Khi nào cần thực hiện xét nghiệm máu nhiễm mỡ?

1. Xét nghiệm máu nhiễm mỡ là gì?

Xét nghiệm máu nhiễm mỡ (hoặc xét nghiệm lipid máu) là 1 loại xét nghiệm máu đơn giản được thực hiện để đo lượng cholesterol và triglycerides có trong máu. Đây là một phần quan trọng của đánh giá sức khỏe tim mạch và quản lý nguy cơ các bệnh lý tim mạch.

Các thành phần chính của xét nghiệm máu nhiễm mỡ bao gồm:

Cholesterol toàn phần

Đây là tổng lượng cholesterol trong máu, bao gồm cả cholesterol LDL (kém) và HDL (tốt). Cholesterol toàn phần thường được đo bằng đơn vị miligam trên deciliter (mg/dL). Chỉ số cholesterol toàn phần bình thường nằm trong khoảng 3,9 – 5,7 mmol/L.

Cholesterol LDL (Low-Density Lipoprotein)

Đây là loại cholesterol xấu vì nó có thể tích tụ trên thành động mạch và góp phần tạo nên mảng bám. Mức LDL cao có nguy cơ gây tắc nghẽn động mạch. Chỉ số Cholesterol LDL bình thường khi ≤ 3,4 mmol/L.

Cholesterol HDL (High-Density Lipoprotein)

Đây là loại cholesterol tốt vì nó giúp loại bỏ cholesterol từ mạch máu và vận chuyển nó đến gan để loại bỏ khỏi cơ thể. Mức HDL cao có khả năng bảo vệ sức khỏe tim mạch. Chỉ số Cholesterol HDL bình thường khi ≥  0,9 mmol/L

Triglycerides

Đây là một dạng chất béo có mặt trong máu. Mức triglycerides cao có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch và có thể liên quan đến béo phì và tiểu đường. Chỉ số Triglycerides bình thường nằm trong khoảng 0,46 – 1,88 mmol/L.

Kết quả của xét nghiệm mỡ máu giúp bác sĩ đánh giá nguy cơ của bạn về các bệnh tim mạch như bệnh tắc nghẽn động mạch và đột quỵ. Dựa trên kết quả, bác sĩ có thể đưa ra các khuyến nghị về chế độ ăn uống, lối sống, và cần thiết thì cả thuốc để kiểm soát mức độ lipid máu của bạn và bảo vệ sức khỏe tim mạch.

2. Vai trò của xét nghiệm máu nhiễm mỡ

Xét nghiệm mỡ máu có vai trò quan trọng trong chăm sóc sức khỏe bởi nó cung cấp thông tin cụ thể về mức độ của các chất béo trong máu và giúp bác sĩ đánh giá nguy cơ tim mạch của bạn. Dưới đây là các vai trò quan trọng của các xét nghiệm máu nhiễm mỡ:

• Đánh giá nguy cơ tim mạch

Xét nghiệm mỡ máu giúp bác sĩ đánh giá nguy cơ bạn mắc các bệnh tim mạch như tắc nghẽn động mạch và đau thắt ngực. Các chỉ số chất béo như cholesterol LDL (kém), cholesterol HDL (tốt) và triglycerides cung cấp thông tin về sự tích tụ của các mảng bám trong động mạch và khả năng loại bỏ cholesterol khỏi máu.

• Hướng dẫn điều trị

Khi xem xét kết quả xét nghiệm mỡ máu, bác sĩ có thể đưa ra các khuyến nghị về chế độ ăn uống, lối sống, hoặc thuốc uống cần thiết để kiểm soát mức chất béo trong máu. Ví dụ, nếu bạn có mức cholesterol LDL cao, bác sĩ có thể gợi ý bạn thay đổi chế độ ăn uống để giảm cung cấp cholesterol từ thực phẩm và tăng cường hoạt động thể chất.

