Nhân rộng chương trình can thiệp thiết yếu về bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường tại tuyến y tế cơ sở trên phạm vi toàn thành phố Hồ Chí Minh sau hợp nhất

Nhằm nâng cao năng lực khám chữa bệnh ban đầu tại tuyến y tế cơ sở đặc biệt là tăng huyết áp (THA) và đái tháo đường (ĐTĐ), trong bối cảnh thành phố hợp nhất với Bình Dương và Bà Rịa Vũng Tàu từ sau ngày 1/7/2025, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM (HCDC) đã tổ chức Hội nghị sơ kết chương trình can thiệp thiết yếu tại tuyến y tế cơ sở vào sáng ngày 17/9/2025 nhằm đánh giá kết quả đạt được đồng thời xây dựng lộ trình nhân rộng mô hình ra toàn thành phố trong thời gian tới.

Tham dự Hội nghị có TS.BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu – Phó Giám đốc Sở Y tế, đại diện Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Bộ môn Y học gia đình – Đại học Y Dược TP.HCM cùng lãnh đạo các Trung tâm Y tế, Trạm Y tế trên địa bàn.

Chương trình can thiệp thiết yếu về bệnh THA, ĐTĐ (WHO PEN) được khởi động tại TP.HCM từ năm 2023, bước đầu đã ghi nhận nhiều kết quả tích cực. Từ 43 trạm y tế ban đầu, đến năm 2025 số cơ sở tham gia đã tăng lên 193 trạm. Đây là bước tiến quan trọng trong việc mở rộng tiếp cận dịch vụ quản lý, điều trị bệnh không lây nhiễm ngay tại cộng đồng.

Chương trình đã chú trọng nâng cao năng lực đội ngũ y tế tuyến cơ sở thông qua nhiều lớp tập huấn, đào tạo; ứng dụng phần mềm báo cáo bệnh không lây nhiễm để theo dõi hiệu quả điều trị, nhắc lịch tái khám; triển khai giám sát từ xa và theo dõi bệnh nhân bỏ trị, góp phần cải thiện chất lượng quản lý điều trị.

So với cuối năm 2024, đến tháng 8/2025 số bệnh nhân đến khám và lấy thuốc tại các trạm y tế tham gia chương trình tăng rõ rệt: bệnh nhân THA từ 7.727 lên 13.782, bệnh nhân ĐTĐ từ 2.636 lên 4.362. Tỷ lệ bệnh nhân quay lại trạm y tế tái khám sau 3 tháng cũng cải thiện đáng kể: THA từ 41% lên 62%, ĐTĐ từ 31% lên 54%. Đặc biệt, hơn 80% bệnh nhân duy trì được huyết áp mục tiêu ổn định và trên 70% đạt đường huyết mục tiêu. Số liệu từ BHXH TP ghi nhận trong 6 tháng đầu năm 2025 số lượng bệnh nhân đến khám chữa bệnh BHYT tại tuyến y tế cơ sở đã tăng khoảng 30% so với cùng kỳ năm 2024.

Bên cạnh kết quả tích cực, chương trình vẫn còn những tồn tại và hạn chế như:

- Tình trạng cung ứng thuốc tại trạm y tế chưa đồng bộ, nguyên nhân chủ yếu do việc tự dự trù thuốc tại trạm chưa hợp lý.

- Việc thay đổi nhân sự phụ trách dẫn đến dữ liệu quản lý chưa cập nhật đầy đủ, kịp thời. Đáng chú ý, trong 8 tháng đầu năm 2025, vẫn còn 08 trạm y tế chưa có bệnh nhân THA và 16 trạm chưa có bệnh nhân ĐTĐ. Nguyên nhân chủ yếu là do bác sĩ kiêm nhiệm nhiều chương trình, thường xuyên vắng mặt; danh mục thuốc và xét nghiệm tại trạm chưa kịp thời bổ sung để đáp ứng nhu cầu bệnh nhân.

Những hạn chế này ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý và làm giảm niềm tin của người dân khi lựa chọn trạm y tế là nơi chăm sóc sức khỏe ban đầu.

Từ những kết quả và những tồn tại, BS.CKI. Nguyễn Ngọc Thuỳ Dương – Phó Giám đốc HCDC – nhấn mạnh trong giai đoạn tới cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó tập trung vào:

- Tăng cường nhân lực và tập huấn chuyên môn cho cán bộ y tế tuyến cơ sở, đặc biệt tại khu vực 2 và 3.

- Củng cố các điều kiện về thiết bị y tế và các danh mục kỹ thuật giúp theo dõi điều trị và được BHYT chi trả.

- Đảm bảo cung ứng thuốc thiết yếu và mở rộng danh mục thuốc phù hợp với nhu cầu điều trị tại trạm y tế.

- Đẩy mạnh hoạt động sàng lọc, đặc biệt là khám sức khỏe người cao tuổi nhằm phát hiện sớm các bệnh không lây nhiễm để đưa bệnh nhân vào quản lý điều trị kịp thời.

Song song đó, HCDC sẽ tiếp tục phối hợp cùng WHO và Bộ môn Y học Gia đình - Đại học Y Dược TP.HCM tổ chức hỗ trợ kỹ thuật và cho các trạm y tế mới triển khai. 

TS.BS Lại Đức Trường – cán bộ kỹ thuật WHO – cho rằng cần xác định rõ vai trò và chức năng của trạm y tế trong quản lý bệnh không lây nhiễm, đồng thời mở rộng danh mục bệnh được quản lý và điều chỉnh hướng dẫn chuyên môn cho phù hợp thực tiễn cộng đồng.

Kết luận chỉ đạo hội nghị, TS.BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu – Phó Giám đốc Sở Y tế nhấn mạnh: “Chương trình can thiệp thiết yếu về bệnh THA và ĐTĐ tại TP.HCM đã và đang chứng minh vai trò quan trọng tại tuyến y tế cơ sở trong chăm sóc sức khỏe ban đầu. Dù còn gặp nhiều thách thức, kết quả bước đầu cho thấy nếu có sự đầu tư đồng bộ cả về nhân lực, trang thiết bị, thuốc thiết yếu và công nghệ quản lý, mô hình này hoàn toàn có thể nhân rộng và phát huy hiệu quả bền vững. Kế hoạch trong thời gian tới sẽ mở rộng mô hình WHO PEN gắn với khám chữa bệnh BHYT tại trạm y tế trên toàn địa bàn TP.HCM sau sáp nhập. Đồng thời, ngành Y tế sẽ tiếp tục mở rộng danh mục kỹ thuật và danh mục thuốc điều trị những bệnh không lây khác tại tuyến cơ sở nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, điều trị.

Với quyết tâm của Ngành y tế Thành phố cùng sự hỗ trợ chuyên môn kỹ thuật của WHO và các đơn vị liên quan, hệ thống y tế cơ sở Thành phố Hồ Chí Minh hứa hẹn sẽ ngày càng trở thành điểm tựa tin cậy, thân thiện và hiệu quả hơn trong công tác phòng chống bệnh không lây nhiễm, góp phần nâng cao sức khỏe cộng đồng.

SỞ Y TẾ TP.HCMNguồn: https://medinet.hochiminhcity.gov.vn/