Mục đích của xét nghiệm ALT máu

1. Xét nghiệm ALT là gì?

Nếu bạn muốn biết “ALT trong xét nghiệm máu là gì?” thì cần nắm rõ các thông tin sau:

1.1. Chỉ số xét nghiệm máu ALT SGPT là gì?

Chỉ số ALT máu là tên viết tắt của enzym đặc trưng trong gan, có tên gọi Alanine aminotransferase. ALT cũng xuất hiện lượng ít ở cơ xương, thận và tim. Tuy nhiên, phần nhiều là nằm ở gan nên thường sử dụng là chỉ số đánh giá sức khỏe cũng như phòng ngừa bệnh lý gan.

1.2. Mục đích tiến hành xét nghiệm ALT

Xét nghiệm ALT máu là 1 loại kiểm tra giúp đánh giá mức độ tổn thương và theo dõi sức khỏe của gan. Do đó, ALT có mục đích chính là phát hiện bệnh như viêm gan, xơ gan hay suy giảm chức năng gan từ sớm trước khi bệnh trở nên nặng hơn. Với bệnh nhân mắc bệnh gan, xét nghiệm này sẽ góp phần kiểm soát và tránh tình trạng gan trở nên nghiêm trọng hơn.

1.3. Trường hợp cần chỉ định xét nghiệm ALT máu

Xét nghiệm ALT máu có thể được thực hiện định kỳ theo các đợt kiểm tra sức khỏe của mỗi người. Do đó không nhất thiết là người bệnh mới cần kiểm tra chỉ số này. Tuy nhiên, có một số trường hợp đặc biệt bác sĩ thường sẽ chỉ định là kiểm tra chỉ số xét nghiệm máu ALT SGPT, gồm:

• Bệnh nhân cần đánh giá chính xác mức độ tổn thương trên gan.
• Chẩn đoán cụ thể nguy cơ mắc một số bệnh lý về gan như: Xơ gan, viêm gan (nguyên nhân từ thuốc điều trị, vi rút siêu vi hay đồ uống có cồn).
• Kiểm soát điều chỉnh trong khi bệnh nhân sử dụng thuốc có nguy cơ gây nhiễm độc gan.
• Chẩn đoán cho bệnh nhân có biểu hiện vàng da, máu bất thường…
• Bệnh nhân béo phì.
• Bệnh nhân có biểu hiện rối loạn khả năng chuyển hóa.
• Bệnh nhân tiểu đường.

Ngoài ra, người không mắc bệnh nhưng có xuất hiện một số triệu chứng sau cũng cần chú ý xét nghiệm máu ALT sớm để đánh giá chức năng gan:

• Nôn;
• Ăn không ngon;
• Mệt mỏi;
• Suy giảm khả năng vận động;
• Da chuyển màu vàng;
• Nổi ngứa trên da;
• Đau bụng;
• Chướng bụng;
• Màu phân bất thường (sáng màu, màu đất sét).

Để đánh giá chính xác bệnh lý trên gan, ngoài ALT thì cũng cần sử dụng thêm một số xét nghiệm khác kết hợp. Đôi khi chỉ số ALT máu sẽ tăng dù gan không bị vấn đề nghiêm trọng nhưng cũng là căn cứ giúp cho bác sĩ chú ý và hỗ trợ bệnh nhân phòng bệnh sớm.

1.4. Ý nghĩa kết quả xét nghiệm máu ALT là gì?

Mỗi chỉ số xét nghiệm đều có những ý nghĩa riêng. Với ALT, nếu kết quả xét nghiệm ALT máu ở mức bình thường thì không phải biểu hiện của bệnh lý nghiêm trọng. Đôi khi chỉ số ALT tăng cao nhưng gan không hẳn đã mắc bệnh nghiêm trọng. Do đó, cần kết hợp cùng nhiều phương pháp chẩn đoán khác để tìm đúng nguyên nhân gây bệnh. Khi phát hiện sớm sự tăng cao của ALT, người bệnh có thể phòng chống và giảm nguy cơ biến chứng nặng như suy gan, thậm chí là tử vong. Thêm vào đó, khi người bệnh điều trị bằng thuốc thì chỉ số ALT trong xét nghiệm máu cũng giúp bác sĩ theo dõi và phòng tránh nhiễm độc gan do thuốc gây ra.

Chỉ số ALT có ý nghĩa quan trọng trong phát hiện tổn thương và bệnh lý gan từ giai đoạn mầm. Do đó, thực hiện kiểm tra và so sánh các kết quả xét nghiệm máu ALT sẽ giúp phòng và chữa bệnh từ sớm để mức độ tổn thương, biến chứng trên gan được giảm thiểu tối đa.