• Theo dõi tiến trình

Xét nghiệm máu nhiễm mỡ thường được thực hiện định kỳ để theo dõi sự thay đổi trong mức độ chất béo máu của bạn. Nếu bạn đã thay đổi lối sống hoặc bắt đầu điều trị, xét nghiệm máu nhiễm mỡ sau một khoảng thời gian nhất định giúp đánh giá hiệu quả của biện pháp điều trị.

• Phát hiện sớm bệnh lý

Một số bệnh lý tiền đề có thể được phát hiện thông qua xét nghiệm mỡ máu. Ví dụ, mức cholesterol LDL cao có thể là dấu hiệu của bệnh động mạch vàng (angina) hoặc tắc nghẽn động mạch cơ tim (atherosclerosis). Bằng cách phát hiện sớm, bạn và bác sĩ có thể thực hiện các biện pháp phòng ngừa hoặc điều trị kịp thời.

• Đánh giá tác động của thuốc uống

Nếu bạn đang sử dụng thuốc uống để kiểm soát mỡ máu, xét nghiệm máu nhiễm mỡ định kỳ có thể giúp đánh giá tác động của thuốc và điều chỉnh liều lượng nếu cần thiết.

3. Khi nào cần thực hiện xét nghiệm máu nhiễm mỡ?

Xét nghiệm mỡ máu thường được chỉ định cho tất cả đối tượng ở độ tuổi trung niên trở lên, người có người thân trong gia đình có mỡ máu cao, thừa cân béo phì, nguy cơ bị tim mạch, mạch máu, đái tháo đường, bệnh thận, suy giáp…; thậm chí người dân thành thị có thể xét nghiệm sớm từ 20 tuổi do lối sống lười vận động, dùng nhiều thức ăn nhanh. Dưới đây là một số trường hợp cần thực hiện xét nghiệm máu nhiễm mỡ:

• Đánh giá nguy cơ tim mạch

Nếu bạn có các yếu tố nguy cơ tim mạch như tiền sử gia đình về bệnh tim mạch, hút thuốc, tiền sử tiểu đường, béo phì hoặc không hoạt động vận động đủ, bạn nên thực hiện xét nghiệm máu nhiễm mỡ để đánh giá nguy cơ của mình.

• Theo dõi sức khỏe tim mạch

Nếu bạn đã được chẩn đoán với bệnh tim mạch hoặc đang điều trị bệnh tim mạch, xét nghiệm máu nhiễm mỡ thường được thực hiện để theo dõi sự thay đổi trong mức nhiễm mỡ trong cơ thể sau khi bạn bắt đầu điều trị.

• Theo dõi tiền sử nhiễm mỡ cao

Nếu bạn có tiền sử mức nhiễm mỡ cao hoặc đã từng bị bệnh nhiễm mỡ, thường cần thực hiện xét nghiệm định kỳ để kiểm tra mức nhiễm mỡ và đảm bảo rằng chúng không tăng cao hơn.

• Theo dõi chế độ ăn uống và lối sống

Nếu bạn đang thực hiện các thay đổi về chế độ ăn uống hoặc lối sống để giảm mức nhiễm mỡ, xét nghiệm máu có thể được thực hiện để theo dõi sự tiến bộ và hiệu quả của các biện pháp này.

• Theo dõi thuốc

Nếu bạn đang dùng các loại thuốc như statin để điều trị nhiễm mỡ, xét nghiệm máu có thể được thực hiện để kiểm tra tác động của thuốc lên mức nhiễm mỡ và sức khỏe tổng thể của bạn.

• Các triệu chứng bất thường

Nếu bạn có các triệu chứng như đau ngực, khó thở, hoặc đau ngực khi tập thể dục, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu nhiễm mỡ để kiểm tra tình trạng tim mạch của bạn.

Tóm lại, xét nghiệm máu nhiễm mỡ là một công cụ quan trọng để duy trì sức khỏe tim mạch. Dựa trên yếu tố nguy cơ và tình trạng sức khỏe cá nhân, bạn và bác sĩ của bạn có thể quyết định thời điểm thích hợp để thực hiện xét nghiệm này. Hãy luôn thảo luận với bác sĩ để có kế hoạch xét nghiệm phù hợp và duy trì sức khỏe tim mạch tốt.