Ăn dầu đậu phộng có tốt không? Ai không nên dùng dầu đậu phộng?

Dầu đậu phộng là gì?

Dầu đậu phộng là loại dầu thực vật chiết xuất từ hạt đậu phộng (lạc), thường được sản xuất bằng cách ép hoặc tách dầu từ hạt đã rang hoặc thô. Dầu có màu vàng nhạt, mùi thơm nhẹ, và điểm khói cao, nên rất phù hợp để chiên, xào và nấu ở nhiệt độ cao mà không làm mất chất dinh dưỡng.

Về thành phần dinh dưỡng, dầu đậu phộng chủ yếu gồm chất béo, trong đó chất béo không bão hòa đơn như axit oleic chiếm phần lớn. Đây là loại chất béo tốt cho tim mạch, giúp giảm cholesterol xấu (LDL) và tăng cholesterol tốt (HDL). Ngoài ra, dầu còn giàu chất béo không bão hòa đa như linoleic acid (omega‑6) và vitamin E – một chất chống oxy hóa mạnh, cùng phytosterol có khả năng hỗ trợ giảm cholesterol trong máu.

Ăn dầu đậu phộng có tốt không?

Nhiều người băn khoăn “ăn dầu đậu phộng có tốt không” bởi đây là loại dầu thực vật phổ biến trong nấu ăn hằng ngày. Thực tế, dầu đậu phộng được chiết xuất từ hạt đậu phộng giàu chất béo không bão hòa, vitamin E và các hợp chất chống oxy hóa, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe nếu sử dụng hợp lý. Một số lợi ích bao gồm:

• Cải thiện sức khỏe tim mạch: Dầu đậu phộng giàu axit béo không bão hòa đơn (MUFA) và không bão hòa đa (PUFA), giúp giảm cholesterol xấu (LDL) và tăng cholesterol tốt (HDL). Một nghiên cứu công bố trên tạp chí Journal of Nutrition cho thấy, việc tiêu thụ các loại dầu thực vật giàu MUFA, trong đó có dầu đậu phộng, có thể giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ.
•  Hỗ trợ kiểm soát đường huyết: “Ăn đậu phộng có tốt cho sức khỏe không?” - câu trả lời là CÓ. Dầu đậu phộng và đậu phộng nguyên hạt giúp cải thiện độ nhạy insulin, hỗ trợ kiểm soát đường huyết, đặc biệt ở những người có nguy cơ tiểu đường type 2. Đây là lựa chọn lành mạnh để nấu ăn, thay vì các loại dầu bão hòa cao như mỡ động vật.
• Chứa chất chống oxy hóa và vitamin E: Dầu đậu phộng là nguồn cung cấp vitamin E – một chất chống oxy hóa quan trọng giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương gốc tự do, hỗ trợ da khỏe mạnh và tăng cường hệ miễn dịch. Một nghiên cứu trên Food Chemistry nhấn mạnh rằng, các hợp chất phenolic trong dầu đậu phộng góp phần làm giảm viêm và stress oxy hóa.

Những hạn chế khi sử dụng dầu đậu phộng

Để tận dụng tối đa lợi ích mà dầu đậu phộng mang lại, việc sử dụng vẫn có một số hạn chế cần lưu ý:

• Chứa nhiều calo và chất béo: Dầu đậu phộng giàu chất béo, do đó lượng calo cao (khoảng 120 calo mỗi thìa canh). Sử dụng quá nhiều dễ dẫn đến tăng cân hoặc khó kiểm soát năng lượng nạp vào cơ thể. Vì vậy, người quan tâm đến cân nặng nên kiểm soát lượng dầu đậu phộng sử dụng hàng ngày.
• Không phù hợp để chiên ở nhiệt độ quá cao: Khi đun nấu ở nhiệt độ cao, dầu đậu phộng có thể phân hủy, tạo ra các hợp chất oxy hóa gây hại cho cơ thể. Nghiên cứu trên Food & Function cảnh báo rằng chiên rán lâu ở nhiệt độ cao với các loại dầu thực vật giàu PUFA có thể làm giảm giá trị dinh dưỡng và sinh ra chất độc hại.
• Nguy cơ dị ứng: Đậu phộng là một trong những nguyên nhân phổ biến gây dị ứng thực phẩm. Những người có cơ địa dị ứng cần tránh hoặc tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng dầu đậu phộng, ngay cả khi đã lọc kỹ.
• Chỉ là một phần của chế độ ăn cân đối: Dầu đậu phộng cung cấp nhiều chất béo lành mạnh và vitamin E, nhưng không thể thay thế các nguồn dinh dưỡng khác. Việc chỉ dựa vào dầu đậu phộng mà bỏ qua rau xanh, trái cây, protein từ động vật hoặc thực vật khác sẽ dẫn đến chế độ ăn thiếu cân bằng.

Ai nên và không nên dùng dầu đậu phộng?

Ngoài biết được ăn dầu đậu phộng có tốt không thì việc hiểu rõ đối tượng phù hợp sẽ giúp tận dụng tối đa lợi ích và tránh rủi ro cho sức khỏe.

Những người nên dùng dầu đậu phộng gồm:

• Người muốn cải thiện sức khỏe tim mạch: Nhờ giàu chất béo không bão hòa đơn và đa, dầu đậu phộng giúp giảm cholesterol xấu (LDL) và tăng cholesterol tốt (HDL), hỗ trợ tim mạch.
• Người cần bổ sung vitamin E và chất chống oxy hóa: Vitamin E trong dầu đậu phộng giúp bảo vệ tế bào, chống viêm và tăng cường hệ miễn dịch.
• Người kiểm soát đường huyết: Nghiên cứu cho thấy dầu đậu phộng và đậu phộng nguyên hạt hỗ trợ cải thiện độ nhạy insulin, giúp kiểm soát đường huyết ổn định.

Những người không nên dùng hoặc hạn chế gồm:

• Người dị ứng đậu phộng: Đây là nhóm cần tuyệt đối tránh, kể cả dầu đậu phộng tinh chế, vì có thể gây phản ứng dị ứng nghiêm trọng.
• Người thừa cân, béo phì hoặc đang kiểm soát calo: Dầu đậu phộng chứa nhiều calo và chất béo, dùng quá nhiều dễ dẫn đến tăng cân nếu không cân đối với chế độ ăn tổng thể.
• Người chiên nấu ở nhiệt độ cao thường xuyên: Dầu đậu phộng không phù hợp để chiên rán lâu ở nhiệt độ cao, vì có thể sinh ra các hợp chất oxy hóa có hại.

Tóm lại, dầu đậu phộng là nguồn chất béo lành mạnh và vitamin E, rất tốt cho tim mạch và kiểm soát đường huyết nếu dùng đúng cách. Tuy nhiên, cần cân nhắc đối tượng sử dụng và cách chế biến để đảm bảo an toàn và tối ưu lợi ích. Việc trả lời câu hỏi “ăn dầu đậu phộng có tốt không?” phụ thuộc phần lớn vào cách dùng và tình trạng sức khỏe của mỗi người.