Fructose là gì và có làm bạn tăng cân không?

1. Fructose là gì?

Đường bổ sung bao gồm glucose và fructose là một trong hai thành phần chính có trong thực phẩm. Vậy fructose là gì? Fructose là một loại đường đơn chiếm 50% khối lượng đường ăn thông thường (sucrose). Đường hàng ngày cũng bao gồm glucose, là nguồn năng lượng chính cho các tế bào trong cơ thể. Tuy nhiên, fructose phải được chuyển đổi thành glucose trong gan trước khi cơ thể sử dụng. Fructose cũng được tìm thấy trong nhiều chất làm ngọt như siro ngô hàm lượng đường cao và siro cây thùa. 

Trên thực tế, nhiều loại trái cây và rau quả ngọt chứa một lượng tương đối nhỏ đường fructose. Một số người không hấp thụ hết lượng đường fructose mà họ tiêu thụ. Tình trạng này, được gọi là kém hấp thu fructose, được đặc trưng bởi các dấu hiệu đầy hơi và các khó chịu tiêu hóa khác.

Trong những trường hợp này, fructose hoạt động như một loại carbohydrate, có thể lên men và được phân loại là FODMAP. Trái với glucose, fructose làm giảm lượng đường trong máu. Do đó, một số chuyên gia y tế khuyên dùng fructose như một chất làm ngọt "an toàn" cho những người mắc bệnh tiểu đường loại 2. Nhưng các nhà khoa học lo lắng rằng việc tiêu thụ quá nhiều đường fructose có thể gây ra những tác động làm rối loạn chuyển hóa.

2. Đường fructose có làm tăng cân không?

Glucose và fructose được chuyển hoá rất khác nhau trong cơ thể. Bên cạnh đó, mọi tế bào trong cơ thể đều chứa glucose thì cơ quan duy nhất có thể chuyển hóa fructose với số lượng đáng kể là gan. Khi chúng ta ăn một chế độ ăn nhiều calo và fructose, gan sẽ bị quá tải và bắt đầu chuyển hóa fructose thành chất béo. Vậy dùng fructose có tăng cân không? Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng, đường fructose có thể kích thích phản ứng nội tiết tố trong cơ thể thúc đẩy tăng cân, việc tiêu thụ fructose dư thừa có thể là nguyên nhân chính của nhiều căn bệnh nghiêm trọng bao gồm béo phì, tiểu đường loại 2, bệnh tim hay thậm chí là ung thư. 

Bên cạnh đó, việc tiêu thụ nhiều fructose dưới dạng đường ăn có thể gây ra các tác hại như làm suy yếu thành phần lipid máu. Fructose làm tăng mức LDL cholesterol dẫn đến chất béo tích tụ xung quanh cơ quan nội tạng và có thể gây ra bệnh tim mạch. Ngoài ra, fructose làm tăng nồng độ uric acid trong máu dẫn đến cao huyết áp hay bệnh gút. Chất béo tích tụ trong gan dẫn đến gan nhiễm mỡ mà không do tác hại của rượu bia. Từ đó, gây ra tình trạng kháng insulin dẫn đến tiểu đường loại 2 và béo phì. Trái với glucose, fructose không kìm hãm được sự thèm ăn của bạn và chúng có thể khiến bạn ăn quá nhiều. Không dừng lại ở đó, fructose có thể gây kháng leptin nếu bạn tiêu thụ quá nhiều gây rối loạn sự điều chỉnh bodyfat, góp phần gây béo phì. 

Ta có thể thấy rằng, fructose từ đường ăn có hại nhưng fructose trong thực phẩm như trái cây tươi hay rau củ đều không ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ. Trái cây là những loại thực phẩm tươi có lượng calorie density thấp và cung cấp nhiều chất xơ. Hàm lượng chất xơ trong trái cây có thể làm cơ thể thay đổi cách xử lý các loại đường. Trong trái cây có chứa nhiều chất phytochemical rất tốt cho sức khỏe, vì vậy việc tiêu thụ 30g fructose từ trái cây khác với việc uống 30g fructose có hàm lượng cao. 

Tóm lại, nếu thường xuyên tiêu thụ quá nhiều đồ uống có chứa đường fructose sẽ làm suy yếu quá trình điều chỉnh cân bằng năng lượng và gây mất cân bằng năng lượng lâu dài. Từ đó, sẽ khiến bạn ăn nhiều hơn, giảm tiêu hao năng lượng và tăng cân. Vì vậy, cần hạn chế tiêu thụ đồ uống có chứa đường fructose (không bao gồm trái cây) vì lượng đường fructose trong trái cây tương đối ít trong chế độ ăn uống.