Mối liên quan giữa béo phì và tiểu đường

1. Mối liên quan giữa béo phì và tiểu đường

Béo phì và tiểu đường tuýp 2 là hai trong số những bệnh lý rối loạn chuyển hóa mãn tính phổ biến hiện nay, qua đó tạo ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống cũng như tình trạng sức khỏe của người bệnh trong thời gian kéo dài và hệ quả cuối cùng là tử vong do nhiều nguyên nhân. Theo các chuyên gia, bệnh tiểu đường xảy ra do nhiều nguyên nhân và một số yếu tố nguy cơ. Trong đó, nhiều người bị tiểu đường do béo phì cho thấy một trong những yếu tố nguy cơ đã được xác định là tình trạng cân nặng vượt tiêu chuẩn. 

Để chẩn đoán một người có bị béo phì hay không, các bác sĩ sẽ sử dụng 2 chỉ số là BMI (chỉ số khối cơ thể) và kích thước vòng bụng. Trong đó, BMI được tính theo công thức dựa trên cân nặng và chiều cao của bệnh nhân, nếu BMI ≥ 23 sẽ được xếp vào nhóm thừa cân và cao hơn sẽ được phân loại thành tiền béo phì, béo phì độ I, độ II, độ III, độ IV. Một yếu tố quan trọng khác để đánh giá béo phì là đo kích thước vòng bụng hay vòng eo của bệnh nhân (tính theo đơn vị cm). Theo các chuyên gia, mỡ thừa tích tụ ở vòng bụng có khả năng ảnh hưởng đến sức khỏe nhiều hơn khi so sánh với việc tích tụ ở các vị trí hay cơ quan khác trong cơ thể. Nếu kích thước vòng bụng > 80cm ở nữ và > 90cm ở nam thì bệnh nhân sẽ được phân vào nhóm nguy cơ cao mắc phải các biến chứng liên quan đến béo phì, một trong số đó là hiện tượng béo phì gây tiểu đường.

Theo bác sĩ, người béo phì mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 là một dạng rối loạn chuyển hóa thường gặp, đặc biệt là với cuộc sống hiện đại như ngày nay khiến đa số chúng ta khó kiểm soát được chế độ ăn uống và luyện tập thể lực. Mối liên quan giữa béo phì và tiểu đường được xác định liên quan đến rối loạn hội chứng chuyển hóa, bao gồm tình trạng béo trung tâm, đề kháng hormon insulin, rối loạn chuyển hóa lipid máu, tăng huyết áp và tình trạng rối loạn dung nạp đường glucose. Khi người bệnh không thường xuyên hoạt động thể lực kèm theo chế độ ăn không phù hợp sẽ đưa đến tích tụ mỡ thừa và cân nặng tăng lên, từ đó gây ra nhiều biến chứng và một trong số đó là gia tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2.

Cơ thể người béo phì hầu như đều xảy ra tình trạng kháng insulin, và khi lượng đường nạp vào cơ thể ở mức cao nhưng insulin không đủ khả năng chuyển hóa để tạo năng lượng sẽ dẫn đến tích lũy trong máu và gây tăng đường huyết. Kèm theo đó, các hoạt chất kháng insulin khi đó càng được sản xuất nhiều hơn và đường glucose càng khó đi vào tế bào, và dĩ nhiên đường huyết sẽ tăng rất cao. Trong giai đoạn đầu của béo phì, mặc dù tuyến tụy vẫn sản xuất được insulin nhưng do hiện tượng đề kháng nên insulin không thể thực hiện chức năng bình thường. Để đáp ứng với tình trạng tăng đường huyết, tuyến tụy càng làm việc cật lực hơn để sản xuất insulin với mục đích bù trừ, tuy nhiên theo thời gian khả năng bài tiết của tuyến tụy cũng suy giảm theo và hệ quả cuối cùng là giảm sản xuất insulin dần dần. Khi đó, insulin sẽ không đủ để phục vụ cho quá trình chuyển hóa đường trong cơ thể và đưa đến sự thật là nhiều người bị tiểu đường do béo phì.

Trong trường hợp không phát hiện và điều trị phù hợp, tác động của béo phì sẽ không chỉ dừng lại ở mức rối loạn đường huyết hay tiểu đường tuýp 2 mà còn là rất nhiều bệnh lý nguy hiểm như tim mạch, thận, mắt… Và dĩ nhiên khi biến chứng xảy ra thì khả năng kiểm soát và điều trị càng trở nên phức tạp hơn.

