Vì sao phải xét nghiệm máu trước khi truyền máu?

1. Nhóm máu là gì?

Nhóm máu là một phân loại dựa trên các đặc điểm của hệ thống máu của mỗi người. Cụ thể, hệ thống này phân biệt giữa các loại khác nhau của các phân tử gọi là antigens trên bề mặt các tế bào máu và trong hệ thống máu tụ cầu. Các antigens này đóng vai trò quan trọng trong việc xác định nhóm máu cũng như khả năng nhận máu từ người khác.

Có hai hệ thống chính để phân loại nhóm máu, đó là hệ thống ABO và hệ thống nhân tố Rh:

• Hệ thống ABO: Hệ thống này dựa trên sự có mặt hoặc không có mặt của hai loại antigens chính trên bề mặt tế bào máu, đó là antigens A và B. Khi kết hợp với hệ thống Rh, hệ thống ABO tạo ra bốn nhóm máu chính: A, B, AB, và O. Ví dụ, người có nhóm máu A có antigens A trên bề mặt tế bào máu của họ, trong khi người có nhóm máu B có antigens B.
• Hệ thống nhân tố Rh: Hệ thống này dựa trên sự có hoặc không có mặt của một loại antigens gọi là antigens Rh (hoặc D) trên bề mặt tế bào máu. Nếu bạn có antigens Rh, bạn được coi là có nhóm máu Rh dương (+); nếu không có, bạn có nhóm máu Rh âm (-).

Tổ hợp của hệ thống ABO và hệ thống Rh tạo ra các nhóm máu chi tiết như A+, B-, AB+, O+, và nhiều nhóm máu khác. Việc biết nhóm máu của mình quan trọng trong nhiều tình huống y tế như truyền máu, phẫu thuật, hay trong việc tìm kiếm người hiến tặng tế bào máu, nhưng cũng không chỉ giới hạn trong lĩnh vực y tế mà có thể liên quan đến di truyền và nghiên cứu khoa học khác.

2. Vì sao phải xét nghiệm máu trước khi truyền?

2.1. Xác định nhóm máu và nhóm nhân tố Rh

Tại sao phải xét nghiệm máu trước khi truyền? Xét nghiệm máu giúp xác định nhóm máu và nhóm nhân tố Rh của người nhận và người hiến máu. Nhóm máu không phù hợp có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng như phản ứng miễn dịch, trong đó hệ thống miễn dịch của người nhận tấn công máu được truyền vào. Điều này có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như suy giảm chức năng thận, suy tim, và thậm chí là tử vong. Nhóm máu cũng quyết định khả năng nhận máu từ người khác, chẳng hạn như người hiến máu. Nếu người nhận không có nhóm máu phù hợp với người hiến máu gây nên phản ứng truyền máu tán huyết cấp sau 24h được truyền máu. Những phản ứng đồng loạt xảy ra có thể gây sốc và khiến người nhận tử vong. Đó chính là lý do tại sao phải xét nghiệm máu trước khi truyền máu.

2.2. Xác định các loại kháng thể

Xét nghiệm máu cũng giúp xác định sự có mặt của các kháng thể trong hệ thống miễn dịch của người nhận. Nếu người nhận có kháng thể đối với một hoặc nhiều dấu hiệu trên máu, truyền máu từ người khác có thể gây ra phản ứng miễn dịch nguy hiểm. Các phản ứng này có thể làm hủy hoại các tế bào máu và gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Xác định các kháng thể trước khi truyền máu giúp bác sĩ đưa ra quyết định an toàn về việc sử dụng máu từ nguồn máu hiến phù hợp.

2.4. Kiểm tra tình trạng sức khỏe tổng quan

Thêm một lý do vì sao phải xét nghiệm máu trước khi truyền đó là xét nghiệm máu có thể phát hiện các vấn đề sức khỏe tổng quan của người nhận. Điều này bao gồm việc xác định các dấu hiệu của nhiễm trùng, bệnh lý gan, tiểu đường, và các vấn đề khác có thể ảnh hưởng đến quá trình truyền máu. Bác sĩ có thể điều chỉnh liệu trình truyền máu dựa trên kết quả xét nghiệm này để đảm bảo sự an toàn và hiệu quả của quá trình truyền máu.

2.5. Giảm nguy cơ lây nhiễm các bệnh truyền nhiễm

Vì sao phải xét nghiệm máu trước khi truyền, bởi vì xét nghiệm máu trước khi truyền máu giúp ngăn ngừa việc lây nhiễm các bệnh truyền nhiễm như HIV, viêm gan B và C, và syphilis từ người hiến máu sang người nhận. Quá trình kiểm tra máu của người hiến máu giúp loại bỏ các trường hợp có nguy cơ nhiễm bệnh, đảm bảo máu được cung cấp là máu an toàn.

3. Các nguyên tắc truyền máu

Để đảm bảo sự an toàn trong quá trình truyền máu cơ bản, tránh tình trạng tai biến có thể xảy ra, quá trình truyền máu cần phải tuân thủ các nguyên tắc cơ bản sau:

Để tránh kháng nguyên và kháng thể tương ứng gặp nhau gây nên hiện tượng các hồng cầu ngưng kết phải truyền đúng nhóm máu phù hợp theo nguyên tắc sau đây: 

Nhóm máu A

• Người có nhóm máu A có thể nhận máu từ người có nhóm máu A hoặc nhóm máu O.
• Người có nhóm máu A có thể truyền máu cho người có nhóm máu A hoặc nhóm máu AB.

Nhóm máu B

• Người có nhóm máu B có thể nhận máu từ người có nhóm máu B hoặc nhóm máu O.
• Người có nhóm máu B có thể truyền máu cho người có nhóm máu B hoặc nhóm máu AB.

Nhóm máu AB 

• Người có nhóm máu AB có thể nhận máu từ mọi nhóm máu A, B, AB, hoặc O.
• Người có nhóm máu AB chỉ có thể truyền máu cho người có nhóm máu AB.

Nhóm máu O 

• Người có nhóm máu O có thể nhận máu chỉ từ người có nhóm máu O.
• Người có nhóm máu O có thể truyền máu cho người có nhóm máu A, B, AB, hoặc O.

Bên cạnh việc xác định đúng nhóm máu của người hiến và người nhận, cần thực hiện thêm phản ứng chéo tức là trộn huyết thanh của người nhận với hồng cầu của người hiến và trộn huyết thanh của người hiến với hồng cầu của người nhận. Máu sẽ chỉ được truyền cho người khi không xảy ra hiện tượng hồng cầu ngưng kết. Những tai biến nghiêm trọng có thể sẽ xảy ra cho người nhận máu, thậm chí là người nhận có thể tử vong nếu máu được truyền không hòa hợp.

Đối với những trường hợp cấp cứu cần truyền máu mà không có máu cùng nhóm, nguyên tắc tối thiểu bắt buộc phải tuân theo khi bắt buộc phải truyền máu khác nhóm đó là “hồng cầu người cho không bị ngưng kết với huyết thanh của người nhận”. Khi thực hiện truyền máu chỉ truyền máu với số lượng ít (250ml) với tốc độ truyền rất chậm.

Tóm lại, việc xét nghiệm máu trước khi truyền máu là một bước quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả của quá trình này. Nó giúp xác định nhóm máu, kiểm tra sự có mặt của các kháng thể, kiểm tra tình trạng sức khỏe tổng quan, và giảm nguy cơ lây nhiễm các bệnh truyền nhiễm. Nhờ vào việc này, truyền máu trở thành một thủ thuật y tế an toàn và hiệu quả để cứu sống người bệnh.