Tất cả về PSA và những ảnh hưởng của PSA

1. PSA là gì? 

Kháng nguyên dành riêng cho tuyến tiền liệt (PSA) là một loại protein được sản xuất trong tuyến tiền liệt. PSA được tạo ra bởi các tế bào bình thường và ác tính. Nồng độ PSA thường tăng cao ở những người bị ung thư tuyến tiền liệt hoặc các vấn đề về tuyến tiền liệt không phải ung thư khác, chẳng hạn như tăng sản tuyến tiền liệt lành tính (phì đại tuyến tiền liệt) và viêm tuyến tiền liệt (viêm tuyến tiền liệt).

2. PSA hoạt động ra sao trong cơ thể

Chức năng của PSA trong cơ thể con người là phá vỡ protein trọng lượng phân tử cao của tinh dịch làm đông tụ thành các polypeptide nhỏ hơn. Nói cách khác, nó làm cho tinh dịch lỏng hơn.

3. Mức PSA bình thường ở nam và nữ

Nhìn chung, mức PSA cao hơn ở nam giới cho thấy khả năng mắc ung thư tuyến tiền liệt cao hơn. Mức PSA được đo bằng nanogam/mililit (ng/mL).

• Đàn ông có mức PSA dưới 4,0 ng/mL không có khả năng bị ung thư tuyến tiền liệt, nhưng có nguy cơ.
• Nhiều nam giới có mức PSA trên 4,0 ng/mL không bị ung thư tuyến tiền liệt.
• Đàn ông có mức PSA nằm trong khoảng từ 4,0 ng/mL đến 10 ng/mL có 25% nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt.
• Mức PSA trên 10 ng/mL cho thấy hơn 50% khả năng bị ung thư tuyến tiền liệt.

Mặc dù phụ nữ không có tuyến tiền liệt nhưng họ có mức PSA có thể đo lường được. Nồng độ PSA huyết thanh bình thường ở phụ nữ nhỏ hơn 0,0004 ng/mL.

4. Các vấn đề về PSA

Như đã đề cập trước đó, mức PSA cao có thể do ung thư tuyến tiền liệt, tăng sản tuyến tiền liệt lành tính hoặc viêm tuyến tiền liệt. Điều quan trọng là phải kiểm tra tuyến tiền liệt nếu bạn nhận thấy các triệu chứng của vấn đề về tuyến tiền liệt có thể xảy ra.

PSA tăng cao có nhiều nguyên nhân tiềm ẩn, bao gồm:

• Bí tiểu cấp tính 
• U xơ tiền liệt tuyến lành tính
• Tuổi già viêm tuyến tiền liệt
• Ung thư tuyến tiền liệt 
• Phẫu thuật xuyên đại tràng của tuyến tiền liệt 
• Thông tiểu

Các triệu chứng của mức PSA cao có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân khiến mức PSA tăng cao. Hãy cùng phân tích các triệu chứng của ung thư tuyến tiền liệt, triệu chứng của u xơ tiền liệt tuyến, triệu chứng của viêm tuyến tiền liệt và nhiễm trùng đường tiết niệu.

• Biểu hiện ung thư tuyến tiền liệt:
  • Khó tiểu 
  • Đau khi đi tiểu 
  • Đi tiểu rắt
• Biểu hiện phì đại lành tính tuyến tiền liệt:
  • Đau khi đi tiểu 
  • Thúc tiểu thường xuyên 
  • Tiểu mất kiểm soát lượng ít
• Biểu hiện viêm tuyến tiền liệt:
  • Máu trong tinh dịch hoặc nước tiểu khó 
  • Đau lưng dưới 
  • Đau khi đi đại tiện 
  • Đau khi xuất tinh 
  • Đau khi đi tiểu
• Biểu hiện nhiễm trùng đường tiết niệu:
  • Nước tiểu đục có mùi lạ 
  • Đau bụng dưới 
  • Nhu cầu đi tiểu thường xuyên 
  • Đau ở lưng dưới

5. Thực hiện kiểm tra PSA

Xét nghiệm PSA liên quan đến việc lấy mẫu máu. Lý do chính của xét nghiệm PSA là để sàng lọc ung thư tuyến tiền liệt, nhưng mức PSA cao cũng có thể do một số vấn đề sức khỏe không phải ung thư khác gây ra. 

Có 3 cách xét nghiệm PSA:

• Tốc độ PSA: Tốc độ PSA là sự thay đổi mức PSA theo thời gian. Bạn có thể mắc một dạng ung thư tiềm tàng nếu mức PSA của bạn tăng nhanh. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây đặt câu hỏi về khả năng dự đoán ung thư tuyến tiền liệt từ sinh thiết của tốc độ PSA.
• Tỷ lệ phần trăm PSA tự do: PSA lưu thông trong máu ở hai dạng – gắn với một số protein trong máu hoặc không gắn (tự do). Có khả năng bạn bị ung thư tuyến tiền liệt nếu bạn có tỷ lệ phần trăm PSA tự do thấp và mức PSA cao.
• Mật độ PSA: Các tình trạng tuyến tiền liệt lành tính không tạo ra nhiều PSA trên mỗi thể tích mô như ung thư tuyến tiền liệt. Phép đo mật độ PSA điều chỉnh giá trị PSA cho thể tích tuyến tiền liệt. Để đo mật độ PSA, bạn sẽ cần thực hiện MRI hoặc siêu âm qua trực tràng.

Bạn sẽ không cần nhịn ăn hoặc uống trước khi xét nghiệm máu PSA, nhưng có một số điều bạn nên tránh trước khi xét nghiệm PCA. Các hoạt động như đi xe đạp, đi xe máy hoặc xe địa hình hoặc cưỡi ngựa có thể làm tăng nhẹ PSA trong một khoảng thời gian ngắn, vì vậy điều quan trọng là tránh các bài tập này trong vài ngày trước khi thử nghiệm. Bạn cũng nên kiêng mọi hoạt động tình dục bao gồm xuất tinh trong ít nhất 48 giờ trước khi thử nghiệm. 

6. Lựa chọn điều trị PSA tăng cao

Các lựa chọn điều trị mà bạn sẽ có đối với mức PSA tăng cao sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra mức PSA tăng cao. Các lựa chọn điều trị ung thư tuyến tiền liệt bao gồm:

• Xạ trị áp sát (xạ trị trong) 
• Hóa trị Liệu pháp áp lạnh (đóng băng tế bào ung thư) 
• Xạ trị ngoài 
• Siêu âm HIFU 
• Điều trị nội tiết tố, còn được gọi là liệu pháp ức chế androgen 
• Phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt (chẳng hạn như phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt bằng robot)

Các lựa chọn điều trị phì đại lành tính tuyến tiền liệt bao gồm:

• Thuốc 
• Phẫu thuật 
• Thực phẩm bổ sung

Các lựa chọn điều trị viêm tuyến tiền liệt sẽ khác nhau tùy thuộc vào việc bạn có bị nhiễm trùng hoặc các triệu chứng tiết niệu hay không. Điều trị nhiễm trùng sẽ liên quan đến thuốc kháng sinh, trong khi điều trị các triệu chứng tiết niệu cần dùng thuốc chẹn alpha.

Xét nghiệm mức PSA có thể giúp bạn phát hiện mức độ bất thường và tìm cách điều trị nếu cần. Ngoài ra để tiến hành điều trị bản thân người bệnh nên gặp bác sĩ kiểm tra để được hướng dẫn và thực hiện an toàn hiệu quả.

Nguồn: Driphydration.com