Chế độ ăn cho người đau dạ dày cần lưu ý gì?

1. Chế độ ăn cho người đau dạ dày có gì cần lưu ý ?

Việc xây dựng một chế độ ăn uống cho người đau dạ dày phù hợp có ý nghĩa quan trọng trong kết quả điều trị bệnh đau dạ dày. Người bệnh cần lưu ý một số vấn đề sau để có được một chế độ ăn uống lành mạnh mỗi ngày:

Những thực phẩm người đau dạ dày nên ăn:

Những thực phẩm được ưu tiên trong chế độ ăn người đau dạ dày là những thực phẩm có tác dụng bảo vệ niêm mạc dạ dày bằng cách bao bọc và tạo lớp màng bảo vệ dạ dày như trứng, sữa, mật ong,... Đồng thời, cà rốt, nghệ, bông cải xanh… cũng đều là những thực phẩm có khả năng chống oxy hóa cao giúp tiêu viêm, kháng khuẩn, giảm sưng sẽ có tác dụng làm lành các vết loét ở dạ dày.

Bên cạnh đó, bạn hãy thêm những thực phẩm có tính trung hòa acid vào chế độ ăn cho người viêm loét dạ dày để giảm thiểu các cơn đau dạ dày. Những ví dụ điển hình của nhóm thực phẩm này là bánh mỳ, khoai lang, cháo,…

Khi bị đau dạ dày, khả năng tiêu hóa và hấp thu thức ăn của dạ dày sẽ bị giảm đi khiến bạn rơi vào tình trạng thiếu hụt vitamin và chất khoáng thiết yếu. Vì vậy, để không rơi vào trương hợp này, bạn hãy lựa chọn nhiều loại rau, củ màu xanh đậm, trái cây sặc sỡ,… vào chế độ ăn cho người bị đau dạ dày của mình để bổ sung vitamin A, D, B. Ngoài ra, để giảm thiểu việc bị rối loạn tiêu hóa, bạn nên bổ sung những thực phẩm giàu Probiotic như: sữa chua,,… Đây là những sự lựa chọn hợp lý để giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột.

Cách chế biến các món ăn

Sau khi chọn lựa được những thực phẩm phù hợp với chế độ ăn cho người bị đau dạ dày, bạn cũng cần phải lưu ý đến cách chế biến. Những cách đơn giản như: luộc, chưng, hấp, hầm,… là những sự lựa chọn hợp lý, đồng thời bạn nên hạn chế chiên rán để giảm lượng dầu mỡ hấp thu vào cơ thể. Những cách chế biến đơn giản nhưng giúp làm mềm thực phẩm trở nên dễ ăn sẽ hạn chế được tình trạng dạ dày bị co bóp quá mức dẫn đến các cơn đau dạ dày.

Chia nhỏ bữa ăn

Một lưu ý cần nhớ khi ăn uống nếu bạn bị viêm loét dạ dày đó là chia nhỏ lượng thức ăn trong ngày thành nhiều bữa. Vì việc ăn một lượng lớn thực phẩm trong một lúc sẽ khiến dạ dày không thể tiêu hóa hết, tăng tiết nhiều acid gây kích thích niêm mạc và làm nặng thêm tình trạng đau cũng như viêm loét dạ dày. 

Ăn đúng bữa

Hãy luyện tập thói quen ăn uống đúng giờ trong ngày vào các thời điểm nhất định để hạn chế đau dạ dày. Nếu để bụng đói, dịch vị sẽ tiết nhiều hơn và gây kích thích niêm mạc và tăng co bóp làm người bệnh rất khó chịu. Ngoài việc chú ý ăn đúng bữa, bạn cũng cần ăn chậm và nhai kỹ để thức ăn được nghiền nát hơn và giúp giảm áp lực lên dạ dày trong việc tiêu hóa.