2. Với bệnh nhân thừa cân béo phì thì xét nghiệm ALT có giá trị như thế nào?

Béo phì là  nguyên nhân dẫn đến gan nhiễm mỡ. Chỉ số ALT lúc này sẽ là căn cứ giúp bệnh nhân theo dõi và kiểm soát sức khỏe, tránh những biến chứng nguy hiểm.

Béo phì được chia thành nhiều mức độ và chỉ số BMI là căn cứ chính để đánh giá. Thông thường, chỉ số BMI từ 20 đã bắt đầu có dấu hiệu của dư thừa mỡ. Tuy nhiên, khi BMI tăng trong khoảng 25 - 30 mới được gọi là béo phì. Ở giai đoạn này, người bệnh sẽ thực hiện kiểm tra ALT thường xuyên theo hướng dẫn bác sĩ.

Sở dĩ cần kiểm tra ALT vì bệnh nhân béo phì sẽ giảm khả năng chuyển hóa dinh dưỡng nạp vào, đồng thời tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ. Do vậy, nếu được kiểm soát chỉ số ALT và có biện pháp điều trị kịp thời sẽ cải thiện tình trạng mỡ thừa, phòng bệnh gan nhiễm mỡ cùng các bệnh lý khác gây nguy hiểm cho gan.

3. Những điểm cần lưu ý trong kết quả xét nghiệm máu ALT

Con số cụ thể để đánh giá chỉ số ALT còn tùy theo cơ địa mỗi người. Chỉ số bình thường sẽ được áp dụng cho người khỏe mạnh còn bất thường là người có nguy cơ hoặc đang mắc bệnh gan.

3.1. Kết quả xét nghiệm ALT bình thường

Chỉ số ALT ở mỗi đối tượng bệnh nhân không giống nhau. Do đó, khi kiểm tra kết quả bác sĩ sẽ căn cứ theo độ tuổi và tình trạng của bệnh nhân để đưa ra chính xác nhất. Hiện nay, có 3 nhóm đối tượng chính dùng đánh giá chỉ số ALT phổ biến là trẻ nhỏ, người trưởng thành và người cao tuổi.

• Người cao tuổi: Người cao tuổi thường mắc nhiều bệnh lý hơn nên các chỉ số xét nghiệm sẽ tăng cao. Do vậy, khi kiểm tra ALT máu, bác sĩ sẽ so sánh sự biến đổi ALT trong nhiều lần kiểm tra cùng các bệnh lý được phát hiện để đánh giá. Nếu ALT ít biến động trong các lần xét nghiệm thì sức khỏe đáng ở mức ổn.
• Người trưởng thành và trẻ em: Trẻ em và người lớn có sức khỏe tốt hơn nên chỉ số ALT sẽ được đo là 4 - 36 đơn vị/L với điều kiện thân nhiệt 37 độ C. Nếu thân nhiệt cao hoặc thấp hơn sẽ có thể ảnh hưởng đến sự đánh giá chỉ số ALT.
• Trẻ sơ sinh vì cơ thể còn nhỏ và non nớt nên chỉ số ALT đo được thường cao gấp đôi với mức bình thường ở người lớn. Do đó, trẻ sơ sinh thường được quan tâm chăm sóc nếu có biểu hiện bệnh lý gan như vàng mắt, vàng da.

3.2. Kết quả xét nghiệm ALT bất thường

Kết quả bất thường được hiểu là khi xét nghiệm ALT máu có kết quả cao hơn mức bình thường. Tùy theo lượng tăng của chỉ số có thể phân thành 3 mức độ là nhẹ, vừa và nặng:

• Bệnh lý nhẹ và vừa: Mức độ thường ALT không tăng quá cao chỉ hơn bình thường 2- 4 lần.  Do đó, nếu chỉ số ALT không quá 4 lần mức bình thường thì có thể do ảnh hưởng từ thói quen sinh hoạt hay một số bệnh lý mãn tính.
• Bệnh lý nặng: ALT có thể tăng gấp 100 lần so với thông số bình thường. Chỉ số tăng càng cao thì mức độ bệnh càng nghiêm trọng. Với viêm gan cấp tính, chỉ số ALT cũng tăng cao nhưng nếu phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ có thể ổn định ALT sau 3 - 6 tháng.

Hiện nay, thực hiện xét nghiệm máu tổng quát sẽ hỗ trợ từ cơ bản đến nâng cao giúp bệnh nhân nắm rõ tình trạng sức khỏe. Thông qua kết quả xét nghiệm, bác sĩ sẽ đánh giá được tình trạng sức khỏe tổng thể của bạn, nguy cơ mắc các bệnh lý như mỡ máu, tiểu đường, gan nhiễm mỡ, thừa cân béo phì. Từ đó sẽ có những lời khuyên phù hợp về hướng xử lý. Bản thân mỗi người nên chủ động kiểm tra định kỳ theo khuyến cáo của Bộ Y tế để sớm phát hiện và điều trị những bệnh ở giai đoạn đầu.