2. Cách phòng ngừa béo phì gây tiểu đường

Béo phì và tiểu đường có mối quan hệ rất mật thiết. Theo bác sĩ, việc phát hiện sớm và kiểm soát cân nặng thông qua chế độ dinh dưỡng và tập luyện thể lực sẽ là biện pháp dự phòng biến chứng tiểu đường hiệu quả nhất.

Theo các chuyên gia, chúng ta cần tạo ra thói quen kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt trong trường hợp BMI gia tăng hoặc đã vượt sang giới hạn thừa cân. Kèm theo đó, các rối loạn đường huyết đa phần sẽ không biểu hiện triệu chứng cụ thể mà chỉ có thể được phát hiện thông qua xét nghiệm máu tĩnh mạch tại các cơ sở y tế. Theo nhiều nghiên cứu cho thấy, bạn không cần đợi đến giai đoạn béo phì mà việc can thiệp sớm ở giai đoạn thừa cân sẽ giúp các rối loạn về đường huyết được cải thiện và kiểm soát hiệu quả.

Để hạn chế nguy cơ rối loạn đường huyết và béo phì gây tiểu đường, người béo phì được bác sĩ khuyến cáo bắt đầu bằng việc kiểm soát cân nặng thông qua các phương pháp không dùng thuốc như điều chỉnh chế độ ăn uống hợp lý, khoa học kết hợp vận động thể lực điều độ.

Theo bác sĩ chuyên khoa Dinh dưỡng, chế độ dinh dưỡng được đề nghị cho người béo phì có rối loạn đường huyết cần cung cấp khoảng 1500 đến 1800 calo mỗi ngày với nam và 1200 đến 1500 calo mỗi ngày với nữ. Trong đó, tỷ lệ các nhóm chất dinh dưỡng thiết yếu như tinh bột (đường), chất đạm (protein) và chất béo (lipid) có trong khẩu phần phải được cá thể hóa, trong đó yêu cầu phải phù hợp với mô hình ăn uống hiện tại, thực phẩm địa phương hay cả sở thích của người bệnh… Chế độ ăn uống phải đảm bảo cán cân âm giữa năng lượng nạp vào và năng lượng tiêu hao do vận động, qua đó đưa cân nặng về giới hạn an toàn và đồng thời ngăn chặn các rối loạn đường huyết tiến triển. Nguyên tắc chính của chế độ ăn dành cho người béo phì bao gồm ăn uống điều độ, lựa chọn nhóm thực phẩm lành mạnh, hạn chế thực phẩm ngọt và béo, đồng thời ăn đủ nhu cầu chất đạm và tinh bột, đặc biệt ưu tiên các món ăn giàu chất xơ.

Song song với việc áp dụng chế độ dinh dưỡng khoa học, người béo phì có rối loạn đường huyết cần xây dựng cho bản thân kế hoạch tập luyện thể chất phù hợp. Trong quá trình giảm cân, chế độ tập luyện khoa học giúp bảo toàn khối cơ bắp, đồng thời tăng cường trao đổi chất để duy trì số cân đã giảm được thông qua giảm calo hấp thụ ở khẩu phần ăn. Quá trình giảm cân dành cho người béo phì và tiểu đường được bác sĩ khuyến cáo phải đảm bảo thực hiện khoa học và an toàn để đảm bảo sức khỏe tổng thể.

Nếu bạn đang lo lắng về những biến chứng bệnh béo phì và chưa biết cách xây dựng chế độ dinh dưỡng như thế nào thì có thể lựa chọn liệu pháp tái tạo năng lượng bằng việc truyền các loại vitamin và khoáng chất với công thức độ quyền từ Mỹ.

Với cơ chế giảm cân chuyên sâu, trước tiên người thừa cân, béo phì sẽ được các bác sĩ thăm khám để tìm ra nguyên nhân, giải quyết triệt để nguyên nhân gây béo phì, sau đó sẽ thiết kế riêng về một liệu trình giảm cân phù hợp với thể trạng từng người. Trong đó có cả việc điều chỉnh chế độ ăn uống, cách tập thể dục và kết hợp truyền các loại vitamin, khoáng chất thiết yếu vào cơ thể để đào thải lượng mỡ thừa.

Với phương pháp giảm cân này, sau thời gian áp dụng từ 6 tới 8 tuần, bạn sẽ giảm được khoảng 10% tổng trọng lượng mỡ trên cơ thể. Bên cạnh đó, liệu pháp tái tạo năng lượng hiện cũng được đánh giá là phương pháp quản trị cân nặng tốt nhất hiện nay với tỉ lệ tái béo rất thấp. Vì thế, người sử dụng hoàn toàn có thể yên tâm và tin tưởng tuyệt đối.