2. Gợi ý thực hành chế độ ăn cho người đau dạ dày hiệu quả

Để áp dụng chế độ ăn cho người đau dạ dày một cách hiệu quả, bạn có thể tham khảo những gợi ý sau đây:

• Thái nhỏ và nấu chín kỹ, mềm thức ăn. Chế biến thức ăn bằng cách luộc, hấp, hầm hoặc om để dễ tiêu hóa và dễ hấp thu hơn.
• Ăn uống có giờ giấc, không để bụng quá đói vì dạ dày rỗng sẽ co bóp mạnh và gây đau, thậm chí là chảy máu; 
• Ngược lại, cũng không nên ăn quá no làm tăng trương lực thành dạ dày, dẫn đến co bóp yếu và làm giảm quá trình nhào trộn thức ăn và cọ xát nhiều khiến cơn đau dạ dày khó chịu hơn.
• Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày giúp tránh tình trạng dạ dày bị trống làm tăng tiết acid gây đau.
• Ăn chậm và nhai kỹ và tập trung khi ăn, tránh vừa ăn vừa làm việc khác, ... để giúp tăng bài tiết nước bọt và tiêu hoá dễ dàng hơn.
• Hạn chế ăn thức ăn quá đặc vì dịch vị khó thấm vào khối thức ăn gây khó tiêu, hoặc ăn quá lỏng làm pha loãng dịch vị gây ra giảm khả năng tiêu hóa.
• Tuyệt đối tránh ăn khi món ăn còn quá nóng hoặc quá lạnh vì chúng đều gây đau dạ dày do bị co bóp mạnh. Khoảng nhiệt độ hợp lý cho thức ăn là từ 40-50 độ C.

Đối với bệnh nhân bị loét dạ dày tá trạng cần chia chế độ ăn thành 3 giai đoạn tùy theo tình trạng bệnh:

Giai đoạn 1: dành cho người vừa mới điều trị loét dạ dày. 

Chỉ nên ăn sữa, khoảng cách giữa 2 lần dùng sữa là từ 1-2 giờ với mỗi lần chỉ khoảng khoảng 100ml một lần. Tổng năng lượng cung cấp hàng ngày chỉ cần 1200 Calo. Sau 2 đến 3 ngày nếu dạ dày giảm đau thì có thể trộn thêm kem vào sữa để tăng thêm năng lượng.

Giai đoạn 2: khi dạ dày hết đau 

Bắt đầu ăn trở lại với những đồ mềm nhuyễn như cháo, súp, bạn nên ăn 6 bữa /ngày mỗi lần 100 ml sau đó tăng dần lên. Bạn cũng có thể ăn các loại thức ăn khác như : bánh mỳ, bánh quy, cơm nếp, thịt cá,... nhưng phải nghiền nát và phải nhai thật kỹ trước khi nuốt để đồ ăn thấm nước bọt.

Giai đoạn 3: có thể bắt đầu ăn đồ đặc dần lên nhưng phải đảm bảo ăn thức ăn mềm, nấu chín nhừ và vẫn tiếp tục ăn 5-6 bữa/ngày,.

Áp dụng chế độ ăn uống hợp lý sẽ giúp hỗ trợ tích cực trong việc điều trị bệnh viêm loét dạ dày- tá tràng, giảm các cơn đau và cải thiện khả năng tiêu hoá và hấp thu dinh dưỡng cho người bệnh. Do đó, bên cạnh việc tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, người bệnh cần có chế độ ăn uống cho người đau dạ dày phù hợp để góp phần mang lại hiệu quả tốt nhất trong điều trị.

3. Những thực phẩm nên bổ sung vào chế độ ăn cho người đau dạ dày

Cơm

Cơm mềm, dễ tiêu hóa và có khả năng bao bọc niêm mạc dạ dày nên giúp tránh kích thích, giảm tiết nhiều acid; từ đó làm giảm các cơn đau dạ dày. Ngoài ra, cơm còn có thể giúp giảm nguy cơ tiêu chảy bằng cách hấp thụ các chất lỏng bên trong dạ dày. Tác dụng tương tự cũng xảy ra khi bạn ăn xôi, bánh mì, cháo, khoai, bánh chưng,... Lưu ý là những thực phẩm thô chưa tinh chế như bắp, nếp, gạo lứt hay các loại đậu... mặc dù rất tốt cho sức khoẻ vì giàu chất xơ, vitamin, khoáng chất và các chất chống oxy hoá nhưng lại không thích hợp cho người đau dạ dày vì khó tiêu hoá hơn.

