnh lý và rối loạn nội tiết tố có thể góp phần tích tụ mỡ nội tạng. Các ví dụ bao gồm hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), hội chứng Cushing và suy giáp. Những tình trạng này có thể ảnh hưởng đến nồng độ hormone và quá trình trao đổi chất, thúc đẩy tăng cân và tích tụ mỡ nội tạng.
• Thuốc: Một số loại thuốc, chẳng hạn như corticosteroid, thuốc chống loạn thần và một số thuốc chống trầm cảm, có liên quan đến tăng cân và tăng mỡ nội tạng. Những loại thuốc này có thể ảnh hưởng đến sự thèm ăn, sự trao đổi chất và phân phối chất béo.
• Yếu tố môi trường: Các yếu tố môi trường, chẳng hạn như tiếp xúc với các hóa chất gây rối loạn nội tiết (EDC), có thể góp phần tích tụ mỡ nội tạng. EDC có thể cản trở quá trình điều hòa và chuyển hóa hormone, có khả năng dẫn đến tăng tích trữ chất béo, kể cả ở vùng nội tạng.

Điều quan trọng cần lưu ý là sự tích tụ mỡ nội tạng thường bị ảnh hưởng bởi sự kết hợp của các yếu tố này. Áp dụng lối sống lành mạnh bao gồm chế độ ăn uống cân bằng, hoạt động thể chất thường xuyên, kiểm soát căng thẳng và ngủ đủ giấc có thể giúp giảm mỡ nội tạng và cải thiện sức khỏe tổng thể.

Trên hành trình chinh phục một cuộc sống khỏe mạnh, hiểu rõ về các nguyên nhân gây mỡ nội tạng là chìa khóa quan trọng để chúng ta có thể đối mặt và đánh bại vấn đề này. Lối sống không lành mạnh, chế độ ăn không cân đối, thiếu hoạt động thể chất và tăng cân dần dần đã cùng nhau tạo ra một môi trường thuận lợi cho sự tích tụ mỡ nội tạng. Tuy nhiên, chúng ta cũng không thể bỏ qua sự ảnh hưởng của yếu tố di truyền, stress và thiếu ngủ trong quá trình hình thành mỡ nội tạng. Để giảm thiểu mỡ nội tạng và bảo vệ sức khỏe, việc thay đổi lối sống là điều cần thiết. Áp dụng chế độ ăn lành mạnh, tập thể dục đều đặn, quản lý stress và có giấc ngủ đủ giấc là những biện pháp quan trọng để đối phó với tình trạng này. Với sự nhận thức và hành động phù hợp, chúng ta có thể xây dựng một cuộc sống khỏe mạnh và giảm thiểu nguy cơ các vấn đề sức khỏe liên quan đến mỡ nội tạng.

Để giảm mỡ nội tạng cũng như quản trị cân nặng hiệu quả, bạn có thể lựa chọn liệu pháp tiêu hao năng lượng. Phương pháp này được thực hiện dựa trên việc truyền các loại vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể tác dụng nhằm tăng cường quá trình chuyển hóa mỡ theo cơ chế tự nhiên đối với người sử dụng. 

Trước khi thực hiện liệu pháp tiêu hao năng lượng người sử dụng dịch vụ sẽ cần đánh giá sức khỏe tổng thể sau đó là đo chỉ số cơ thể BMI và bác sĩ sẽ lên phác đồ giảm cân một cách cụ thể. Bác sĩ điều trị sẽ luôn đồng hành trong cả quá trình thực hiện liệu pháp đồng thời lên kế hoạch dinh dưỡng chi tiết kết hợp với chế độ luyện tập cũng như vận động điều độ để có công dụng giảm cân đảm bảo tốt nhất.