Các chất làm suy giảm chức năng hệ thần kinh

1. Các chất nào làm suy giảm chức năng hệ thần kinh?

Các chất làm suy giảm chức năng hệ thần kinh có thể là chất kích thích, chất gây nghiện hay chất độc thần kinh. Mỗi chất có đặc điểm và sự ảnh hưởng khác nhau với cơ thể khi hấp thụ.

1.1 Chất kích thích

Rượu, bia, cà phê… là những chất kích thích hệ thần kinh. Tuy nhiên cà phê có thể giúp cơ thể tỉnh táo, do đó ảnh hưởng thường xuất hiện khi lạm dụng thời gian dài. Nếu dùng đúng cách cà phê không hoàn toàn là chất làm suy giảm chức năng hệ thần kinh.

Rượu và bia khác với cà phê, chúng có ảnh hưởng đến sức khỏe, đặc biệt là sức khỏe thần kinh sau mỗi lần say. Rượu có chứa lượng cồn cao khiến cơ thể gặp tình trạng mất nước gây rối loạn chuyển hóa dưỡng chất. 

Các bệnh nhân động kinh cũng thường có liên quan đến vấn đề nghiện rượu. Ngoài ra khi sử dụng những chất này tinh thần sẽ dần mất tỉnh táo do tổn thương thần kinh tích tụ dẫn đến suy giảm trí nhớ và tăng nguy cơ mắc bệnh mất trí nhớ nguy hiểm.

1.2 Chất gây nghiện trái phép

Các chất gây nghiện trái phép được cấm sử dụng vì chúng để lại hệ quả xấu cho sức khỏe. Chất gây nghiện trái phép sẽ gây kích thích thần kinh sinh ra ảo giác và làm người dùng tạm thời thoát khỏi căng thẳng mệt mỏi. Tuy nhiên khi dùng nhiều sẽ gây nghiện và dẫn đến phụ thuộc.

Các chất gây nghiện thần kinh sau khi nghiện sẽ khó bỏ và tiềm ẩn nhiều độc tích cho cơ thể. Sau khi bị rối loạn thần kinh do chất gây nghiện trái phép, cơ thể thường thiếu hụt dinh dưỡng gây suy nhược hệ thần kinh hoặc dẫn đến đến ngộ độc.

Không riêng hệ thần kinh tủy sống cũng bị ảnh hưởng bởi chất gây nghiện. Khi cơ thể mất khả năng kiểm soát, các rối loạn hành vi và suy nghĩ sẽ xuất hiện khiến hệ thần kinh liên tục gặp vấn đề trục trặc. 

Một trong những chất gây nghiện trái phép gây hại chính là cocaine. Chất này khiến người dùng rối loạn vận động, khiến cơ co thắt và mất kiểm soát. Khi người dùng ngộ độc chất này sẽ liên tục lặp đi lặp lại một hành vi.

1. 3 Chất độc thần kinh

Các chất làm suy giảm hệ thần kinh có thể hiện hữu cũng có thể vô hình khó đoán. Bên cạnh những chất dễ dàng phát hiện hoặc được cảnh báo, có một số chất độc thần kinh nguy hiểm cần phòng tránh cẩn thận. Các chất độc thần kinh phổ biến như:

• Kim loại nặng như thủy ngân, chì, nhôm, asen: Kim loại nặng có khả năng xâm nhập hệ thần kinh qua thực phẩm hoặc một số nguồn khác. Khi tích tụ lượng kim loại nặng, hệ thần kinh sẽ bị tổn thương dẫn đến suy giảm chức năng. Những tổn thương xảy ra có thể ở sợi trục hoặc làm mất bao myelin. Một số trường hợp tổn thương lên thân tế bào gây nguy hiểm nghiêm trọng.
• Etan: Etan là một hợp chất hữu cơ dạng khí. Chất này sẽ ảnh hưởng đến thần kinh nếu hít phải lượng lớn hoặc tích tụ trong cơ thể thời gian dài.
• Glutamate: Các bột ngọt được xuất phát từ axit glutamic thường sử dụng mỗi ngày. Glutamic vốn là chất dẫn truyền thần kinh giúp tăng cường quá trình truyền tín hiệu. Tuy nhiên khi chúng được điều chế thành gia vị và sử dụng quá nhiều có thể gây hại cho hệ thần kinh.
• Độc tố uốn ván: Độc tố uốn ván gây ảnh hưởng tủy, não và thần kinh giao cảm. Khi độc tố lan ra cơ thể sẽ mất kiểm soát cơ bắp gây ra co cứng, thậm chí là tử vong nếu không cấp cứu kịp.
• Độc tố botulinum: Độc tố botulinum thường nhiễm qua thực phẩm chức chất bảo quản. Đây là độc tố thần kinh có thể gây tử vong với lượng nhỏ. Khi nhiễm độc, người bệnh sẽ bị liệt các cơ quan dẫn đến giảm khả năng vận động. 
• Tetrodotoxin: Tetrodotoxin là chất độc được tìm trong cá nóc. Khi chất độc đi vào cơ thể sẽ gây ra suy hô hấp và liệt cơ.