Chuối

Chuối thuộc nhóm thực phẩm thân thiện với dạ dày thuộc hàng top đầu bởi khả năng trung hòa acid dịch dạ dày và giảm viêm. Bên cạnh đó, chuối cũng có lượng đường bột cao sẽ đảm bảo năng lượng vì người bị đau dạ dày thường bị thiếu năng lượng do hấp thu kém. Ngoài ra, hàm lượng kali cao có trong chuối cũng giúp bù đắp tốt lượng kali thiếu hụt vì khó ăn uống hoặc bị tiêu chảy, nôn ói khi bị viêm loét dạ dày; chất xơ hoà tan pectin trong chuối cũng là thành phần có lợi với người rối loạn tiêu hóa.

Soup

Soup là món ăn lành mạnh, không gây "áp lực" với hệ tiêu hóa vì chỉ gồm những nguyên liệu nấu chín, mềm. Đồng thời lượng nước nhiều giúp món ăn trở nên dễ tiêu hoá hơn cho người bệnh .

Nước dừa

Nước dừa là thực phẩm bổ sung điện giải và các khoáng chất thiết yếu như natri, kali, canxi sẽ giúp làm giảm tình trạng thiếu hụt do ăn uống kém hoặc mất nước sau tiêu chảy, nôn ói.

Sữa chua

Sữa chua có nhiều probiotic, enzyme sẽ là sản phẩm thích hợp để hỗ trợ hệ tiêu hóa và nâng cao sức khỏe đường ruột. Những loại sữa chua ít béo sẽ giúp ích trong phần lớn các trường hợp đau dạ dày, vì chúng có vai trò làm lớp đệm trên niêm mạc và giảm kích thích dạ dày. Tuy nhiên, hãy bắt đầu với lượng ít và điều chỉnh theo sự phản ứng của cơ thể khi ăn.

Nước ép táo

Nước ép táo rất giàu dinh dưỡng với thành phần dồi dào chất xơ hoà tan pectin thúc đẩy hoạt động của dạ dày và đường ruột. Táo không chỉ giúp cơ thể dễ tiêu hoá mà còn giúp phòng ngừa tiêu chảy, táo bón.

Trà thảo dược

Đa số các loại trà thảo dược có khả năng điều hòa chức năng tiêu hóa, ngăn các triệu chứng chứng khó chịu và đầy bụng. Đặc biệt, trà thảo dược chiết xuất từ hoa cúc còn có tác dụng giảm viêm nhiễm.

Đậu bắp

Đậu bắp là thực phẩm giàu vitamin B, C, E, và các dưỡng chất khác. Điều đặc biệt làm cho chúng thích hợp trong chế độ ăn cho người đau dạ dày là chất nhầy trong đậu bắp giúp bảo vệ tốt cho niêm mạc dạ dày, chúng là phức hợp của protein kết dính pectin, polysaccharides và một số chất khác. Các chất này hạn chế tổn thương niêm mạc dạ dày cũng như hỗ trợ làm liền các vết viêm loét trong dạ dày.

Nghệ và mật ong

Đây là hỗn hợp nổi tiếng trong chế độ ăn uống cho người đau dạ dày mà bất kỳ bệnh nhân nào cũng đã từng sử dụng. Tinh bột nghệ và mật ong là bài thuốc đông y được áp dụng để điều trị bệnh lý viêm loét dạ dày từ lâu đời. Nghệ có tác dụng giảm tiết dịch vị, chống viêm và kiềm hoá độ acid dạ dày, trong khi mật ong giúp trung hòa nồng độ acid dịch vị và hạn chế tình trạng kích ứng dạ dày.

Cuối cùng, những thực phẩm giàu dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất như ngũ cốc, rau củ màu đỏ và xanh đậm,... cần được tăng cường trong chế độ ăn người đau dạ dày để cải thiện tình trạng thiếu hụt vitamin và khoáng chất. Hàm lượng vitamin A, B, D, K, sắt, canxi, acid folic, kẽm, magie giúp cơ thể không rơi vào tình trạng thiếu dinh dưỡng do hấp thu kém.

Chế độ ăn có vai trò rất quan trọng trong quá trình chăm sóc và điều trị viêm loét dạ dày tá tràng. Người bệnh cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng và kế hoạch thực hiện khoa học để mang lại kết quả tốt nhất.