Các chất độc thần kinh là những chất làm suy giảm chức năng thần kinh nhanh chóng và vô hình. Do đó cần lưu ý cẩn trọng với thực phẩm, thuốc… để tránh ngộ độc gây tổn thương thần kinh.

2. Cách tránh xa các chất này để bảo vệ chức năng hệ thần kinh

Các chất làm suy giảm chức năng hệ thần kinh luôn có đặc điểm khác nhau. Mỗi chất sẽ có cách tránh xa khác nhau tùy vào thói quen sinh hoạt mỗi người. Sau đây là một số gợi ý giúp hạn chế những chất làm suy giảm chức năng hệ thần kinh:

• Nói không với rượu bia và các chất kích thích có nguy cơ gây nghiện
• Không thử hay tò mò những chất cấm 
• Hạn chế thực phẩm có nguy cơ nhiễm kim loại nặng
• Tránh sử dụng các thực phẩm được cảnh báo có độc tố như cá nóc
• Sử dụng thực phẩm tươi không bảo quản để hạn chế chất độc thần kinh từ chất bảo quản
• Tiêm phòng uốn ván và tránh để cho cơ thể bị tổn thương gây ra uốn ván

Các chất làm suy giảm chức năng hệ thần kinh có thể được giảm thiểu qua thói quen sinh hoạt điều độ khoa học. Tuy nhiên một số thực phẩm hay thuốc có thể tiềm ẩn chất độc thần kinh cần chú ý kiểm tra kỹ trước khi sử dụng. Bản thân người dùng nên chủ động tìm hiểu hoặc hỏi thêm từ bác sĩ để có thêm thông tin.

3. Các điểm cần lưu ý với những chất làm suy giảm chức năng hệ thần kinh

Khi cơ thể hấp thụ các chất làm suy giảm chức năng hệ thần kinh có thể không có biểu hiện rõ ràng ở giai đoạn sớm. Tuy nhiên nếu cơ thể cảm thấy bất thường như buồn nôn, ảo giác, mất kiểm soát cơ… đối tượng nên nhanh chóng báo cho bác sĩ.

Chất độc thần kinh rất khó nhận dạng do chúng thường không màu và tồn tại ở chất lỏng. Một số loại chất độc không mùi không vị, do đó cần thận trọng để có cách phòng ngừa hiệu quả.

Phản ứng nguy hiểm của chất làm suy chức năng hệ thần kinh diễn ra rất nhanh. Bản thân mỗi người nên chủ động kiểm tra sức khỏe khi thấy bất thường. Ngoài ra nên nhập viện khi cần để kịp thời được chăm sóc cấp cứu nếu phát hiện nhiễm độc thần kinh.

Có nhiều loại chất làm suy giảm chức năng hệ thần kinh. Tuy nhiên tùy vào sức khỏe thần kinh và đặc điểm cơ địa mỗi người mà chúng có độ nguy hiểm khác nhau. Khi nghi ngờ nhiễm các chất làm suy giảm chức năng hệ thần kinh người bệnh nên chủ động đi kiểm tra để tránh chất độc lan rộng gây nguy hiểm.

Hiện nay các phương pháp phòng độc được thực hiện qua tiêm tĩnh mạch và sử dụng thuốc theo chỉ định. Ngoài ra một số tình trạng bệnh nhân có thể suy giảm thần kinh do thiếu dinh dưỡng nên tham khảo bác sĩ để cân đối thực đơn hàng ngày. Nếu cơ thể quá khó để hấp thụ dinh dưỡng từ thực phẩm, người bệnh có thể gặp bác sĩ để trao đổi về phương pháp bổ sung dinh dưỡng tĩnh mạch.